Tajemnicza moc i czar gór w sztuce artystów z Polski i Japonii

W Japonii i szerzej na Wschodzie góry często uważa się za miejsca pełne świętej, mistycznej mocy, a niekiedy też postrzega jako przejście z tego świata do następnego.

11 sierpnia – japoński Dzień Góry – stał się pretekstem do zorganizowania w Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha kilku wystaw sięgających do „górskich” tematów. Są to ekspozycje zainaugurowane nieco wcześniej, bo w maju tego roku: Tatry. Wróblewski. Karłowicz, Wyczółkowski oraz Z japońskiej kolekcji Feliksa „Mangghi” Jasieńskiego. Fudżi i inne góry, oraz dwa pokazy współczesnych artystów polskich i japońskich w ramach wystaw: Tatsuno Art Project: Góra. Strach i podziw oraz Beata Zuba. Przenikanie góry, których otwarcie przewidziano dokładnie na 11 sierpnia jako kulminację całego dużego projektu.

widok wystawy „Wystawa Tatry. Wróblewski, Karłowicz, Wyczółkowski” fot. Kamil A. Krajewski, dzięki uprzejmości Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha

widok wystawy „Wystawa Tatry. Wróblewski, Karłowicz, Wyczółkowski” fot. Kamil A. Krajewski, dzięki uprzejmości Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha

widok wystawy „Z japońskiej kolekcji Feliksa Mangghi Jasieńskiego. Fudżi i inne góry” fot. Kamil A. Krajewski, dzięki uprzejmości Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha

widok wystawy „Z japońskiej kolekcji Feliksa Mangghi Jasieńskiego. Fudżi i inne góry” fot. Kamil A. Krajewski, dzięki uprzejmości Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha

Na pierwszej z wymienionych wystaw, poświęconej polskim Tatrom, krajobrazy tatrzańskie Andrzeja Wróblewskiego (1927–1957), jednego z największych artystów polskich XX wieku, skomponowano w sposób nowatorski w kontekście arcydzieł Leona Wyczółkowskiego (1852–1936), wybitnego malarza, grafika i rysownika okresu Młodej Polski oraz w kontekście górskich fotografii kompozytora, dyrygenta i taternika Mieczysława Karłowicza (1876–1909). Choć artystycznie różni ich wiele, każdy w nich w swoim życiu i twórczości szczególne miejsce poświęca Tatrom. Ta symbolika góry budzącej podziw i strach w biografii Wróblewskiego i Karłowicza jest wyjątkowa – obaj, bowiem, swoje życia zakończyli w górach. To, co łączy tych tak różnych twórców, to przede wszystkim widzenie Tatr, wynikające z przeżycia i doświadczenia wędrówki, wspinaczki oraz niezwykła umiejętność przełożenia na język wizualny tak nieprzekładalnych doznań – intensywności przeżyć i towarzyszącej im, trudnej do zdefiniowania, kondensacji napięcia.

Jednocześnie w tej samej przestrzeni ekspozycyjnej przedstawiona została tradycyjna sztuka japońska: drzeworyty z widokami gór oraz przykłady rzemiosła artystycznego z tym samym motywem wiodącym, z japońskiej kolekcji polskiego kolekcjonera Feliksa „Mangghi” Jasieńskiego. To typowe dla Muzeum Manggha połączenie spojrzenia polskiego i japońskiego stało się pretekstem do rozważań nad znaczeniem gór, nie tylko w sztuce Japonii i Zachodu, ale szerzej w kulturze Wschodu i Zachodu.

widok wystawy „Beata Zuba. Przenikanie góry”, fot. Tomasz Osiak, dzięki uprzejmości Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha

widok wystawy „Beata Zuba. Przenikanie góry”, fot. Tomasz Osiak, dzięki uprzejmości Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha

widok wystawy „Tatsuno Art Project; Góra. Zachwyt i groza”, fot. Tomasz Osiak, dzięki uprzejmości Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha

widok wystawy „Tatsuno Art Project; Góra. Zachwyt i groza”, fot. Tomasz Osiak, dzięki uprzejmości Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha

widok wystawy „Tatsuno Art Project; Góra. Zachwyt i groza”, fot. Tomasz Osiak, dzięki uprzejmości Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha

W przestrzeni Galerii Europa – Daleki Wschód, Muzeum Manggha pochyla się nad współczesnym postrzeganiem gór w sztuce. Do wystawy Tatsuno Art Project: Góra. Zachwyt i groza odznaczona brązowym medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” kuratorka Akiko Kasuya zaprosiła ośmioro artystów, czworo z Japonii i czworo z Polski: Yuta Hasegawa, Daniel Koniusz, Ryotaro Miyajima, Masakazu Miyanaga, Agnieszka Polska, Kamil Targosz, Kohei Yamashita oraz Beata Zuba.

Dzięki zastosowaniu różnych technik i środków wyrazu (malarstwo, animacja, instalacja artystyczna), współpracujący z muzeum twórcy opowiedzieli o osobistych doświadczeniach i fascynacji górami. Wystawa ta stała się także okazją do artystycznego, polsko-japońskiego dialogu umożliwiającego poznanie i porównanie tematu gór w systemach myślenia Wschodu i Zachodu. Uzupełnieniem polsko-japońskiej prezentacji sztuki współczesnej jest indywidualna wystawa krakowskiej artystki Beaty Zuby, konsekwentnie podejmującej tematykę górską, zafascynowanej Japonią malarki, którą interesuje przeżywana emocjonalnie symbolika góry ukazanej w sposób syntetyczny.

Niniejsze wystawy zgłębiają tajemniczą moc i czar gór poprzez dzieła sztuki inspirowane górami w Europie i w Japonii, a podejmowanie prób porównania systemów myślenia i sposobów ekspresji artystycznej ma na celu wzmocnienie wymiany kulturalną między Japonią i Polską.