SZUM 13

OD REDAKCJI

TEKST: Karolina Plinta

Pytanie o kondycję poszczególnych gatunków artystycznych może być kłopotliwe. Żyjemy w końcu w czasach, kiedy działania artystów stają się coraz bardziej multidyscyplinarne i to właśnie ta cecha jest jedną z najbardziej wartościowanych w sztuce. Wydaje się więc, że siła każdej dyscypliny tkwi w jej zdolności do przyswajania sobie reguł rządzących innymi technikami i otwartości na te sfery rzeczywistości, które do sztuki nie przynależą. Taką „otwartą” dyscypliną jest chociażby performans, z założenia mający stanowić alternatywę dla tradycyjnych form twórczości artystycznej. Czy zatem pytanie o specyfikę performansu w Polsce ma sens? Jak najbardziej, wszak jest to gatunek, w którym ścierają się ze sobą różne przekonania, czasami – paradoksalnie – bardzo konserwatywne. Z drugiej strony znaczenie performansu względem innych dziedzin artystycznych ciągle rośnie. Nie musimy już chyba dalej tłumaczyć, dlaczego stał się on bohaterem trzynastego numeru „Szumu” i jemu poświęcony jest temat numeru. Warto także zaznaczyć, że problem performansu – i jego skomplikowanej relacji z teatrem – powraca w innych tekstach „trzynastki”, jak choćby w artykule Wojciecha Szymańskiego o nowo powstałym magazynie „Pavilionesque”.

Wydarzeniem tego numeru uczyniliśmy ostatnie trzy wystawy realizowane przez Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie w pawilonie Emilia. Te ekspozycje nie tylko wpisują się w aktualne dyskusje o sztuce, toczące się na tle gwałtownych zmian politycznych w Polsce, ale są ważne także ze względu na kontekst, w jakim funkcjonowały – w pawilonie meblowym, będącym zarazem zabytkiem późnego modernizmu, jednym z wielu przeznaczonych do rozbiórki. O tym, jakie znaczenie mogą mieć ostatnie wystawy w Emilce, pisze Jakub Banasiak, a jego tekstowi towarzyszy rozmowa z pracownikami technicznymi MSN. W związku z tym trzeba przeczytać także esej Adama Jastrzębskiego o sztuce artystów nieprofesjonalnych, których twórczość jest często fetyszyzowana i uwikłana w rynkowe mechanizmy, ale może też pełnić istotne funkcje polityczne.

W ciągu ostatnich tygodni w środowisku artystycznym toczy się ostra dyskusja wokół zwolnienia Doroty Monkiewicz ze stanowiska dyrektor Muzeum Współczesnego Wrocław – placówki, którą sama stworzyła od podstaw. Na razie wiadomo, że zostanie ona w muzeum do końca 2016 roku, ale dalsze losy tej instytucji są niepewne. W tym numerze „Szumu” zamieściliśmy rozmowę Adama Mazura z Dorotą Monkiewicz o historii jej kariery kuratorskiej i doświadczeniach w pracy w instytucjach sztuki.

Co natomiast znajdą Państwo w innych stałych działach? W naszej rubryce anglojęzycznej Daniel Malone opowiada o tym, dlaczego jako Nowozelandczyk zainteresował się polską sztuką i postanowił zamieszkać w tej części Europy. Na stronach poświęconych artystom goszczą tym razem Karolina Brzuzan, Adrian Kolarczyk, Paweł Śliwiński, Dominik Cymer i Błażej Pindor. Druga część magazynu zwyczajowo zawiera recenzje z najciekawszych wystaw ostatniego kwartału. „Trzynastkę” – nie wierzymy w przesądy, więc uważamy, że szczęśliwą – zamyka the best of Pawła Nowaka, prorektora do spraw artystycznych i naukowych warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych, którego działalność miała istotny wpływ na poprawę wizerunku tej uczelni. Jako magazyn działający przy tej instytucji zawsze mogliśmy liczyć na jego wsparcie, za co serdecznie dziękujemy.

SPIS TREŚCI:

s. 19
OD REDAKCJI
Tekst: Karolina Plinta

s. 48
DO WIDZENIA
Aleksandra Waliszewska

s. 54
PATAPHYSICS POST-PARTUM
With The Probability of Being Seen
Tekst: Daniel Malone

s. 56
TEMAT NUMERU
Ucieczka z twierdzy
Tekst: Karolina Plinta

s. 68
STRONA ARTYSTY
Paweł Śliwiński, Control Group

s. 69
STRONA ARTYSTY
Karolina Brzuzan
Projekt graficzny: Jakub de Barbaro

s. 70
OBIEKT KULTURY
Da-dantystka. Pawilon – magazyn – karnawał
Tekst: Wojciech Szymański

s. 78
STRONA ARTYSTY
Błażej Pindor

s. 80
WYDARZENIE
Akcja regeneracja. Trzy ostatnie wystawy w Emilii
Tekst: Jakub Banasiak

s. 90
Kompromis z grawitacją z ekipą montażową Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie rozmawiają Jakub Banasiak i Adam Mazur

s. 98
TEORETYCZNIE
Art Brut i mit natury
Tekst: Adam Jastrzębski

s. 105
STRONA ARTYSTY
Adrian Kolarczyk, Zapalniczka

s. 106
INTERPRETACJE
Pożytki z błądzenia
Tekst: Mateusz Choróbski

s. 114
STRONA ARTYSTY
Jiří David, Clot from Eden

s. 115
STRONA ARTYSTY
Sasha Kurmaz, Bez tytułu

s. 116
BLOK
Geologia litewskiego pola sztuki
Tekst: Agnė Narušytė

s. 126
ROZMOWA
Wszędzie tam, gdzie jestem
Z Dorotą Monkiewicz rozmawia Adam Mazur

s. 140
KALENDARIUM

s. 146
RECENZJE

s. 179
STRONA ARTYSTY
Dominik Cymer i Jacek Kołodziejski

s. 200
WSKAZANE
Paweł Nowak

SPIS RECENZJI:

s. 146
Frank Stella i synagogi dawnej Polski,
tekst: Wojciech Albiński

s. 148
Jan Mančuška, Najważniejsze zawsze jest niewidoczne,
tekst: Katarzyna Szydłowska

s. 150
W muzeum wszystko wolno,
tekst: Ignacy Mazur

s. 151
Wojciech Zamecznik. Foto-graficznie,
tekst: Piotr Słodkowski

s. 154
Eduardo Chilida, Brzmienia,
tekst: Piotr Policht

s. 156
Antti Laitinen, W poszukiwaniu utopii,
tekst: Natalia Cieślak

s. 158
Norman Leto, Ludzie, którzy ciągle czegoś ode mnie chcą,
tekst: Jakub Gawkowski

s. 160
Z mojego okna widać wszystkie kopce,
tekst: Joanna Kobyłt

s. 162
Wobec awangardy XX wieku w wyborze Andrzeja Paruzela,
tekst: Maja Wolniewska

s. 164
Tempus fugit. O czasie i przemijaniu,
tekst: Jolanta Bobala

s. 166
Tadeusz Kantor. Odsłona trzecia. Marioneta,
tekst: Anna Miller

s. 168
Układ otwarty,
tekst: Daga Ochendowska

s. 170
Chłoporobotnik i boa grzechotnik,
tekst: Przemysław Chodań

s. 171
Salon de Fleurus,
tekst: Maja Wolniewska

s. 173
Krystian Truth Czaplicki, Kropla nad i,
tekst: Marcin Ludwin

s. 175
Jarosław Modzelewski, Marek Sobczyk, Tabela. Co? Czym? (Polityka),
tekst: Jakub Knera

s. 177
Daniil Galkin, Paraliż senny; Dominik Cymer, DREAMS &MARKETING;
Bartosz Zaskórski, Historia rury oraz inne historie miłosne,
tekst: Marcin Ludwin

s. 180
Piotr Janas, 52.255494N, 21.074795E,
tekst: Piotr Kosiewski

s. 182
Rafał Dominik, Black Mesa;
Gizela Mickiewicz, Następne teraz,
tekst: Jan Owczarek

s. 185
Cały czas w pracy,
tekst: Arkadiusz Półtorak

s. 187
VALIE EXPORT, Tattooed years / Tatuowane lata,
tekst: Agata Pyzik

s. 189
Żanna Kadyrowa / Alice Nikitinová, Barwy ochronne,
tekst: Piotr Sikora

s. 191
Nieczytelność. Konteksty pisma,
tekst: Łukasz Musielak

s. 193
Rzeczy robią rzeczy,
tekst: Witold Mrozek

s. 195
Zintegrowane działania partycypacyjne,
tekst: Wojciech Albiński

s. 196
From Museum Critique to the Critical Museum,
tekst: Adam Mazur

s. 197
Claire Bishop, Sztuczne piekła. Sztuka partycypacyjna i polityka widowni,
tekst: Wojciech Szymański