„Sztuka w Polsce około r. 1989. Z okazji obchodów 25-lecia wolnej Polski” w Muzeum Sztuki Współczesnej w Radomiu

Sylwester Ambroziak, Polski Ubermensch, 1989

Wystawa prezentuje dzieła, które stworzyli artyści kilku pokoleń około roku 1989. Obrazy, rzeźby, rysunki przypominają, o czym myśleli Polacy w momencie odzyskania wolności. Są też prace wcześniejsze z lat 80. – lat 1980-81, stanu wojennego i następnych. Układają się w opowieść o postawach artystów wobec rzeczywistości politycznej i przemian PRL-u. Muzeum posiada dużą kolekcję prac Edwarda Dwurnika, kronikarza epoki – rozpoczynają wystawę jego dwa obrazy z końca lat 70,: Radom, czerwiec’76 z cyklu Podróże autostopem z 1978 r. i Jestem Chrystus z cyklu Sportowcy 1979 r.

Sztuka w Polsce około r. 1989. , widok na wystawę

Sztuka w Polsce około r. 1989. , widok na wystawę

W kolekcji i na wystawie równie ważne są prace twórców, którzy wskazywali problemy etyczne – te zyskały teraz uniwersalny sens. Spośród prac powstałych około r. 1989 uwagę zwracają obrazy dużego formatu, malowane przez debiutantów z lat 80.: Ryszarda Woźniaka (+++, 1988), Marka Sobczyka (Tylko jedno życie codzienne w innym kraju totalitarnym 1988) , Grzegorza Bednarskiego (Człowiek spod podłogi 1987/8), Zdzisława Nitki (Macbeth 1989); także rzeźby Sylwestra Ambroziaka (Polski Übermensch 1989, Kain i Abel 1994). Są prace z początku lat 90., m.in. pięć obrazów Dwurnika z cyklu Od Grudnia do Czerwca, poświęconego ofiarom stanu wojennego. Wśród prac, które wskazują inne zbrodnie, jest rysunek Erny Rosenstein, przypominający o śmierci jej rodziców (Pomnik ostateczny II 1983) i obraz Jacka Waltosia (Gra w piłki 1991/2), z cyklu Spóźniony żal 1492-1992, przypominającego nam o ludobójstwie, którego dokonał biały człowiek po odkryciu Ameryki

Sztuka w Polsce około r. 1989. , widok na wystawę

Wszystkie utrwaliły atmosferę, napięcie, zapominane dziś fakty, pytania, odczucia. Puentują narrację obrazy z przełomu stuleci; na zakończenie dwa– Pawła Susida (z napisem: a znów dziś wydaje się, że rewolucje acz przykre, były konieczne) i Jacka Sroki (z napisami na szalikach w rękach kibiców: Polska), oba z 2000 roku.

Sztuka w Polsce około r. 1989. , widok na wystawę

Sztuka w Polsce około r. 1989. , widok na wystawę

To tylko fragment kolekcji dzieł, w których artyści mówili o sprawach publicznych w czasach PRL-u i okresie transformacji – konsekwentnie gromadzonej w Radomiu od roku 1980. Muzeum już trzykrotnie prezentowało ją – w różnych układach – na wystawach. Po raz pierwszy w Radomiu, pt. Sztuka w Polsce wobec spraw publicznych 1966-1994, w 30. rocznicę wydarzeń Czerwca’76, w 2006 r.; po raz drugi, w 2009 r. w Bydgoszczy, pt. W drodze do wolności – na 20-lecie wolnej Polski (ta była największa, 130 prac na powierzchni ponad 1800 m kw.). I po raz trzeci, znów w Radomiu, z okazji jubileuszu 20-lecia Muzeum Sztuki Współczesnej, w 2011, pt. Polityka i etyka. Na tej wystawie – czwartej już – są kolejne prace podarowane przez artystów – po raz pierwszy pokazano obrazy Jerzego Medyńskiego – z pochodzenia radomianina, który studiował i mieszka w Trójmieście.

Sztuka w Polsce około r. 1989. , widok na wystawę