„Sztama” Ewy Axelrad w Muzeum Współczesnym Wrocław / ”Shtamah” by Ewa Axelrad at Wroclaw Contemporary Museum
For English version scroll down
PL
„Sztama” to ciekawe słowo. Pachnie podwórkową solidarnością. Słownik języka polskiego objaśnia je dość niewinnie jako „koleżeński lub przyjacielski układ z kimś, zobowiązujący do wzajemnej pomocy”. Jego niemiecki źródłosłów – der Stamm – oznacza plemię. Niemniej istnieje wiele przykładów, na które moglibyśmy się powołać, chociażby z dziedziny literatury, które analizują, jak to na pierwszy rzut oka pozytywne zjawisko solidarności przeradza się w zbiorową agresję.
Prace przygotowane specjalnie na wystawę w Muzeum Współczesnym Wrocław analizują mechanizmy mobilizujące ludzi do zrzeszania się w organizacjach oraz zatracania indywidualności na rzecz grupy, między innymi przez malowanie ciała, przywdziewanie masek, zbroi czy mundurów. Temat solidarności, wyrzeczenia się podmiotowości na rzecz wspólnej sprawy i wynikającego z niej ducha walki był w militarnych swych aspektach przedmiotem refleksji chociażby strategów Napoleona, którzy nazwali to trudne do uchwycenia zjawisko – esprit de corps. Ludwik Stomma tłumaczy ten termin jako „braterstwo broni”, „atletyczną miłość”, która pozwala na „zastąpienie mundurem ckliwego sumienia”.
Axelrad w swoim krytycznym ujęciu sięga do głęboko zakorzenionej mieszanki fascynacji, strachu i uprzedzenia, na których wyrosła zachodnioeuropejska fantazja na temat plemienności, sztamy. Kluczowym wątkiem wystawy jest także kwestia sakralizacji i uwodzicielskiej mocy munduru, będącego symbolem przynależności do walczących grup takich jak wojsko, policja lub bojówki.
Sylwia Serafinowicz
ENG
The Polish word sztama, pronounced shtamah, brings to mind interesting connotations. It smacks of boys’ solidarity. A dictionary of the Polish language explains it in rather innocent terms, as “a relation between friends or companions entailing mutual help.” It is derived from German der Stamm, which means tribe. However, many examples could be quoted that analyse how this seemingly positive phenomenon transforms into group aggression.
The works made especially for the exhibition at Wrocław Contemporary Museum analyse the mechanisms of prompting people to come together and display aggression. An important element of this study is the process of unification, losing one’s subjectivity and merging with the group, which can be achieved through body painting, putting on masks, armours or uniforms. In the military context, the subject of solidarity and renouncing individuality in favour of the common cause and the fighting spirit was analysed by Napoleon’s strategists, for example, who termed this elusive phenomenon esprit de corps. Ludwig Stomma explains this phrase as “brotherhood of arms” or “athletes’ love”, which makes it possible to “replace the mawkish conscience with a uniform.”
Axelrad, in a critical way, draws upon the deeply rooted mixture of fascination, fear and prejudice that gave rise to the western European fantasy of tribalism. A crucial thread present in the exhibition is also the notion of a sacred and enticing character of uniforms, which symbolically ties the wearer to the ranks of the army, police or paramilitary groups.
Sylwia Serafinowicz
Przypisy
Stopka
- Osoby artystyczne
- Ewa Axelrad
- Wystawa
- Sztama / Shtamah
- Miejsce
- Muzeum Współczesne Wrocław
- Czas trwania
- 16.06.17–21.08.17
- Osoba kuratorska
- Sylwia Serafinowicz
- Fotografie
- Ewa Axelrad
- Strona internetowa
- muzeumwspolczesne.pl
