„Spacer” Bownika w BWA Katowice

Bownik, Grid, 2012

Podczas jednej z odsłon organizowanego przez Galerię Sztuki Współczesnej BWA w Katowicach projektu Nocne Aktywności, w Małej Przestrzeni Galerii można było zobaczyć prace Bownika, który oprócz fotografii zaprezentował pracę wideo Spacer, w której grupa dresiarzy prowadzi przed sobą chłopaka poruszającego się na czworakach. Praca jest bliska lunatycznej atmosferze znanej publiczności artysty z takich cykli jak Gamers czy Koleżanki i koledzy. W redefinicji pojęcia piękna, w którym tkwi jednocześnie przemoc można porównywać go z cyklem skrępowanych na różne sposoby roślin pt. Demontaż. W tych najbardziej znanych hiperrealistycznych, wielkoformatowych fotografiach artysta wcielił się w rolę rewersyjnego botanika, który rozmontowuje żywe rośliny na części pierwsze.

Bownik, Scene A, Scene B, 2013

W kontekście projektu Nocne Aktywności tytułowy spacer jest pewnym nie zmierzającym do żadnego celu działaniem rozbijającym przyczynowo-skutkowy system obowiązków, przynoszącym ulgę rozprężeniem.

Bownik, Scene B, 2013

Nocne Aktywności to rozpisana na sześć miesięcy seria performance’ów w mieście, efemerycznych instalacji, guerrilla gardeningu oraz wystaw w Małej Przestrzeni Galerii BWA. Wpisane w projekt doświadczenie miasta ma na celu uwidocznienie transgresyjnego charakteru działań zaproszonych artystów. Z założenia mają funkcjonować na zasadzie miejskiej legendy, w której realizacje poszczególnych prac będą nosić znamiona plotki opartej na opowieściach świadków tytułowych nocnych aktywności.

Bownik, Spacer, video

Bownik, Spacer, video

Cechą wspólną akcji są działania lunatyczne, nieświadome, aktywizujące nocną, konotowaną jako niebezpieczną przestrzeń, w kulturze związaną z zamazywaniem granic i abjectem, kontaktem z tabu. Kojarzoną przede wszystkim z ciemnością jako schronieniem dla różnego rodzaju złoczyńców: spiskowców, złodziei, morderców, podpalaczy, prostytutek, przemytników itp., wykorzystujących brak możliwości szybkiego zidentyfikowania ich tożsamości przez dziennych, praworządnych mieszkańców.

Pod osłoną nocy nie istnieje możliwość wprowadzenia modelu panopticonu, w którym kryje się wzorcowy przejaw optycznego stosunku do świata, gdzie oko pojawia się jako symbol nadzoru, karności, trzymającego społeczeństwo w ryzach widzialności i kontroli. W kojarzonej z rytuałami inicjacyjnymi ciemności, na zasadzie karnawału, zawieszone zostają obowiązujące reguły zachowania jednostek.

Bownik, The Red Room, 2012

Bownik, The Red Room, 2012

W tym kontekście nocne aktywności, zmuszające odbiorców do serii ryzykownych spacerów po zaułkach miasta, są przeciwieństwem współczesnych strategii dotyczących przestrzeni publicznej, według których zapobieganie niebezpieczeństwu w dużych skupiskach ludzi odbywa się poprzez utrzymywanie nieznajomych na odległość oraz uleganie obsesji widoczności, zgodnie z którą łatwość ogarnięcia wzrokiem gwarantuje szybką identyfikacje obcego utożsamianego z intruzem.

Uczestnik nocnych aktywności z założenia styka się z tym co niezdefiniowane i chaotyczne. Ciemność występuje tu przeciwko porządkowi zapewnionemu przez geometrię miast utopijnych, przeciwko modernistycznej kracie (grid) i innym wysiłkom planistycznym, które były dla urbanistów wojną wypowiedzianą obcym.

Zaproszeni artyści fundując doświadczenie wejścia w ciemność, odwracają porządek miasta jako alienującej przestrzeni superwidzialności, w której światło jest gwarantem kontroli i ładu. Paradoksalnie zapowiadająca się niebezpiecznie sytuacja jest okazją do spotkania ze sztuką symbolizującą w tym kontekście kontakt z innym, który nie musi stanowić zagrożenia.

Bownik, Spacer, widok wystawy,