Sierpień 2020
Choć sierpień zazwyczaj stanowi sam szczyt sezonu ogórkowego, w tym roku większość planów instytucji wzięła w łeb, a wobec dynamicznie ewoluującej sytuacji epidemiologicznej kalendarz wystawowy wygląda zupełnie inaczej niż zwykle. W sierpniu czeka nas więc całkiem spory wysyp otwarć, które galerie i muzea próbują zmieścić w okresie pomiędzy „już można” a majaczącym na horyzoncie „znów nie można”.
Choć większość galerii i muzeów korzysta póki może z okazji do otwierana fizycznych wystaw, wciąż warto zwrócić uwagę na kilka projektów sieciowych. Jeden z nich to cykl Żywa sztuka, który wystartował pod koniec lipca. W tej współtworzonej przez Magdalenę Żołędź i Janę Shostak serii autorskich materiałów audio zaproszone artystki i artyści opowiadają o własnych pracach oraz kluczowych tendencjach i pojęciach związanych ze współczesną sztuką. Cykl otworzyło nagranie z udziałem Jolanty Nowaczyk, a w kolejnym odcinku, którego premiera odbędzie się w czwartek (6.08) usłyszymy współtwórczynię cyklu, Janę Shostak.
Przed kilkoma dniami wystartował też sieciowy cykl performatywny pod tytułem kameralnie: w poszukiwaniu tożsamości, w ramach którego odbywa się poprzez Zooma seria 30-minutowych, dokamerowych performansów. Autorem pierwszego z nich był Daniel Kotowski, a w czwartek (6.08) odbędzie się kolejny performans, przygotowany przez Krzysztofa Olechnowicza. Jego narracja osnuta będzie wokół poszukiwań własnej tożsamości po rozpadzie wieloletniego związku.
W formie online zrealizowana została także wystawa Joanny Krajewskiej, którą oglądać można na stronie Artystycznej Podróży Hestii. W Formowaniu gatunku artystka nawiązuje do tradycji japońskiej ikebany, przenosząc jej założenia w środowisko wirtualne, stosując cyfrowy kolaż i grafikę 3d. Poprzez swoje nowe, hybrydyczne rośliny Krajewska podejmuje refleksję nad ludzką ingerencją w środowisko i bioinżynierią, stawiając pytanie o jej potencjalne granice.
W ramach ministerialnego programu Kultura w sieci powstałą też nowa wirtualna galeria Poligon Sztuki, Jest to propozycja skierowana przede wszystkim do debiutantów, którzy będą mogli pracować nad wirtualną wystawą pod okiem doświadczonych kuratorów, choć zgłaszać się mogą również artyści z większym dorobkiem. Plan sierpniowych wystaw ma zostać ogłoszony wkrótce, tymczasem do 21 sierpnia mogą nadsyłać zgłoszenia ci, którzy chcieliby się w Poligonie Sztuki wystawić w kolejnym miesiącu.
Pod koniec miesiąca wystartuje również muzyczno-wizualny projekt NEOKOLEKCJA Neoquartet + zainicjowany przez specjalizujący się w wykonawstwie muzyki współczesnej kwartet smyczkowy NeoQuartet. Dostępna online audiowizualna kolekcja gromadzić będzie najwybitniejsze polskie współczesne kwartety smyczkowe, a do jej współtworzenia zaproszeni zostali również artyści wizualni: Andrzej Mańkowski, Piotr Wyrzykowski i Filip Ignatowicz. Projekt otworzy 27 sierpnia premiera Już się zmierzcha Henryka Mikołaja Góreckiego z oprawą Andrzeja Mańkowskiego.
Białystok
Dwóch dobrze znanych rodzimej publiczności artystów z Ukrainy i Białorusi, Nikita Kadan i Sergey Shabohin, tym razem pojawi się w białostockim Arsenale w roli kuratorów. 21 sierpnia otworzy się przygotowana przez nich wystawa Strach, pochylająca się nad tytułowym fenomenem, przenikającym nasze życie na poziomie poziomie tak lokalnym i regionalnym, jak i globalnym. Białostocka wystawa postara się odpowiedzieć na pytania o podłoże i skutki współczesnej „kultury strachu”, polityczny wymiar lęku i sposoby radzenia sobie z nim. A jeszcze przed otwarciem wystawy (14-16.08) w Arsenale zobaczymy korespondujący z nią inscenizowany utwór sensoryczny Wakacje od piekła w reżyserii Kasi Hertz.
Kamila Model Wybuch 130 cm x 100 cm 2020, dzięki uprzejmości Kolonii Artystów
Gdańsk
Dwie nowe wystawy w tym miesiącu zaprezentuje Kolonia Artystów. W ramach czwartej edycji projektu Wieszajmy artystów każdego dnia w najbliższą środę (5.08) rozpocznie się pokaz nowych prac gdańskiej malarki Kamili Model. Dwa dni później (7.08) otworzy się z kolei solowa wystawa Aleksandry Józefów Pokój / Niepokój. Na realizowanej w ramach projektu OPEN prezentacji gdańskiej rzeźbiarki zobaczymy prace łączące takie materiały jak beton i metal z klasycznym rzeźbiarskim marmurem czy granitem.
Gorzów Wielkopolski
Po niedawnej wystawie Krzysztofa Piętki gorzowski Miejski Ośrodek Sztuki zaprezentuje kolejny solowy pokaz młodego malarza, tym razem związanego z Poznaniem. 28 sierpnia otworzy się wystawa Ogień nie mówi dosyć Krzysztofa Mętela, absolwenta UAP, z którym pozostaje związany pracując w VI Pracowni Malarstwa, a także niedawnego laureata malarskich konkursów im. Wojciecha Fangora oraz Nowy obraz / nowe spojrzenie.
Katowice
Wspólną wystawę zatytułowaną Come out and play zaprezentują w tym miesiącu w Rondzie Sztuki Øleg&Kaśka oraz Jan Możdżyński. Otwierana w najbliższy piątek (7.08) ekspozycja ma stanowić dla artystów okazję do wyjścia ze swojej strefy komfortu i podjęcie ryzyka porażki poprzez wcielanie się w postaci i kreowanie sytuacji, które nie do końca im odpowiadają. W ich nowych obrazach pojawiają się więc ironia, flirt z kiczem czy nawiązania do samozwańczych guru i internetowych hochsztaplerów.
Kraków
Kolejny wspólny projekt pod egidą Fundacji Henryk zrealizują w sierpniu w Krakowie Ania Batko i Aleksander Celusta. Wystawa Dyrekcja H*****a gwarantuje brak bomb w tym pomieszczeniu, z udziałem takich artystek i artystów jak Wiktoria Walendzik, Jakub Gliński czy Inside Job, która potrwa od najbliższej środy do niedzieli (5-9.08), nawiązywać będzie do Kongresu Futurologicznego Stanisława Lema i skoncentruje się na narracjach futurologicznych, przede wszystkim w kontekście katastrofy klimatycznej. Do Lemowskiego opowiadania nawiązywać będzie także sama struktura wystawy, rozpiętej między hotelowym pokojem w centrum miasta a przestrzenią wirtualną, czytaj instagramem.
Ania Batko będzie także kuratorką otwieranej w kolejnym tygodniu, 14 sierpnia, solowej wystawy malarza Marcina Janusza w galerii Widna. Tylko kochankowie przeżyją swój tytuł zawdzięcza jednemu z filmów Jima Jarmuscha i podobnie jak on, opowiadać będzie o miłości, zwłaszcza na poziomie hormonów, biologiczno-chemicznych równań i ciągów przyczynowo-skutkowych.
Inside Job (Ula Lucińska, Michał Knychaus), The Dull Flame of Desire, len, drut stalowy, tekstylia, guma, interwencja w terenie, Park Meteorytów Morasko, Poznań, 2020
Po prezentacji w Europejskim Centrum Solidarności w Gdańsku wystawa Doroty Nieznalskiej Sprawa Stanisława Pyjasa zawita do krakowskiego Bunkra Sztuki. Otwierana 21 sierpnia ekspozycja bazować będzie na dokumentach dotyczących życia i śmierci tytułowego bohatera, studenta polonistyki na UJ i działacza opozycyjnego, który w niewyjaśnionych okolicznościach zginął w 1977 roku. Projekt Nieznalskiej to próba przywrócenia pamięci o samym Pyjasie, jak i zaakcentowania wciąż aktualnych i coraz bardziej zagrożonych demokratycznych wartości, o które ten walczył.
Pod koniec miesiąca (29.08) w Nośnej solową wystawę Siedzą panny kołem, jastrzębia powieszono otworzy z kolei Liliana Piskorska. Ekspozycja o tytule zaczerpniętym z wiersza Marii Konopnickiej Na jagody odnosić się będzie queerowej kobiecej miłości, jak i form oporu wobec normatywnych wzorców.
Lublin
17 sierpnia rozpocznie się tegoroczna edycja lubelskiego festiwalu sztuki w przestrzeni publicznej Otwarte Miasto, tym razem w dość wyjątkowej postaci. Kuratorem najnowszej odsłony, zatytułowanej Utajone miasto/Otwarte miasto został Zbigniew Libera, który przy tej okazji stawiać będzie pytanie o miejsce artysty we współczesnym świecie. Choć festiwal poświęcony jest sztuce w przestrzeni miejskiej, zgodnie z tegorocznym hasłem (i z powodu pandemii) zamiast na spektakl i jak najszerszą widoczność, kurator i organizatorzy stawiają na skromne i dyskretne prezentacje prac, które pojawiać się będą w Ogrodzie Saskim i historycznym centrum miasta tajemniczo i niespodziewanie w kilku odsłonach.
Łódź
Pandemia nie pokrzyżowała szyków organizatorom dwóch czołowych festiwali fotograficznych w kraju, po krakowskim Miesiącu Fotografii czeka nas więc już w ten czwartek (6.08) otwarcie Fotofestiwalu w Łodzi. Jego motywem przewodnim będzie w tym roku kolekcjonowanie fotografii, a program skoncentruje się przede wszystkim na zbiorach nietypowych, autorskich i z różnych względów odważnych. Szereg wystaw bazujących na konkretnych, unikalnych zbiorach z całego świata będzie można zobaczyć na miejscu, tymczasem towarzyszące im spotkania przeniosą się do sieci.
Muzealnej monografii doczeka się w tym miesiącu autorska galeria Józefa Robakowskiego, prowadzona przezeń od 1978 roku przy współpracy Małgorzaty Potockiej, gromadząca unikalne, prywatne zbiory głównie w drodze wymiany z polskimi i międzynarodowymi artystami. Otwieranej 14 sierpnia w Muzeum Sztuki w Łodzi wystawie Galeria Wymiany. Organica (zapisy mechaniczno-biologiczne), 1958-2020 towarzyszyć będą też performanse artystów wyłonionych w ramach open calla.
21 sierpnia rozpocznie się w Łodzi kolejna edycja Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego Retroperspektywy pod hasłem Ciało / Pamięć / Historia. Jego dziewiąta edycja poświęcona będzie relacji sztuki z pamięcią ciała, z historiami zapisanymi w ludzkich snach, w pamięci własnej i pamięci pokoleń. W programie znajdzie się m.in. sześć teatralnych premier, nie zabraknie też okazji do nadrobienia zagranicznych i polskich spektakli takich jak Więcej niż jedno zwierzę w reżyserii Roberta Wasiewicza z Teatru Studio.
Orońsko
Owoce polsko-niemieckiego projektu realizowanego przez Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku we współpracy z Kunsthaus w Wiesbaden zobaczymy w CRP w najbliższą sobotę (8.08) na wystawie Nie rzuca się kamieniami, mieszkając w szklanym domu. Odnoszący się do niemieckiego przysłowia tytuł przywołuje naszą odpowiedzialność wobec planety, jak i indywidualne sytuacje życiowe. Sama wystawa w Galerii „Oranżeria” jest jednym z wielu etapów projektu i stanowić będzie bezpośrednie pokłosie trwających właśnie tygodniowych warsztatów, w ramach których powstają prace, które się na niej znajdą.
Poznań
W Poznaniu trwa wciąż jubileuszowa, trzydziesta edycja festiwalu Malta. W tym miesiącu w jego ramach odbędzie się szereg wydarzeń krążących wokół wątku polityki wodnej. W ten czwartek (6.08) w Parku Wodziczki odbędzie się koncert warszawskiej formacji Cukry, podczas którego będzie mieć premierę protest song Woda jest tobą, powstały na bazie rozmów z artystami współtworzącymi program tegorocznego programu Generatora Malta. W ramach ostatniego rozdziału festiwalu, 28 sierpnia otworzy się też wystawa pod tym samym tytułem w przestrzeni nieczynnej pływalni Olimpia na Grunwaldzie, z udziałem m.in. Pameli Bożek czy Mateusza Kowalczyka. Tego samego dnia odbędzie się też wernisaż wystawy Kolektywu Przepływ, grupy młodych badaczek i artystek z Poznania, zatytułowana Hydronarracje i przedstawiająca wyniki badań nad obiegiem niewidzialnej wody w Wielkopolsce w postaci wód podziemnych, wodociągów i oczyszczalni.
W dniach 18-23 sierpnia odbędzie się natomiast dwunasta edycja innego poznańskiego festiwalu, poświęconego kinu krótkometrażowemu Short Waves Festival. Jego tegoroczne hasło to #fixingthefuture, a w programie oprócz sekcji konkursowej znajdzie się też cały szereg pokazów tematycznych. Wzorem czołowych festiwali filmowych w Sundance czy Toronto, organizatorzy z uwagi na pandemię stawiają na formułę hybrydową – wszystkie wydarzenia z festiwalowego programu dostępne będą więc nie tylko na miejscu, ale też w sieci.
Sopot
Wiele dzieł klasyków polskiego malarstwa, od XIX wieku po współczesność, na co dzień spoczywa nie na wystawach stałych publicznych muzeów, a w prywatnych kolekcjach. Właścicielem jednego ze zbiorów najbardziej pokaźnych pod względem ilości prac, ale też ich rangi, jest Krzysztof Musiał. Ponad półtorej setki prac z jego kolekcji zaprezentuje Państwowa Galeria Sztuki w Sopocie na kuratorowanej przez Bogusława Deptułę i otwieranej 14 sierpnia wystawie Kolory przemian. Malarstwo polskie z kolekcji Krzysztofa Musiała. Szczególnie obficie reprezentowane będą na niej prace ujawniające prywatny gust kolekcjonera, a więc zespoły obrazów Boznańskiej, Fangora czy Wróblewskiego.
Ci, którzy wakacje spędzają w Trójmieście, od 10 sierpnia będą mogli również wybrać się na wystawę plenerową w Parku Hestii. Wystawa Raport Życia związana jest z wydaniem Raportu Rocznego ERGO Hestii, zaprojektowanego w ramach nagrody w APH przez Bruno Neuhamera (do niedawna Althamera). Raport w interpretacji artysty przybrał formę ilustrowanej bajki, napisanej wspólnie z Michałem Rusinkiem, a sopocka wystawa będzie jej wizualnym przedłużeniem.
Szczecin
Największą w dotychczasowej karierze artystki retrospektywę Bogny Burskiej pod koniec miesiąca zaprezentuje Trafostacja Sztuki w Szczecinie. Na otwieranej 27 sierpnia wystawie Krew i cukier najnowsze prace artystki sąsiadować będą z tymi najwcześniejszymi, z których część nie była nigdy dotąd publicznie prezentowana. Wśród prac z wielu różnych okresów i zrealizowanych w najróżniejszych mediach, w tym autorskiej technice cukrografii, szczególne miejsce zajmować będzie malarstwo, od którego Burska zaczynała swoją karierę i do którego powraca w serii abstrakcyjnych obrazów, w których dominują czerwień krwi i róż ciała.
Toruń
Po niedawnej premierze książki PlayDead.info śmierć/nieśmiertelność jako pojęcia z pozoru przeciwstawne w kulturze współczesnej Urszula Kluz-Knopek powróci do tematu śmierci i przeżywania żałoby w nowej wystawie prezentowanej w toruńskiej Wozowni. Otwierana 28 sierpnia wystawa Czas kamienia artystka zaprezentuje rzeźby i obiekty składające się na opowieść o żałobie jako pretekście do zajrzenia w głąb siebie. Wpisom z dziennika żałoby pisanego przez Kluz-Knopek przez około rok od śmierci jej ojca towarzyszyć będą rzeźby z tykw, ususzonych i zakonserwowanych podczas różnych etapów rozkładu i poznaczonych złotymi śladami przypominającymi kintsugi, tradycyjną japońską metodę naprawy ceramiki.
Jan Malarski (1883-1959), Portret artystek malarek podczas wystawy rysunków propagandowych CKPZA z okresu wojny polsko-bolszewickiej, odbitka fotograficzna na papierze żelatynowo-srebrowym, 1920 © Muzeum Narodowe w Warszawie
Warszawa
Choć zajęcia na akademiach przez ostatnie miesiące wyglądały zupełnie inaczej niż zazwyczaj, nie oznacza to, że ich studenci siedzą bezczynnie zabunkrowani w domach. I choć nie zobaczymy w tym roku klasycznych wystaw końcoworocznych, alternatywną formę prezentacji przygotowała warszawska ASP we współpracy z Centrum Praskim Koneser. Umowa o dzieło to projekt, w ramach którego od lipca do końca sierpnia, co środę, w Strefie Letniej praskiego Konesera odbywają się wystawy, na których można zobaczyć i kupić prace studentek i studentów stołecznej akademii.
Dwie nowe wystawy na sierpień przygotowuje warszawskie Muzeum Narodowe. W stanowiącym oddział MNW Muzeum Plakatu w Wilanowie otworzy się w ten piątek (7.08) retrospektywa Jerzego Treutlera, projektanta graficznego, znanego m.in. z logotypu „Mody Polskiej”. Tydzień później (14.08) w gmachu głównym muzeum otworzy się wystawa Fotorelacje. Wojna 1920, przygotowana z okazji przypadającego na ten rok stulecia Bitwy Warszawskiej. Kuratorowana przez Karolinę Puchałę-Rojek ekspozycja będzie próbą przywrócenia zbiorowej pamięci obrazów wojny polsko-bolszewickiej, która, choć obficie udokumentowana fotograficznie, praktycznie nie zapisała się w zbiorowej świadomości wizualnej.
W sierpniu czeka nas też otwarcie kolejnej wystawy w ramach tegorocznego cyklu prezentacji w Project Roomie CSW Zamku Ujazdowskiego – tym razem będzie to nowy projekt Adeliny Cimochowicz. Prezentowana od 13 sierpnia Utrata. Albo z dziejów długo utrwalanego błędu będzie trójkanałową instalacją wideo, w której artystka konstruować będzie studium społecznych interakcji i przyglądać się temu, jak indywidualne przeżycia kształtują stosunek do innych osób i decydują o miejscu w grupie. Półfikcyjna historia zainscenizowana przez artystkę rozgrywać się będzie w przydomowym ogrodzie w podwarszawskiej miejscowości, a kluczowym momentem stanie się w niej dołączenie do zamkniętej grupy zupełnie nowej osoby.
Anastazy Wiśniewski, Pręgież, 1970, dzięki uprzejmości Muzeum Współczesnego Wrocław
Wrocław
Poza Krakowem solową wystawę Liliany Piskorskiej będzie można zobaczyć w tym miesiącu także we Wrocławiu. Artystka będzie autorką kolejnej odsłony Złotego Kiosku, organizowanej w ramach Sympozjum Wrocław 70/20. W najbliższą sobotę (8.08) Piskorska zorganizuje performatywny piknik Sosna z sześcioma rękami z udziałem drag queen Twoja Stara w roli tytułowej Sosny. Wideo z nagraniem sobotniego spotkania prezentowane będzie później w ramach wystawy.
Po serii wydarzeń organizowanych w ramach Sympozjum Wrocław 70/20 i nawiązujących do wątków związanych z sympozjum sprzed pół wieku, w Muzeum Współczesnym Wrocław otworzy się 13 sierpnia wystawa w całości poświęcona refleksji nad ową przełomową dla historii polskiej sztuki imprezą. Nowa normatywność. Sympozjum Plastyczne Wrocław ‘70 będzie próbą kuratorsko-badawczej interwencji w historię sympozjum, z jednej strony systematyzując rozproszone i fragmentaryczne świadectwa historyczne, a z drugiej wchodząc w dialog z ówczesnymi propozycjami artystycznymi. Wystawa stawiać też będzie m.in. pytanie o słuszność zwyczajowej opinii o wrocławskim sympozjum jako pierwszej symbolicznej manifestacji sztuki konceptualnej w Polsce.
Na początku czerwca wystartował nowy, skierowany do młodych artystek i artystów program wrocławskiego OP ENHEIM OP_Young. W ramach ogłoszonego wówczas naboru na realizacje artystyczne napłynęło kilkadziesiąt zgłoszeń, spośród których jury wyłoniło czwórkę laureatek i laureatów, którymi zostali Liliana Piskorska, Jakub Jakubowicz, Nikita Krzyżanowska oraz Oktawian Jurczykowski. Wszyscy oni zorganizują indywidualne prezentacje, a ich serię otworzy 20 sierpnia Jurczykowski, student kierunku Film animowany i efekty specjalne na PWSFTviT w Łodzi.
We Wrocławiu zbliża się również otwarcie tegorocznej edycji TIFF Festivalu i choć sam festiwal wystartuje we wrześniu, towarzyszącą mu wystawę Michała Łuczaka w Miejscu przy Miejscu 14 będzie można oglądać juz od 20 sierpnia. Prace leśne to fotograficzny komentarz na temat utylitarnego podejścia do lasów, zmieniania ich struktury gatunkowej przez nasadzanie nowych drzew przy jednoczesnym stałym wyrębie dla pozyskania surowca, zarządzania lasami z perspektywy ekonomicznej i wyrugowaniu emocjonalnej więzi.
