„Początek i Koniec” w Gdańskiej Galerii Miejskiej

„Jesteśmy wszyscy ciałami (z) wody. Myślenie poprzez wodniste ucieleśnienie powoduje, że wszystkie dotychczasowe dominujące zachodnie kategorie metafizyczne zostają podważone. Myśląc poprzez wodnistość doświadczamy siebie nie jako wyizolowane całości, ale jako oceaniczne fale: jestem pojedynczym, dynamicznym wirem, który rozprzestrzenia się w złożonej płynnej cyrkulacji. Przestrzeń między nami i naszymi innymi jest jednocześnie odległa jak prastary ocean i bliska jak nasza własna skóra – ślady wspólnych oceanicznych początków wciąż krążą w nas, krystalizując się w cielesnym obiekcie, który nazywamy ‚swoim‘ ciałem. Deiktyczne zawieszenie. Nasze wygodne kategorie myślowe zaczynają się roztapiać. Woda wikła ciała w procesy dawania, zadłużania, kradzieży, współudziału, rozróżnienia i relacji”.
(Astrida Neimanis)

Wodnistość jest nie tylko stanem fizycznym. Jak demonstruje współczesna refleksja krytyczna, może być także trafną metaforą naszej mentalnej kondycji. Wystawa Początek i Koniec w bardzo otwarty sposób nawiązuje do aktualnych dyskusji dotyczących płynnych stanów świadomości, a także filozofii post-antropocentrycznej w ramach której miejsce człowieka w świecie pojmowane jest w kategoriach współistnienia z Innymi. Bezpośrednio nawiązuje do relacyjnej etyki wody, którą proponuje hydrofeminizm, podkreślający cyrkulacyjny charakter wody, która łączy i umożliwia wpół-istnienie. Woda oznacza przede wszystkim życie; zarówno jego indywidualny początek jak i koniec. To w wodzie pojawiło się pierwsze życie na ziemi – i to w ocenach, w których znajdują się miliony ton śmieci, widać jego zmierzch. Dlatego woda jest dzisiaj obszarem polityki. Woda wiąże się także z kategorią płynności, charakterystyczną dla otaczającej nas rzeczywistości. Wszelkie relacje i narracje może nie tyle zlewają się dzisiaj w jedną całość, ale to, co najbardziej istotne – są między sobą wzajemne. Współczesny namysł nad wodą i poprzez wodę zwraca uwagę na wielowątkowość i wielogatunkowość otaczającego nas ekosystemu, specyficzną teksturę wszelkiej kosmicznej bioróżnorodności, gdzie aktywują się niehierarchiczne, odmienne formy komunikacji i poruszania się.

„Początek i Koniec”, widok wystawy

„Początek i Koniec”, widok wystawy

„Początek i Koniec”, widok wystawy

„Początek i Koniec”, widok wystawy

„Początek i Koniec”, widok wystawy

„Początek i Koniec”, widok wystawy

„Początek i Koniec”, widok wystawy

„Początek i Koniec”, widok wystawy

„Początek i Koniec”, widok wystawy

„Początek i Koniec”, widok wystawy

„Początek i Koniec”, widok wystawy

„Początek i Koniec”, widok wystawy

Prace prezentowane na wystawie odnoszą się do hydrologiki oraz relacyjnej wzajemności, w dość szeroki sposób problematyzują pojęcie zarówno samej wody jak i rzek, mórz, oceanów oraz wszelkich  geopolitycznych i ekologicznych ruchów z tym związanych.  Ewa Partum w swojej pracy powstałej w 1972 nawiązywała wówczas do symbolicznego znaczenia morza jako pewnego abstrakcyjnego pojęcia nieskończoności oraz wszelkiego przyszłego potecjału. Dziś praca ta może być odczytywna zupełnie inaczej. W obliczu kryzysu związanego z zachodnim światem wartości, jawi się raczej jako wizualizacja zapowiadającej się katastrofy, wszechobecnego zachodniego poczucia winy wobec reszty świata. Alberto Baraya, Barbora Kleinhamplová, The Otolith Group oraz Slavs and Tatars nawiązują do politycznego znaczenia jakie posiadają wyprawy morskie, podboje terytorialne oraz szeroko pojęty kolonializm, prowadzący często do wprowadzenia nowej narracji/ kategoryzacji podbitego świata oraz wszelkich konsekwencji z tym związanych. W sposób formalny i znaczeniowy odnoszą się do tematów współczesnej formy kolonializmu ekonomicznego, globalizacji, kapitalizmu oraz zmian klimatycznych. Diana Lelonek oraz Tran Tuan and Hoang Ngoc Tu poruszają problem katastrofy ekologicznej, której jesteśmy świadkiem. Mowa tutaj o zagrożeniach związanych z zatrutą wodą w akwenach wodnych na całym świecie oraz o milionach ton plastiku, które gromadzą się na dnie mórz i oceanów (szczególnie w Azji Południowej, która stała się wysypiskiem Europy i Ameryki Północnej). Z kolei Honorata Martin, Jarosław Fliciński i Piotr Urbaniec w swoich poszukiwaniach ujawniają walor niemalże egzystencjalny. Martin próbuje uchwycić graniczny moment wytrzymałości/życia i śmierci. W przypadku Flicińskiego i Urbańca ich poszukiwania formalne komunikują stan płynności, nieustająco badając porządek i chaos, regularność i nieregularność w odniesieniu do zagadnień związanych z „końcem historii’.