„Plant Blindness Syndrome*” Krystyny Jędrzejewskiej-Szmek w galerii Jedna Druga

*wystawa w ramach projektu: The Dark Side Of The Sun (vol.4)

Wiedza niejawna (Tacit knowledge) to rodzaj wiedzy, która jest trudna do zwerbalizowania i wymyka się kodyfikacji. Klasycznym jej przykładem jest jazda na rowerze, której nie da się nauczyć ze schematu w podręczniku. Podobnie jest z wiedzą o zbieraniu i użytkowaniu roślin. Ich wygląd i właściwości są bardzo zmienne i zależą między innymi od ekosystemu, w którym rosną, pory roku, pory dnia, pogody, gleby czy kondycji. W tradycyjnych społecznościach była to wiedza przekazywana poprzez wspólne praktykowanie osadzone w danym miejscu, a ludzie uwikłani byli w wielogatunkowe relacje z innymi organizmami. Tym praktykom towarzyszyły dźwięki rwania, zgniatania, ucinania, skrzypienia, chrupania i szelestu.

Dziś nie mamy okazji albo czasu na obserwacje procesów roślinnego wzrostu i rozkładu. One zachodzą gdzieś daleko, poza naszym światem. Jednak rośliny, chcąc nie chcąc, stale nam towarzyszą. Rosną wokół nas i w naszych domach, w naszych miastach. Oddychamy ich oddechem. Korzystamy z ich ciał, by osłaniać własne, żeby się bawić, żeby jeść, żeby żyć.

Wydawać by się mogło, że rośliny są niemymi uczestnikami zdarzeń. Łatwo nie zauważać ich podmiotowości. Ich “niewidzialność” została nazwana w świecie nauki jako plant blindness syndrome – syndrom ślepoty na rośliny. Polega on na tym, że współcześnie przestaliśmy zauważać drzewa, krzewy i zioła występujące w naszym otoczeniu. Uczymy się roślin nie poprzez wspólną praktykę, ale dzięki naukowym odkryciom robionym przez zespoły badaczy. Dynamicznie transformujący się świat znajduje odbicie w zmieniających się relacjach z roślinami, a właściwie ich ubożeniu i radykalizacji.

Krystyna Jędrzejewska-Szmek, „Plant Blindness Syndrome*”, widok wystawy, fot. Andrzej Golc

Krystyna Jędrzejewska-Szmek, „Plant Blindness Syndrome*”, widok wystawy, fot. Andrzej Golc

Krystyna Jędrzejewska-Szmek, „Plant Blindness Syndrome*”, widok wystawy, fot. Andrzej Golc

Krystyna Jędrzejewska-Szmek, „Plant Blindness Syndrome*”, widok wystawy, fot. Andrzej Golc

Krystyna Jędrzejewska-Szmek, „Plant Blindness Syndrome*”, widok wystawy, fot. Andrzej Golc

Krystyna Jędrzejewska-Szmek, „Plant Blindness Syndrome*”, widok wystawy, fot. Andrzej Golc

Krystyna Jędrzejewska-Szmek – artystka wizualna i biolożka. Absolwentka Fotografii na ASP w Poznaniu oraz Biologii na Uniwersytecie Warszawskim, przez wiele lat pracowała w Ogrodzie Botanicznym UW. Zajmują ją relacje łączące osoby ludzkie z Innymi. Pogłębia działalność artystyczną oscylującą na pograniczu sztuki i nauki. Współautorka nagradzanego artbooka Tropicale, który dotyka kwestii powiązania botaniki z kolonializmem. W ubiegłym roku brała udział w rezydencji w Kozielcu nad Wisłą (Fundacja W788 oraz CSW Łaźnia). Współtworzyła eksperymentalne wydarzenie sensoryczne The Dark Side Of The Sun (vol. 3) kuratorowane przez Emilię Orzechowską. Angażując się w projekty interdyscyplinarne takie jak Naturomorficznie w CSW Zamek Ujazdowski czy projekt artystyczno-społeczny Fikus, operuje nie tylko w sferze wizualnej, ale też jako autorka tekstów i animatorka różnego rodzaju działań społecznych i warsztatów. Członkini grupy ZAKOLE, która pod egidą Krytyki Politycznej poszukuje nowego sposobu opowiadania i doświadczania miejsc takich jak mokradła i miejskie nieużytki, a także przybliżania perspektywy istot zamieszkujących i współtworzących te tereny.