„Patchwork: The Architecture of Jadwiga Grabowska-Hawrylak” w Center For Architecture w Nowym Jorku

Wrocławski Manhattan w Nowym Jorku

Wystawa wybitnej architektki polskiego modernizmu, Jadwigi Grabowskiej-Hawrylak po raz pierwszy została zaprezentowana poza Polską. Przez trzy miesiące w znanej i cenionej galerii Center for Architecture w Nowym Jorku, można zobaczyć projekty i rysunki autorki. Nie zabrakło archiwalnych i współczesnych fotografii, filmów oraz modeli najciekawszych obiektów – zarówno zrealizowanych, jak i tych, które na zawsze pozostały jedynie koncepcją.

Działalność Jadwigi Grabowskiej-Hawrylak była ściśle związana z Wrocławiem – tam jako pierwsza kobieta po wojnie otrzymała dyplom architekta. Jako młoda projektantka pracowała przy odbudowie wrocławskich zabytków, projektowała pierwsze osiedla, nowoczesne szkoły i nowatorskie budynki mieszkalne. W kolejnych latach opracowywała obiekty znacznie bardziej złożone: wielkie centra handlowo-usługowe, ośrodki wypoczynkowe, zespoły mieszkaniowe czy wreszcie świątynie. Dzięki zaangażowaniu kuratorów wystawy: Michała Dudy i Małgorzaty Devosges-Cuber z Muzeum Architektury we Wrocławiu, twórczość Jadwigi Grabowskiej-Hawrylak po raz pierwszy zostanie zaprezentowana zagranicznej publiczności.

„Patchwork: The Architecture of Jadwiga Grabowska-Hawrylak”, widok wystawy

„Patchwork: The Architecture of Jadwiga Grabowska-Hawrylak”, widok wystawy

„Patchwork: The Architecture of Jadwiga Grabowska-Hawrylak”, widok wystawy

„Patchwork: The Architecture of Jadwiga Grabowska-Hawrylak”, widok wystawy

„Patchwork: The Architecture of Jadwiga Grabowska-Hawrylak”, widok wystawy

„Patchwork: The Architecture of Jadwiga Grabowska-Hawrylak”, widok wystawy

5-metrowy wieżowiec wizytówką wystawy

W nowojorskiej galerii Center for Architecture podczas wystawy Patchwork: The Architecture of Jadwiga Grabowska-Hawrylak zostały zaprezentowane najważniejsze projekty i realizacje opracowane przez Jadwigę Grabowską-Hawrylak przez prawie pół wieku jej aktywności zawodowej – od lat pięćdziesiątych do dziewięćdziesiątych XX wieku. Na ekspozycji nie zabrakło projektów i rysunków autorki, archiwalnych i współczesnych fotografii, filmów oraz modeli najciekawszych obiektów – zarówno zrealizowanych, jak i tych, które na zawsze pozostały jedynie koncepcją. Odwiedzający mają okazję zobaczyć także, zrealizowany specjalnie dla przestrzeni nowojorskiej galerii, ponad pięciometrowej wysokości model jednego z wieżowców znajdujących się na terenie kompleksu mieszkaniowo-usługowego przy pl. Grunwaldzkim we Wrocławiu. Kawałek wrocławskiego „Manhattanu” zagościł na trzy miesiące w samym sercu Nowego Jorku. W galerii, która jest wiodącym ośrodkiem kultury i architektury. Center for Architecture współtworzy salon wystawowy wspólnie z AIA New York (AIANY). Jest to najstarszy, założony w 1857 rok Instytut Architektów w Ameryce.

„Patchwork: The Architecture of Jadwiga Grabowska-Hawrylak”, widok wystawy

„Patchwork: The Architecture of Jadwiga Grabowska-Hawrylak”, widok wystawy

„Patchwork: The Architecture of Jadwiga Grabowska-Hawrylak”, widok wystawy

„Patchwork: The Architecture of Jadwiga Grabowska-Hawrylak”, widok wystawy

Architektoniczny patchwork

Tytuł ekspozycji odnosi się do tekstylnych, geometrycznych kompozycji, których tworzenie było jedną z największych pozazawodowych pasji architektki. Oddaje to także sposób przygotowania wystawy, opierający się na rekonstruowaniu dorobku projektantki oraz przywracaniu pamięci o Wrocławiu, budynkach i ich autorce. Jest to proces polegający na mozolnym zszywaniu drobnych skrawków historycznej materii, znalezionych w zakamarkach archiwów, kolekcjach muzealnych, na szpaltach czasopism i stronicach książek.

Wystawa skierowana jest zarówno do szerokiej publiczności, jak i środowiska specjalistów. To opowieść o różnorodności i wyjątkowości historii polskiej architektury. Jadwiga Grabowska-Hawrylak pracowała w czasach niezwykle dynamicznych przemian politycznych, społecznych, ekonomicznych i tożsamościowych, które wpływały na ciągłą ewolucję jej twórczości. „Cieszymy się, że możemy zaprezentować prace Grabowskiej-Hawrylak w Nowym Jorku. Jej rozległa działalność stanowi okno na historię i architekturę Polski w czasach komunizmu, które dopiero niedawno zaczęły docierać do naszej publiczności” – mówi Benjamin Prosky, dyrektor AIANY i Center for Architecture w Nowym Jorku.

Uzupełnieniem wystawy jest książka Michała Dudy Patchwork: The Architecture of Jadwiga Grabowska-Hawrylak. To pierwsza tak obszerna monografia jednej z najważniejszych postaci polskiej architektury powojennej. Towarzysząca wystawie książka w 2017 roku została wyróżniona prestiżową nagrodą DAM Architectural Book Award, przyznawaną najlepszym publikacjom z dziedziny architektury na świecie. Publikacja została wydana przez Muzeum Architektury we Wrocławiu, dostępna jest również w języku polskim.

W Polsce wystawę dorobku twórczości Jadwigi Grabowskiej-Hawrylak można było dotychczas zobaczyć w Muzeum Architektury we Wrocławiu w ramach Europejskiej Stolicy Kultury Wrocław 2016. Teraz przyszedł czas na promocję polskiej architektury na świecie. Nie udałoby się to dzięki zaangażowaniu: Muzeum Architektury we Wrocławiu, Center for Architecture, Instytutu Adama Mickiewicza, którego misją jest promocja Polski i polskiej kultury za granicą, MKiDN, miasta Wrocław oraz Departamentu Kultury Nowego Jorku we współpracy z Radą Miasta.