„Pan Tadeusz Różewicz”
9 października 2021 w Muzeum Pana Tadeusza została otwarta wystawa stała poświęcona Tadeuszowi Różewiczowi.
Można na niej zobaczyć wybór materiałów pochodzących z obszernego archiwum przekazanego Zakładowi Narodowemu im. Ossolińskich, obejmującego nie tylko bezcenne rękopisy, ale także dokumenty i przedmioty codziennego użytku oraz imponujący księgozbiór. W gablotach znajdą się także scenariusze filmowe, które współtworzył Różewicz, jego zeszyty szkolne, świadczące o plastycznym talencie, debiut z gazetki szkolnej („Do moich wielbicieli”), listy od fanów, odmowy druku z lat 50. (twórczość zbyt smutna i ponura), kolaże od Wisławy Szymborskiej, polemiczne wiersze Czesława Miłosza, słowa zachęty dla młodego poety od Juliana Przybosia, pasterskie napomnienie od prymasa Stefana Wyszyńskiego i podziękowanie za zorganizowanie okularów od Leopolda Staffa. Zbiory Ossolineum uzupełniają wypożyczenia z innych instytucji (obrazy Marii Jaremy, Ewy Kierskiej-Hoffman, Jerzego Nowosielskiego, Tadeusza Brzozowskiego, Jerzego Tchórzewskiego, Kazimierza Mikulskiego) i od osób prywatnych (m.in obozowy nożyk, fotografie) oraz dzieła współczesnych artystów z dziedziny muzyki hip-hop, malarstwa ściennego, animacji komputerowej i ceramiki.
Wystawa o Tadeuszu Różewiczu stanowi pomost między częścią literacką a historyczną Muzeum Pana Tadeusza, czyli prezentacją Rękopisu Pana Tadeusza oraz kontekstów Mickiewiczowskiej epopei i ekspozycją Misja: Polska. Opowiada o bohaterze XX wieku, przedstawicielu pokolenia Kolumbów, który tak jak Jan Nowak-Jeziorański i Władysław Bartoszewski walczył z bronią w ręku w II wojnie światowej, ale po jej zakończeniu stronił od polityki. Chciał stać się głosem anonimowego człowieka, będąc jednocześnie wnikliwym obserwatorem i komentatorem rzeczywistości oraz wybitnym poetą.
Pan Tadeusz Różewicz to postać na poły realna, na poły literacka. Dokumenty prezentowane na wystawie poświadczają jego narodziny, działanie w konspiracji, studia, zdobyte wyróżnienia i nagrody. Codzienne przedmioty, fotografie i nagrania sprawiają, że odwiedzający wystawę może odnieść wrażenie, iż ma do czynienia z prawdziwym człowiekiem. Jest to pułapka zastawiona przez Tadeusza Różewicza na naiwnych odbiorców. W rzeczywistości widzimy go takim, jakim sam chciał się pokazać, jego figura wyłania się z autobiograficznych utworów, listów, fotograficznych performansów. Kim jest Tadeusz Różewicz? O to możemy zapytać jego samego, a przynajmniej sztuczną inteligencję, której osobowość tworzą jego wiersze. Bot Pan Tadeusz Różewicz zaprasza wszystkich chętnych do interakcji.
Dialog jest istotnym elementem konstrukcji wystawy. Różewicz prowadził go z kulturą i literaturą poprzednich epok, między innymi poprzez włączanie w swoje teksty fragmentów cudzych wypowiedzi. Lubił rozmowy z przyjaciółmi, także listowne, zadawał pytania obrazom. Czytał aktywnie, na marginesach książek zapisywał uwagi. Z twórczością Tadeusza Różewicza dialogowali zaś tłumacze, reżyserzy spektakli, poeci, których styl kształtował, i artyści reprezentujący inne dziedziny sztuki, począwszy od muzyki (od opery do hip-hopu) poprzez rzeźbę do murali, a także czytelnicy (zachwyceni lub oburzeni) oraz krytycy. Teatr otwarty, poetyka fragmentu, kolaż tekstowy – to tylko niektóre z określeń poezji Różewicza prowokującej zaangażowanie odbiorcy w deszyfrowanie jej sensów.
Narracja wystawy Pan Tadeusz Różewicz jest achronologiczna i nielinearna. Skupia się wokół tematów ważnych w twórczości pisarza, takich jak trauma wojenna i nostalgia za dzieciństwem, dociekania na temat wiary, poczucie wewnętrznej martwoty, czy fascynacja malarstwem i obszarem popkultury. Ważnymi zagadnieniami są także twórczość dramaturgiczna i scenopisarska Tadeusza Różewicza oraz jego lokalna, wrocławska i światowa recepcja.
Wystawę można zwiedzać również online z aplikacją mobilną Muzeum Pana Tadeusza uzupełnioną o ścieżkę „Wrocławskie spacery Tadeusza Różewicza”.
Wystawie towarzyszy bogaty program wydarzeń, w ramach którego powstało między innymi słuchowisko Białe noce w reżyserii Marzeny Sadochy.
W listopadzie i grudniu czekają nas kolejne wydarzenia:
18 listopada 2021 (czwartek), godz. 17.00
„Tadeusz Różewicz ogląda obrazy” – spotkanie z Krystyną Czerni i Joanną Adamowską
prowadzenie: Maria Marszałek
20 listopada 2021 (sobota), godz. 16.00
„Rysowanie słów i obrazów” – warsztaty
prowadzenie: Kinga Łaska
21 listopada 2021 (niedziela), godz. 14.00
„Tadeusz Różewicz i przedmioty” – oprowadzanie po wystawie
prowadzenie: Ewelina Wypchło
- grudzień
4 grudnia 2021 (sobota), godz. 14.00
„Oko poety” – oprowadzanie kuratorskie po wystawie
prowadzenie: Maria Marszałek
11 grudnia 2021 (sobota), godz. 16.00
Spotkanie z Magdaleną Grochowską wokół książki „Różewicz. Rekonstrukcja”, t. 1
prowadzenie: Maria Marszałek
Na wszystkie spotkania wstęp bezpłatny, liczba miejsc ograniczona, szczegółowe informacje o wejściówkach i zapisach: https://muzeumpanatadeusza.ossolineum.pl/wydarzenia/program-towarzyszacy-wystawie-pan-tadeusz-rozewicz/
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.
Patroni medialni: TVP Kultura, TVP3 Wrocław, Radio Wrocław, Radio Ram, Radio Wrocław Kultura, Wroclife, Magazyn Szum
Partner medialny: Tygodnik Powszechny
Wstęp na wystawę Pan Tadeusz Różewicz w ramach biletu do muzeum.
Muzeum Pana Tadeusza
Zakład Narodowy im. Ossolińskich
Kamienica Pod Złotym Słońcem
Rynek 6, 50–106 Wrocław
czynne: wtorek–niedziela 10.00–17.00
www.muzeumpanatadeusza.pl
www.facebook.com/panatadeusza
www.instagram.com/muzeumpanatadeusza
https://www.youtube.com/c/MuzeumPanaTadeuszaOssolineum
