„Odnowa”: Biennale Zielona Góra 2022

Jestem przekonana, że kiedyś pojawi się nowa etyka. Trochę podobna do sposobu myślenia dzieci. One nie rozróżniają życia na mniej i bardziej wartościowe. Babcia umarła, kot umarł, jeżyka samochód rozjechał – w dziecięcym światopoglądzie to jedno. Po prostu: życie uszło. Myślę, że przyszła etyka będzie równie bezkompromisowa.

Swietłana Aleksijewicz

Biennale Zielona Góra 2022 Odnowa jest drugą edycją imprezy artystycznej reaktywującej lokalną tradycję cyklicznych wystaw – Wystawy i Sympozjum Złotego Grona (1963–1981) i Biennale Sztuki Nowej (1985—1996). Program Odnowa zaprasza do pracy wyobraźni nad odtworzeniem zerwanych więzi łączących ludzi z Ziemią. Jest jednocześnie propozycją rewizji zabójczych dla planety i ludzkości wzorców współżycia społecznego. W poszukiwaniu źródeł mitu ziemskiej wspólnoty, uczestniczki i uczestnicy Biennale zapuszczają się poza obszary uzgodnionej społecznie rzeczywistości i racjonalności. Zakładając, że obecny świat trzeba pożegnać i wyśnić na nowo, przetwarzają w swojej sztuce archetypy, zbiorowe sny i nieświadomość, sięgają także po marzenia, utopie i wymazane historie mniejszości.

Kuba Stępień, „Merboys”, 2021, instalacja wideo, 12′47″; dzięki uprzejmości artysty

Irmina Rusicka, „Grób dla mamy”, 2021, druk pigmentowy, papier muzealny, dzięki uprzejmości artystki

Gosia Bartosik, „Siłaczki”, 2022, mural, dzięki uprzejmości artystki; fot. Oleksiy Soboliev

Liliana Zeic, Prace z cykli „Benefits of BDSM for Trauma Survivors (Korzyści BDSM dla przetrwanek traumy)” i „Tkanki twórcze (merystemy)”, 2022, intarsja, dzięki uprzejmości artystki

Program Odnowa składa się z wystaw i prac artystycznych umiejscowionych w instytucjach i przestrzeniach publicznych Zielonej Góry oraz sceny społecznej realizowanej w trakcie trwania Biennale.

Rozproszoną narrację wystaw utkałyśmy_li luźno z prac, które wydobywają różne aspekty mitu ziemskiej społeczności. Opowieść ta zainspirowana jest myśleniem ekologicznym. To znaczy, że tworzy ekosystem, którego wszystkie elementy i procesy są złożone, oddziałując na siebie wzajemnie – także te marginalizowane i pozornie niepowiązane. Każda komórka, organizm i organizacja, dom, ulica, miasto, planeta są w tej perspektywie połączone i ważne. Z tego punktu widzenia stan klimatu jest powiązany ze sprawiedliwością społeczną i ekonomiczną, a jakość życia społeczności zależy od statusu jej mniejszości i sfeminizowanych prac opiekuńczych. Indywidualne zdrowie psychiczne rezonuje natomiast nie tylko z żałobą klimatyczną, ale także z technokapitalizmem czy ciągle żywym dziedzictwem patriarchatu.

Patrycja Wilczek-Sterna & Irina Zhyla, „Wyrzuć to z siebie”, 2022, akcja performatywna; fot. Oleksiy Soboliev

Karolina Balcer, „Struggle (Zmagania)”, 2022, tufting, dzięki uprzejmości artystki

Jeden z wiodących wątków, wokół którego rozwinęliśmy_łyśmy koncepcję Odnowy, podejmuje dialog z ulicą Bohaterów Westerplatte – główną arterią w Zielonej Górze połączoną z reprezentacyjnym, „bohaterskim” placem, którego historia jest związana z działaniami militarnymi i reprezentacją władzy. W relacji do wartości zakodowanych w tych miejscach budujemy mitologię współczesnego bohaterstwa. Negocjujemy, jakie osoby i gatunki mogą być obecne, widoczne i upamiętnione w sferze publicznej. Przesuwamy akcent na życie jako takie i zasoby, które wspierają przetrwanie. Poszukujemy ich w niespektakularnych praktykach codzienności, trosce, relacjach, uważności wobec siebie i innych. Skupiamy się na sfeminizowanych kompetencjach rozwijanych w doświadczeniach opieki i pracy w gospodarstwach domowych, a także w zaangażowaniu społecznym. Odnajdujemy korzenie w Ziemi i w naszych przodkiniach. Upubliczniamy pamięć niemieszczącą się w ciągle dominujących historiach patriarchalno-narodowych. Ekosystem społeczny i miejski rozciągamy na relację z Ziemią, naszym wspólnym domem, odnosząc czas i jakość ludzkiego życia do wyobrażeń o cyklach i zjawiskach przyrodniczych: ukorzeniania, wzrostu, żywienia, rozkwitu, rozpadu, odnowy.

wystawa w Galerii Biblioteki Uniwersyteckiej podczas Biennale Zielona Góra, dzięki uprzejmości organizatorów

wystawa w Galerii Biblioteki Uniwersyteckiej podczas Biennale Zielona Góra, dzięki uprzejmości organizatorów