„Obrazy i rysunki” Edwarda Dwurnika w MCSW „Elektrownia”

Mazowieckie Centrum Sztuki Współczesnej Elektrownia w Radomiu zaprasza wystawę Edward Dwurnik (1943–2018). Obrazy i rysunki. Prace z kolekcji Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu. Wystawa będzie czynna do 5 stycznia 2020 roku. Wystawa inauguruje cykl ekspozycji prezentujących zbiory sztuki współczesnej w Radomiu.

Historia kolekcji sięga lat 70. i 80. XX wieku, kiedy to miejscowe muzeum zainicjowało program zakupów sztuki współczesnej. Równolegle dzieła współczesnych artystów kolekcjonowały Biuro Wystaw Artystycznych oraz Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych. W 1990 roku utworzono Muzeum Sztuki Współczesnej, będące oddziałem Muzeum Okręgowego im. Jacka Malczewskiego. Do zbiorów nowej placówki trafiły eksponaty z Działu Sztuki muzeum powstałe po 1945 roku, a także zestaw prac pochodzących ze zlikwidowanego w 1990 roku BWA oraz pojedyncze dzieła z TPSP. MSzW w okresie 25 lat swojego istnienia podwoiło liczebność kolekcji (około 4 500 eksponatów), rozwijając ją głównie w oparciu o dary. W zbiorach znajdują się dzieła wybitnych polskich artystów działających w drugiej połowie XX w. i w pierwszych latach nowego tysiąclecia, a także pojedyncze prace artystów zagranicznych.

W latach 2017–2018 kolekcja w większości przekazana została w depozyt do Mazowieckiego Centrum Sztuki Współczesnej Elektrownia, jej część ponownie włączono do zbiorów Działu Sztuki muzeum. Mazowieckie Centrum Sztuki Współczesnej „Elektrownia” tworzy własną kolekcję, która obecnie liczy ponad 600 eksponatów. Zespół prac Edwarda Dwurnika w radomskim Muzeum im. Jacka Malczewskiego należy do najważniejszych i największych w tych zbiorach i obejmuje 21 obrazów i 17 rysunków.

Edward Dwurnik, „Teresa Fronczek. Nr 61. Cykl XIV. Portret 641”, 1979, olej, płótno, 100 x 65 cm

Edward Dwurnik, z cyklu „Sportowcy”, „Jestem Chrystus”, 1979, olej, płótno, 146 x 114 cm

Edward Dwurnik (1943, Radzymin – 2018, Warszawa) – absolwent Wydziału Malarstwa i Wydziału Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, gdzie studiował w latach 1963–1970. Dyplom w pracowni prof. Eugeniusza Eibischa (1970). Autor rozbudowanych cykli malarskich i rysunkowych (około 3,5 tysiąca obrazów, 10 tysięcy rysunków i grafik), rzeźb i filmów animowanych. Charakterystyczna stylistyka artysty wynikała z fascynacji sztuką Nikifora, z którą zetknął się na wystawie w Kielcach w 1965 roku. Pierwszy, numerowany rysunek (Rysunek nr 1) zainspirowany Nikiforem datowany jest na 13 czerwca 1965 roku. Realizm, prymitywizm, groteskowość, ekspresja i antyestetyzm, obecne w tej kompozycji, określiły twórczość Dwurnika na następne dziesięciolecia. W 1966 roku namalował pierwsze obrazy z cyklu Podróże autostopem, czyli wizerunki przetransponowanych fragmentów konkretnych miast. Odtwarzane z podwyższonego punktu obserwacji, charakteryzują się dowolnym traktowaniem topografii i swobodą dotyczącą wierności odtwarzania elementów rzeczywistych.

Obok nich częstokroć występują elementy fantastyczne, dokomponowane przez artystę (budynki, postacie, rzeźby). Debiutancka wystawa odbyła się w 1971 roku w Galerii Współczesnej w Warszawie, przedstawił tam serie obrazów: Dyplom, Gipsowy plener, Droga, Różne błękity. W latach 70. powstały pierwsze realizacje kolejnych cykli: Robotnicy (1975–1991) i Sportowcy (1972–1992). W latach 1972-1976 wystawiał wraz z ruchem „O poprawę”, współpracę zerwał w 1977 roku, następnie współpracował z duetem KwieKulik (Przemysław Kwiek i Zofia Kulik). W 1980 tworzył serie obrazów inspirowanych tematyką Sierpnia`80. W październiku tego roku wystawił je w galerii MDM w Warszawie. W 1981 roku został uhonorowany Nagrodą Krytyki Artystycznej im. Cypriana Norwida. Cykl Warszawa kojarzony z cyklem Warszawa Artura Grottgera zapowiadał wprowadzenie i konsekwencje stanu wojennego. W 1982 roku brał udział w Documenta 7 w Kassel (zaproszony jako jedyny artysta z Polski). Jego niejednoznaczna postawa w stosunku do bojkotu uczestnictwa w życiu publicznym w okresie stanu wojennego i kolejnych latach okresu transformacji, skutkowała kontrowersjami wokół jego osoby.

Edward Dwurnik, „Bogurodzica”, 1981, olej, płótno, 250 x 410 cm

Edward Dwurnik, z cyklu „Sławoszyno: Trzy fauniki”, 1976, olej, płótno, 81×100 cm.

Edward Dwurnik, „Obrazy i rysunki”, widok wystawy

Edward Dwurnik, „Obrazy i rysunki”, widok wystawy

Edward Dwurnik, „Obrazy i rysunki”, widok wystawy

Edward Dwurnik, „Obrazy i rysunki”, widok wystawy

Edward Dwurnik, „Obrazy i rysunki”, widok wystawy

Edward Dwurnik, „Obrazy i rysunki”, widok wystawy

W latach 90. Dwurnik wrócił do rozliczeń totalitaryzmu i ofiar komunizmu w Polsce. Tworzył cykle: Droga na Wschód (1989–1991) i Od Grudnia do Czerwca (1990–1994). Pierwszy z cykli dotyczy historii Polaków represjonowanych w Związku Radzieckim, drugi poświęcony jest 96 osobom zamordowanym przez milicję i służbę bezpieczeństwa w latach 1981-1989. W latach 90. artysta współpracował z krakowską Galerią „Zderzak” (1992–1995). To tzw. „okres błękitny” w działalności malarza. Niebieskie miasta (1993–1994) dokumentowały Barcelonę, Londyn, Paryż i Stuttgart. Cykl Błękitny (1992–1997) to seria niemal abstrakcyjnych pejzaży morskich. Po 2000 roku, Dwurnik malował obrazy, w których podejmował dialog z twórczością Jacksona Pollocka, serie aktów, obrazów „kwiatowych” o niewątpliwie erotycznym wydźwięku, w 2010 roku stworzył własną interpretację Bitew pod Grunwaldem. Charakterystyczna dla Dwurnika jest także działalność portretowa. Zainicjowana w 1976 roku, kontynuowana była przez cały okres jego aktywności.