„Niska rozdzielczość” Magdaleny Żołędź w GSW Opole

Wystawa jest podsumowaniem badań artystycznych Magdaleny Żołędź dotyczących postfotografii – niezależnego od twórcy „życia obrazów” – oraz próbą zbadania relacji widz–dzieło sztuki w duchu slow looking.

Rozważmy hipotezę o obrazach jako autonomicznym organicznym gatunku współewoluującym wraz z innym gatunkiem – ludzkim. Obrazy stają się w tym przypadku pasożytami, które żyją w organizmach homo sapiens, namnażają się przez epoki i czekają na właściwy moment, kiedy mogą się wyzwolić. Oznaczałoby to, że człowiek (artysta/tka) jest tylko ich nosicielem – inkubatorem umożliwiającym im rozwój wraz ze zmianami zachodzącymi we wszechświecie. Czasem pasożytujące w ciele artysty/tki gatunki wyzwalają się ze spektakularnym efektem i zostają określone „dziełami sztuki”¹.

Obraz jako „żywy organizm” wpisuje się w myśl posthumanistyczną, w tym w postfotografię, która tworzy hybrydy i chimery, łączy organizmy, oddziela twórcę od dzieła, wywołując przekonanie o niezależnym funkcjonowaniu prac z ich pełnym zapleczem pragnień, oczekiwań i tęsknot. Być może przedstawienia wizualne nie chcą być interpretowane, a tylko chcą być „doświadczane”. Być może nie chcą być idealne w szerokim rozumieniu estetycznych potrzeb człowieka, a „niska rozdzielczość” jest ich naturalnym środowiskiem funkcjonowania. Być może nie mają żadnych pragnień; nie jesteśmy jednak w stanie tego stwierdzić ze stuprocentową pewnością… Idąc za myślą Williama J. Thomasa Mitchella – czego tak naprawdę chcą od nas obrazy?

widok wystawy „Niska rozdzielczość”, fot. Zachar SzerstobitowSzerstobitow

widok wystawy „Niska rozdzielczość”, fot. Zachar Szerstobitow

widok wystawy „Niska rozdzielczość”, fot. Zachar Szerstobitow

widok wystawy „Niska rozdzielczość”, fot. Zachar Szerstobitow

widok wystawy „Niska rozdzielczość”, fot. Zachar Szerstobitow

widok wystawy „Niska rozdzielczość”, fot. Zachar Szerstobitow

widok wystawy „Niska rozdzielczość”, fot. Zachar Szerstobitow

widok wystawy „Niska rozdzielczość”, fot. Zachar Szerstobitow

widok wystawy „Niska rozdzielczość”, fot. Zachar Szerstobitow

W XXI wieku cyfrowe wizualne treści oskarżane są o przejmowanie władzy nad światem. Slogany typu „żyjemy w świecie obrazkowym” stały się powszechne, przestaliśmy bowiem odróżniać rzeczywistość od jej wizerunku. Przywołajmy teorię Jeana Baudrillarda², w „hiperrzeczywistości” obraz nie wskazuje już swojego pierwowzoru, lecz namnaża się w cyfrowym świecie jako kompletny byt, mający własną dynamikę wzrostu, odrębną możliwość komunikacji z odbiorcą, ponadto posiada nieograniczoną zdolność powielania (rozmnażania). Nie jesteśmy w stanie rozdzielić obu światów (znaku od rzeczywistości, symulakra od pierwowzoru) – być może nie ma już takiej potrzeby.

Filmy oraz cyfrowe glitchartowe projekty Magdaleny Żołędź poprzez subtelną powtarzalność motywów, operowanie abstrakcyjnymi formami, korzystanie z potencjału „niedoskonałości” zdają się stawiać pytania: kto dochodzi do głosu i kto decyduje w świecie cyfrowym? Kto dostarcza witalności obrazom? Ekspozycja „Niska rozdzielczość” w GSW ma formułę medytacyjną. Podstawowym elementem wystawy staje się sama instrukcja zwiedzania, będąca próbą narzucenia odbiorcy optymalnego sposobu doświadczania wystawy i nawiązania kontaktu z obrazem. Stawiamy tym samym następujące pytania: Czy dłuższy czas kontemplacji gwarantuje pełniejsze doświadczenie dzieła? Czy nasza uważna obecność w galerii wnosi dodatkowe wartości? Czy obrazy cyfrowe wyłowione z przepełnionego świata Internetu mogą stać się przedmiotem kontemplacji?
Agnieszka Dela-Kropiowska

^{1 W.J.T. Mitchell, Czego chcą obrazy? Pragnienia przedstawień, życie i miłości obrazów, tłum. Łukasz Zaremba, Warszawa 2013. Tą książką w dużej mierze inspirowałam się, pisząc niniejszy tekst.
2 J. Baudrillard, Symulakry i symulacja, tłum. Sławomir Królak, Warszawa 2005.}