„(NIE)obecność” w Galerii Labirynt

Zgłoszonych zostało 855 prac – jury w składzie: Tomasz Ciecierski, Dominik Lejman, Katarzyna Józefowicz, Robert Kuśmirowski, Waldemar Tatarczuk i Sławomir Toman wybrało 35 spośród nich. Ekspozycja stanowi przegląd różnorodnych postaw wyrażonych przy pomocy rozmaitych mediów, takich jak: wideo, instalacja, obiekt, fotografia, malarstwo, rzeźba czy ceramika.

Tematem wystawy jest nieobecność, a dokładniej – niesprecyzowana przestrzeń pomiędzy obecnością a jej brakiem. Początkujący artyści mieli szerokie pole wyboru przy interpretowaniu tego zagadnienia, a prace pokazują, że pojęcie nieobecności badali zarówno pod kątem tkwiącego w nim fizycznego braku, jak i w kontekście metafizycznym.

Zdobywczynią Grand Prix została Magdalena Łazarczyk, zeszłoroczna absolwentka Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie na Wydziale Sztuki Mediów, studentka prof. Mirosława Bałki oraz prof. Prota Jarnuszkiewicza. Na piętrze po prawej nikogo nie ma (2015) to trzykanałowa instalacja wideo, wewnątrz której wokół własnej osi powoli kręci się umieszczony na poziomie podłogi motocyklowy kask. Rzutowane na ściany projekcje przedstawiają wnętrza domowych szafek ukazane z różnych perspektyw i w dużym powiększeniu, brak punktu odniesienia przemienia je w tajemnicze, opuszczone przestrzenie architektoniczne. Praca ta ewokuje poczucie dojmującej pustki, jednakże, kiedy wchodzimy w głąb instalacji, na jej tle dostrzegamy własny cień – niczym zapowiedź czegoś, co może ją wypełnić.

Szymon Kula, Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu, Wszystko wyszło na jaw, 2016, instalacja, blejtramy, płótno, cegły, gazety; fot. Diana Kołczewska

Szymon Kula, Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu, Wszystko wyszło na jaw, 2016, instalacja, blejtramy, płótno, cegły, gazety; fot. Diana Kołczewska

Szymon Kula, Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu, Wszystko wyszło na jaw, 2016, instalacja, blejtramy, płótno, cegły, gazety; fot. Diana Kołczewska

Magdalena Łazarczyk, Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie, Na piętrze po prawej nikogo nie ma, 2015, instalacja, 3 projekcje wideo, 7 min, obiekt (kask motocyklowy) poruszany mechanicznie; fot. Florentyna Nastaj

Drugie miejsce w konkursie zajęła instalacja Wszystko wyszło na jaw (2016) autorstwa Szymona Kuli, tegorocznego absolwenta studiów I stopnia na Wydziale Malarstwa Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu (dyplom w pracowni dr. hab. Dominika Lejmana i prof. Janusza Bałdygi). Artysta przeniósł w przestrzeń galerii niewielkie pomieszczenie, które przez rok służyło mu za pracownię malarską. Jak sam pisze o swojej pracy, obrazy powstawały tam jak w ciemni fotograficznej, zyskując swój status dopiero po wyniesieniu ich na światło dzienne. Jako dzieło sztuki funkcjonuje obecnie sama konstrukcja złożona z blejtramów, cegieł, gazet i płócien, skrywająca w sobie ślady obecności twórcy: buty, notatki, zdjęcia, narzędzia malarskie, a przede wszystkim – obrazy. Idąc tropem autora, można traktować je jako niewywołane jeszcze klisze.

Trzecie miejsce na podium należy do Karoliny Mełnickiej, tegorocznej absolwentki Multimediów na Wydziale Malarstwa i Nowych Mediów Akademii Sztuki w Szczecinie. Zgłoszona przez artystkę praca pt. Versus (2016), zrealizowana w Pracowni Rzeźby i Działań Przestrzennych dr Aleksandry Ska i mgr. Artura Rozena, to barierka przeciwtłumowa wykonana z aluminium i substancji ciekłokrystalicznej, która zmienia kolor pod wpływem temperatury. Zimna fizyczność obiektu stosowanego przez służby porządkowe do powstrzymywania naporu tłumu skonfrontowana została z ciepłem ludzkiego ciała pozostawiającym po sobie widoczny znak (nie)obecności.

Jury przyznało również wyróżnienie dla Macieja Kusego, absolwenta Malarstwa na Wydziale Artystycznym UMCS w Lublinie (dyplom w pracowni prof. Jacka Wojciechowskiego), za pracę o przewrotnym tytule Blejtram. Obiekt, który z złożenia imitować ma podobrazie, został wykonany ze stalowej blachy, drewna i gwoździ i pozostawiony niekontrolowanemu działaniu korozji.

Magdalena Hoffa, Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu, Bez tytułu, 2016, instalacja; fot. Florentyna Nastaj

Maciej Kusy, Wydział Artystyczny, Uniwersytet Marie Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Blejtram, 2016, blacha stalowa, drewno; fot. Diana Kołczewska

Dyrektor Galerii Labirynt, Waldemar Tatarczuk, postanowił wyróżnić dodatkowo prace Magdaleny Hoffy oraz Tymona Nogalskiego. Instalacja Hoffy, absolwentki Malarstwa na Uniwersytecie Artystycznym w Poznaniu (dyplom w pracowni prof. Jarosława Kozłowskiego), składa się ze stojaka z pocztówkami oraz wiszącej obok alfabetycznej listy wszystkich państw świata. Część z nich wykreślona została czerwonym długopisem – to państwa, do których podróż oficjalnie odradza Ministerstwo Spraw Zagranicznych. Umieszczone na pocztówkach fotografie są wytarte i nieczytelne, co wpisuje ukazane na nich miejsca w kategorię nieobecności.

Tymon Nogalski, absolwent Sztuki Mediów na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie (dyplom w pracowni prof. Mirosława Bałki), wyróżniony został za wideo pt. Zieleń, biel, pomarańcz – kompozycja (2016). Widok z lotu ptaka na roztrzaskane łodzie i setki porzuconych kamizelek ratunkowych wymownie obrazuje pustkę po nieobecnych, której nie sposób już niczym wypełnić. Praca powstała na greckiej wyspie Lesbos w styczniu 2016 roku. Autor celowo nie nawiązuje do tego faktu w jej tytule – chce, aby zarejestrowana scena odbierana była jako uniwersalna refleksja, symbol, nie zaś jako źródło niezdrowej sensacji.

Tymon Nogalski, Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie, Zieleń, biel, pomarańcz – kompozycja, 2016, wideo, 2 min 19 sek.; kadr z filmu

Magdalena Hoffa, Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu, Bez tytułu, 2016, instalacja; fot. Diana Kołczewska

Na wystawie (Nie)obecność zobaczyć możemy prace studentów i absolwentów Akademii Sztuk Pięknych z Gdańska, Krakowa, Łodzi, Warszawy i Wrocławia, Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu, Akademii Sztuki w Szczecinie, Wydziału Artystycznego Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie oraz Wydziału Artystycznego Uniwersytetu Śląskiego w Cieszynie.

Wystawa, atrakcyjna wizualnie, ma nam wiele do zaoferowania również pod kątem treści i znaczenia poszczególnych prac. Młodzi artyści, pomimo ściśle określonego tematu ekspozycji, pozostając w jego obszarze, poruszają wiele różnorodnych problemów. Są to zagadnienia zarówno natury artystycznej, jak i te dotyczące ludzkiej egzystencji – zainteresowania młodych twórców oscylują pomiędzy cielesnością a duchowością, życiem i śmiercią, kwestiami społecznymi a własną indywidualnością. Artyści eksperymentują z możliwościami wybranego przez siebie medium, a trzeba przyznać, że są to eksperymenty w większości przypadków udane. Młoda sztuka polska jest świeża, interesująca, pewna siebie i – co istotne – obecna.