Nie dać się zwieść ornamentom. O Wolnym Słowie w Gdańsku
Nazwa interdyscyplinarnego programu Wolne Słowo zjawiła się wiosną 2022 roku, kiedy Rosjanie ostrzelali Dom Słowa. To właśnie w Charkowie, w Domu Słowa zaczęłam pisać ten tekst pod koniec roku 2023. Wolne Słowo działa pod egidą nieistniejącej jeszcze, a zatem potencjalnej, czyli najciekawszej z możliwych, instytucji kultury w Gdańsku. Póki co, funkcjonujemy jako Gdańsk Miasto Literatury w ramach Gdańskiej Galerii Miejskiej.
Pracujemy od roku 2022 w Gdańsku przy Długiej 35. Myśleliśmy o wytworzeniu relacji z gdańską publicznością i z miejscem, gdzie mieścił się kiedyś rosyjski ośrodek propagujący model cywilizacyjny, który realizuje swoje wartości mordując mieszkanki i mieszkańców Ukrainy. W reakcji na wojnę i uchodźctwo powstały prace site specific: fresk „Tranzyt” Wołodydymyra Kuzniecowa, Yasi Khomenko architektoniczno-tekstylny „Obiekt dla Długiej 35”, „Zasłona ostrożności” Kateryny Badianowej oraz wizualny esej Andrija Dostlieva o jego rozmowach z ludźmi kultury z zachodu i ich polityce besserwissyzmu. Dźwiękowym śladem jest work in progress po eksperymentalnym seminarium Iwana Switłycznego „Nieśmiałość koron drzew”.
Przy Długiej 35 przede wszystkim rozmawialiśmy, ale były też koncerty i performanse. W roku 2023 zahulała współpraca z Charkowskim Muzeum Literatury, ukraińskim PEN Clubem oraz wieloma innymi podmiotami w Gdańsku, w Polsce i za granicą, w tym z instytucjami pod szyldem UNESCO.
Czym był program Wolne Słowo w roku 2023? Czego trzeba było się pozbyć, żeby dotrzeć do esencji współczesnej kultury i nie dać się zwieść ornamentom? Do lamusa powędrowały pojęcia widowiskowość, sukces, przewidywalność, długoterminowe planowanie i efektywność. Liczyło się doświadczenie, kontakt, orientacja na człowieka i obserwacja swego przywileju.
Anna Łazar
Anna Łazar jest kuratorką projektu Wolne Słowo, programu międzynarodowej współpracy artystycznej w ramach projektu Gdańsk Miasto Literatury, autorką tekstów, tłumaczką (między innymi Dlaczego w sztuce ukraińskiej są wielkie artystki, 2020; Oksana Zabużko, Planeta Piołun, 2022; Ilia Kamiński, Republika Głuchych, 2023), członkinią redakcji „Nowej Europy Wschodniej”. Pracowała w dziedzinie dyplomacji publicznej w Ministerstwie Spraw Zagranicznych jako wicedyrektorka i p.o. dyrektora w Instytucie Polskim w Kijowie (2008–2014) i w Sankt Petersburgu (2015–2018) oraz jako kuratorka w Muzeum Sztuki w Łodzi (2021–2022).
Wolne Słowo jest projektem finansowanym z dotacji Miasta Gdańska.
Przypisy
Stopka
- Osoby artystyczne
- Wołodydymyr Kuzniecow, Yasia Khomenko, Kateryna Badianowa, Andriej Dostliev
- Miejsce
- Gdańsk Miasto Literatury, Gdańska Galeria Miejska
- Osoba kuratorska
- Anna Łazar
- Fotografie
- Łukasz Głowala, Kornelia Głowacka-Wolf, Michał Algebra
- Strona internetowa
- miastoliteratury.com/
