Najciekawsze wystawy 2018 roku
Białystok
Globalna kontrola i cenzura
26 stycznia – 1 marca
Łukasz Radziszewski, Słońca
21/22 marca
(Galeria Arsenał w Białymstoku / Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki w Warszawie)
Plusy i minusy. Przed pracą uziemić!
23 marca – 3 maja
Hubert Czerepok, Początek
14 września – 15 listopada
Nowy rok w białostockim Arsenale otworzy wystawa Globalna kontrola i cenzura przygotowywana przez Bernharda Serexhe i Lívię Nolasco-Rózsás z ZKM Karlsruhe. Będzie ona głosem w debacie na temat współczesnych praktyk inwigilacji i cenzury, stosowanych od lat przez demokratyczne państwa zarówno wobec innych krajów, jak i organizacji pozarządowych oraz szeregowych obywateli. Historyczną perspektywę przyjmą z kolei Agata Chinowska i Magdalena Godlewska-Siwerska, kuratorki otwieranej w marcu w drugim budynku Arsenału, Starej Elektrowni, wystawy Plusy i minusy. Przed pracą uziemić! Odniesie się ona do samego miejsca, badając historię elektrowni przede wszystkim z okresu międzywojennego, kiedy została ona rozbudowana na fali ówczesnej elektryfikacji, przyczyniając się do gospodarczego boomu w regionie. Opartą na archiwaliach część historyczną uzupełnią prace artystów współczesnych, takich jak Marcin Maciejowski i Maurycy Gomulicki, w większości o charakterze site-specific. Wśród indywidualnych projektów prezentowanych w tym roku w Arsenale znajdą się Słońca Łukasza Radziszewskiego, dwukanałowa projekcja oparta na live streamingu w dniu równonocy jesiennej, prezentowana równolegle w warszawskiej Zachęcie, a także Początek Huberta Czerepoka. Nowy film artysty inspirowany będzie Stalkerem Tarkowskiego i skupi się na jednym z najstarszych neolitycznych miejsc kultu, zwanym Karahan Tepe.
Bielsko-Biała
Adama Rzepecki, XOTED / KYWDO
10 – 28 stycznia
Stefan Gierowski
6 kwietnia – 13 maja
Pola Dwurnik, Spotkaj artystkę
17 maja – 17 czerwca
10. Wystawa kuratorska Bielskiej Jesieni
9 listopada – 30 grudnia
Pola Dwurnik, Smok-Ladaco, 2017, gwasz na papierze, dzięki uprzejmości Galerii Bielskiej BWA
Galeria Bielska BWA w tym roku postawi przede wszystkim na klasykę. Najciekawszym punktem programu galerii może się okazać otwierana już 10 stycznia wystawa Adama Rzepeckiego. W ostatnich latach prace Rzepeckiego mieliśmy okazję oglądać przede wszystkim na wystawach zbiorowych, w zeszłym roku w sopockim PGS przypomniano także prace Łodzi Kaliskiej z ostatnich lat, teraz przyszła pora na prezentację solowych realizacji Rzepeckiego z ostatnich dwóch lat. W kwietniu z kolei otworzy się solowa wystawa jednego z nestorów polskiej abstrakcji, Stefana Gierowskiego, tuż po niej natomiast najnowsze prace zaprezentuje malarka młodszego pokolenia – Pola Dwurnik. Rok zamknie tradycyjnie wystawa kuratorska Bielskiej Jesieni, organizowana co dwa lata na przemian z biennale malarstwa, która tym razem nawiązywać będzie do tradycji śląskiego undergroundu z Andrzejem Urbanowiczem na czele i przyjrzy się jego recepcji w pracach współczesnych artystów.
Bytom
Adelina Cimochowicz, Jak się dziś czujecie?
27 stycznia – 3 marca
HateFree?
29 września – 10 listopada
W tym miesiącu w Kronice otworzy się pierwsza solowa wystawa Adeliny Cimochowicz, kuratorowana przez Kubę Gawkowskiego. Jak się dziś czujecie? dotyczyć będzie zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych, relacji z przedmiotami i internetowych bezpiecznych wspólnot. Na wystawie łączącej fotografię z alternatywnym muzealnictwem pokazane zostanie m.in. nagrodzone na szczecińskich Młodych Wilkach Muzeum nerwicy. Jesienią z kolei zobaczymy międzynarodową wystawę HateFree?, przygotowaną przez Kronikę we współpracy z praskim DOX Centre for Contemporary Art. Jej tematem będzie narastające w przestrzeni publicznej natężenie mowy nienawiści i procesy stygmatyzowania ze względu na cechy takie jak kolor skóry, orientacja seksualna czy religia. Artyści w ramach solidarności ze stygmatyzowanymi grupami będą się starali zgłębić mechanizmy leżące u podstaw wykluczenia.
Gdańsk
Jak tak dalej pójdzie, wchłonę cały wszechświat
19 stycznia – 4 marca
Gdańska Galeria Miejska rok rozpocznie z grubej rury, zadając pytanie o to, czym jest życie. Odpowiedzi na nie kuratorzy otwieranej w drugiej połowie stycznia wystawy Jak tak dalej pójdzie, wchłonę cały wszechświat szukają w futurologicznych ideach fizyków Stephena Hawkinga i Michio Kaku oraz książkach sci-fi Philipa K. Dicka. Tę transhumanistyczną, postbiologiczną narrację ilustrować będą prace takich artystów jak Viktor Frešo czy duet Anca Benera i Arnold Estefan. GGM szykuje też całą serię interesujących wystaw solowych, między innymi retrospektywę duetu Kijewski/Kocur, przygotowywaną we współpracy z Królikarnią monografię Agnieszki Brzeżańskiej, wystawy Angeliki Fojtuch i Przemka Branasa, a także kuratorowaną przez Karola Radziszewskiego i Wojciecha Szymańskiego wystawę Ryszarda Kisiela.
Kalisz
Galeria Sztuki im. Jana Tarasina
Justyna Dziabaszewska, Michał Knychaus, Ula Lucińska, Dominika Święcicka, Rafał Żarski, Warsztaty Metodą DZOP
26 kwietnia – 26 maja
Norman Leto, Malarstwo
14 czerwca – 28 lipca
Do Kalisza warto w tym roku wybrać się zwłaszcza między kwietniem a lipcem. 26 kwietnia otworzy się wystawa przygotowana przez Justynę Dziabaszewską, Michała Knychausa, Ulę Lucińską, Dominikę Święcicką i Rafała Żarskiego Warsztaty Metodą DZOP. Tytułowy skrót oznacza „Dynamiczne Zarządzanie Osobistym Potencjałem”, a artyści odwołują się w niej do programów coachingowych i mentorskich chcąc zanegować sens wyścigu o jak największą produktywność. Z kolei w czerwcu otworzy się przygotowana przez Michała Lasotę ze Stereo wystawa Normana Leto. Po głośnej premierze Photonu, będziemy mieli okazję zobaczyć tym razem nowe obrazy Leto, uzupełnione instalacją Falotron, czyli zmodyfikowaną wersją urządzenia używanego na lekcjach fizyki.
Justyna Dziabaszewska, Michał Knychaus, Ula Lucińska, Dominika Święcicka, Rafał Żarski, Warsztaty Metodą DZOP, dzięki uprzejmości Galerii Sztuki im. Jana Tarasina w Kaliszu
Katowice
Filip Dujardin, Architektura niemożliwa
23 lutego – 15 kwietnia
Próba sił
29 lipca – wrzesień
Tomasz Struk, Prześwity i (nie)pamięci
jesień 2018
Wśród wystaw zbiorowych przygotowywanych na ten rok przez BWA Katowice ciekawie zapowiada się planowana na lato wystawa Próba sił. Kuratorowana przez Martę Lisok wystawa dotyczyć będzie fascynacji prawem silniejszego, neonazistowskich resentymentów badanych przez pryzmat kultury fizycznej, a wezmą w niej udział tacy artyści jak Norbert Delman, Przemek Branas, Katarzyna Szymkiewicz i Piotr Łakomy. Oprócz tego BWA planuje również szereg wystaw indywidualnych. Wśród nich znajdą się duże monografie belgijskiego fotografa Filipa Dujardina i zmarłego w 2004 roku Tomasza Struka, związanego z Katowicami, Berlinem i Paryżem, którego twórczość przez pryzmat psychogeografii odczyta Roman Lewandowski. W Małej Przestrzeni galerii swoje nowe prace zaprezentują z kolei Martyna Kielesińska, Basia Bańda i duet Smutna Buśka, czyli Aleksandra Nowakowska i Karolina Jarzębak.
Męska rzecz. Od patriarchy rodu do hipstera
12 maja – 28 września
Perspektywa wieku dojrzewania
23 czerwca – 30 września
Choć patriarchat i seksizm wciąż niestety mają się dobrze, nie da się ukryć, że kulturowe wzorce męskości przez wieki ulegały poważnym zmianom. Drogę tych przemian od patriarchów rodów do instagramowych #sadboys śledzić będzie otwierana wiosną w Muzeum Śląskim wystawa Męska rzecz. Wśród planowanych przez muzeum na ten rok wystaw intrygująco zapowiada się również Perspektywa wieku dojrzewania, która otworzy się w czerwcu. Zestawi ona z sobą dorobek trójki słynnych reprezentantów pokolenia „zarażonych wojną”, urodzonych w połowie lat dwudziestych i dorastających podczas drugiej wojny światowej: Aliny Szapocznikow, Andrzeja Wróblewskiego i… Andrzeja Wajdy.
Karol Gawroński, Mateusz Rafalski, Zły bliźniak
18 lutego – 2 marca
Emocje w muzyce
sierpień 2018
Karol Gawroński, Mateusz Rafalski, Hodakowska, dzięki uprzejmości galerii Rondo Sztuki
Maciej Cholewa zadebiutuje w tym roku w Rondzie Sztuki w roli kuratora; w połowie lutego otworzy się przygotowana przez śląskiego artystę wystawa Karola Gawrońskiego i Mateusza Rafalskiego, duetu znanego także pod nazwą Janusz Widelec. Zły bliźniak odnosić się będzie do popkulturowego toposu złego sobowtóra, choć w przypadku tej dwójki złośliwców nie do końca wiadomo, kto jest prawym osobnikiem, a kto jego mrocznym odbiciem. W lecie natomiast galeria zaprezentuje wystawę finalistów i laureatów Artystycznej Podróży Hestii, między innymi Natalii Bażowskiej i Miłosza Wnukowskiego, której zwornikiem będzie wątek emocji w muzyce.
Kraków
Sejsmograf – wystawa zbiorowa z wybranymi uczestnikami 1 i 2 edycji projektu Sejsmograf
13 kwietnia – 24 czerwca
Naeem Mohaiemen
21 września – 16 grudnia
Trauma & Revival. Powojnie w sztuce Wschodu i Zachodu
21 września – 16 grudnia
Do marca w Bunkrze Sztuki potrwają otwarte niedawno wystawy The Trouble with Value i Naczynia połączone. W międzyczasie instytucja szykować się będzie do rozpoczęcia przebudowy planowanej na kolejne dwa lata i pod koniec lutego zaprezentuje poświęconą jej wystawę plenerową. Na początku lata z kolei odbędzie się kolejna edycja Sejsmografu, tym razem we współpracy nie tylko z BWA Tarnów, ale też BWA Katowice i Galerią Szarą, tym samym rozszerzy się więc nieco zasięg wydarzenia, skierowanego już nie tylko do młodych artystów z małopolski, ale i ze Śląska. Dotychczasowe dwie edycje podsumuje natomiast wystawa z udziałem ich wybranych uczestników. Wystawą podsumowany zostanie również realizowany od dłuższego czasu projekt Trauma & Revival. Kuratorowana przez Michala Novotnego i Annę Bargiel ekspozycja skupiać się będzie na relacjach między krajami po obu stronach żelaznej kurtyny, również po jej upadku. Wątki postkolonialne doczekają się z kolei kontynuacji w solowej wystawie Naeema Mohaiemena, artysty z Bangladeszu, skupiającego się w swojej praktyce między innymi na kluczowych datach dla postkolonialnej historii Azji Południowej, nacjonalizmie architektonicznym i konfliktach między politykami lewicowymi i islamistycznymi.
Cricot idzie!
11 maja – 30 sierpnia
Cricoteka nieraz już przyglądała się pod różnymi kątami dorobkowi Kantorowskiego teatru Cricot 2, teraz przyszła pora na przypomnienie historii pierwszego Cricotu, założonego przez Józefa Jaremę. Najdłużej działąjący teatr awangardowy międzywojnia aktywny był w latach 1933-1939, skupiał wokół siebie m.in. artystów pierwszej Grupy Krakowskiej i muzyków jak Kazimierz Meyerhold, nigdy wcześniej jednak nie doczekał się monograficznej wystawy. Cricot idzie!, otwierany 11 maja, nadrobi ten brak w spektakularnym stylu: na wystawie znajdą się liczne działa i archiwalia związane z Cricotem, w większości pokazywane publicznie po raz pierwszy. Ekspozycja nie ograniczy się do prezentacji historii samego Cricotu, ale i późniejszych prób jego kontynuacji, a także wcześniejszej aktywności związanych z teatrem artystów.
Ojczyzna w sztuce
Krzysztof M. Bednarski, Karol Marks i Moby Dick. Rozbiórka idei i formy
Wystawa indywidualna Borisa Luriego
Po Roku Awangardy wkraczamy właśnie w rok celebracji stulecia niepodległości, nie ma więc co liczyć na to, że fala polskocentrycznych wystaw już za nami. Wyzwanie postanowił podjąć MOCAK, który po pamiętnej Sztuce w sztuce nie rezygnuje ze swojego sztandarowego cyklu i tym razem zaprezentuje wystawę… Ojczyzna w sztuce. W MOCAKu nie zabraknie też wystaw indywidualnych. Krzysztof Bednarski zaprezentuje w tym roku w Krakowie liczne wersje swoich rzeźb z motywami Moby Dicka i głowy Karola Marksa. Spośród prezentacji artystów zagranicznych warto z kolei zwrócić uwagę na ekspozycję Borisa Luriego rosyjsko-amerykańskiego malarza, wspołzałożyciela ruchu NO!Art, który w swoich pracach popartowe motywy łączył z ekspresyjnymi przedstawieniami odnoszącymi się do Holocaustu.
Z drugiej strony rzeczy. Polski dizajn po roku 1989
6 kwietnia – 19 sierpnia
Po #dziedzictwie i Wyspiańskim kolejny sztandarowy projekt krakowskiego Muzeum Narodowego będzie nieco mniej wybiegał w przeszłość, bo do czasów transformacyjnych. W kwietniu otworzy się wystawa Z drugiej strony rzeczy, poświęcona polskiemu dizajnowi po 1989 roku. Prezentować ona będzie przemiany w projektowaniu na tle przemian społecznych i gospodarczych, począwszy od zapaści w latach 90., przez ożywienie na przełomie wieków, po rozwijający się po 2010 roku dizajn krytyczny, zwracający uwagę na problemy społeczne.
Paweł Susid
2 lutego – 2 marca
Bartek Węgrzyn
9 marca – 6 kwietnia
Przemek Kamiński, Roses
maj 2018
Łukasz Rusznica
maj – czerwiec 2018
Łukasz Rusznica, Oni, z cyklu Rzeka podziemna, 2016
© Łukasz Rusznica, dzięki uprzejmości autora
Po dwóch latach swojej działalności Henryk przeniesie się ze swojej dotychczasowej siedziby do nowego lokalu przy ulicy Krakowskiej. Szykuje się przy tym spektakularna inauguracja pod postacią wystawy Pawła Susida, pierwszej w Krakowie od dziewięciu lat. Znajdą się na niej przede wszystkim nowe obrazy, uzupełnione kilkoma perełkami sprzed lat. Solowe wystawy w Henryku zaprezentują w tym roku także Łukasz Rusznica, w ramach Miesiąca Fotografii, który skupi się na perspektywie europejskiego turysty odwiedzającego Japonię, a także Bartek Węgrzyn, postinternetowy rzeźbiarz odwołujący się do minimalizmu oraz współczesnego „zombie formalizmu”. W maju do Henryka zawita też Przemek Kamiński z rozwijaną w ciągu kilku dni choreografią Roses, dla której punktem wyjścia będzie postać mitycznego potwora Geryona.
Lublin
Akcja Lublin! Rozdział 2
od 26 stycznia
Mykola Ridnyi, No! No! No!
od 20 kwietnia
Dwóch żelaznych punktów programu Labiryntu – performansu i sztuki ukraińskiej – nie zabraknie także w tym roku. Jeszcze w tym miesiącu zacznie się druga odsłona Akcji Lublin! Tym razem poświęcona ona będzie nie tylko performerom wywodzącym się z Lublina, ale obecnym w programie samej galerii od kilku dekad, a więc całej performatywnej śmietance od Ewy Partum po Akademię Ruchu. Skład artystów odmłodzi nieco reprezentacja Pracowni Działań Przestrzennych Mirosława Bałki, których prace zestawione zostaną z realizacjami klasyków. Solową wystawę, jak dotąd największą w Polsce, otworzy w kwietniu Mykola Ridnyi. Znajdzie się na niej monumentalna instalacja wypełniona pracami z ostatnich trzech lat, wśród nich znajdzie się m.in. znane z poprzedniego biennale w Wenecji wideo Zwyczajne miejsca.
Łódź
Jimmy Durham, God’s Children, God’s Poems
2 marca – 13 maja
Atak na Pałac Zimowy
6 kwietnia – 3 czerwca
Nadia Léger
11 maja – 9 września
Zmiennokształtność. Eisenstein jako metoda
22 czerwca – 21 września
Awangarda i państwo
26 października – luty 2019
Wielka Wojna
23 listopada – marzec 2019
Muzeum Sztuki w Łodzi szykuje na ten rok przede wszystkim serię interesujących wystaw historycznych i problemowych. Przedtem jednak, 2 marca, otworzy się solowa wystawa Jimmy’ego Durhama, prezentująca jego nowy, zeszłoroczny projekt God’s Children, God’s Poems. Dotyczy on mitologicznego wymiaru relacji między człowiekiem a naturą, eksplorowanego za pomocą serii rzeźb wykorzystujących czaszki wymarłych zwierząt z terenu Europy i współczesne odpady cywilizacyjne. Wśród wystaw historycznych, skoncentrowanych na różnych obliczach pierwszej awangardy, warto zwrócić uwagę na ekspozycje poświęcone postaci Nadii Léger, analizie inscenizowanego szturmu na Pałac Zimowy, wystawę poświęconą postaci Siergieja Eisensteina, jego koncepcjom i wpływie na współczesnych artystów oraz ekspozycję dotyczącą wpływu pierwszej wojny światowej na ukształtowanie się nowoczesnej kultury. Jesienią wraz z zespołem muzeum wystawę w MSŁ przygotuje również Dorota Monkiewicz. Awangarda i państwo to kolejny projekt powstający przy okazji tegorocznej niepodległościowej rocznicy. Wystawa przyglądać się będzie politycznemu potencjałowi działań artystycznych i prezentować spektrum postaw artystów aktywnych w ubiegłym i obecnym stuleciu przez pryzmat ich relacji z polityką państwową, gromadząc prace od lewa do prawa, szczególne miejsce przyznając przy tym postawom anarchistycznym.
Poznań
Małgorzata Dmitruk, Leon Tarasewicz, Zaleszany
29 stycznia – 25 lutego
Twarda Awangarda – Stażewski, Sosnowski, Bąkowski
2 marca – 1 kwietnia
Magdalena Starska, Hybryda
13 kwietnia – 6 maja
Warsztaty z Rewolucji
11 maja – 10 czerwca
Dziewczyństwo & Coven
7 września – 21 października
Życie codzienne w Polsce w pierwszej połowie XXI wieku
9 listopada – 30 grudnia
Na początku roku najciekawszym punktem programu poznańskiego Arsenału będzie wystawa dwójki artystów pochodzących z Podlasia i znających się od lat, choć reprezentujących różne pokolenia – Leona Tarasewicza i Małgorzaty Dmitruk. Zaleszany będą wystawą site-specific poświęconą wydarzeniu stosunkowo mało znanemu poza Podlasiem, czyli zbrodni w tytułowej wsi, dokonanej w 1946 roku przez oddział Romualda Rajsa pseudonim „Bury”. Interesująco zapowiada się także marcowa wystawa poświęcona wątkowi ciągłości artystycznego eksperymentu w sztuce XX i XXI wieku na przykładzie twórczości trzech pozornie bardzo różnych artystów: Henryka Stażewskiego, Zdzisława Sosnowskiego i Wojciecha Bąkowskiego. Tuż po niej w Arsenale ruszy partycypacyjny projekt Magdaleny Starskiej Hybryda. Ma on w zamierzeniu włączać mieszkańców Poznania w działania w przestrzeni galerii i zwracać uwagę na problem zaniku popularności praktyk kolektywnych. W maju natomiast Arsenał przekształci się w alternatywny uniwersytet, przy okazji realizowanych wespół z Teatrem Ósmego Dnia Warsztatów z Rewolucji. Projekt przywoływać ma ducha historycznych rewolucji i analizować ich źródła oraz towarzyszące im uczucia. Wśród zimowych propozycji galerii warto zwrócić uwagę na wspólny projekt dwóch feministyczno-queerowych kolektywów – Dziewczyństwa z Poznania i Coven z Berlina, które łączy zainteresowanie tematem współczesnego postfeminizmu i przywiązanie do postinternetowej stylistyki. Na koniec roku Marek Wasilewski w kuratorowanej przez siebie wystawie sprawdzać będzie jak zmieniło się życie codzienne w Polsce od czasu słynnego komiksu Sasnala. Poświęcone zwykłej, banalnej codzienności Życie codzienne w Polsce w pierwszej połowie XXI wieku nawiąże do obchodów stulecia niepodległości i będzie swego rodzaju krytyczną odpowiedzią na inne formy celebracji tej rocznicy.
Agnieszka Grodzińska, Second Shower
od 2 lutego
Gonzalo Elvira
marzec-kwiecień 2018
Michał Smandek
październik 2018
Michał Martychowiec, How far can you see, dzięki uprzejmości galerii Rodríguez
Pierwszą po świąteczno-noworocznej przerwie wystawą w galerii Rodríguez będzie w tym roku solowy pokaz Agnieszki Grodzińskiej Second Shower. W jej ramach artystka wypełni przestrzeń malarską instalacją z tkanin, odnoszących się do częstego w jej pracach wątku dyscyplinowania i przymusowej kolektywizacji, tym razem w kontekście dystrybucji sztuki. Wiosną Rodríguez zaprezentuje prace argentyńskiego artysty Gonzalo Elviry. Jego projekt 12 concrete songs odwołuje się do historii zaprojektowanego przez Waltera Gropiusa pomnika berlińskich robotników zamordowanych podczas strajku w 1920 roku, zniszczonego następnie przez nazistów i odbudowanego tuż po wojnie. Rozbierając pomnik na części pierwsze, Elvira tworzy na jego bazie dzieło totalne, łączące sztuki wizualne z muzyką, stworzoną przez zaproszonego do współpracy muzyka Grosso. Jesienią swoją drugą wystawę w galerii Rodríguez będzie miał Michał Smandek, powracający po raz kolejny do wątku relacji człowieka z naturą, który zaprezentuje prace powstałe w trakcie swoich ostatnich podróży.
Akupunktura miasta
3 marca – 15 kwietnia
Szerszy rozgłos zyskują z reguły spektakularne interwencje w przestrzeń publiczną, tymczasem wciąż powstaje wiele wartych uwagi realizacji w małej skali. Zwróci na nie uwagę Paweł Grobelny w kuratorowanej przez siebie wystawie Akupunktura miasta, która otworzy się w marcu w CK Zamek. Zostaną na niej zaprezentowane projekty zrealizowane, jak i te, które nie wyszły poza fazę koncepcji.
Wojciech Idźkowski, Between Layers
12 stycznia – 23 lutego
W styczniu i lutym Galeria Piekary prezentować będzie solową wystawę Wojciecha Idźkowskiego Between Layers. Znajdą się na niej wielkoformatowe obrazy artysty, koncentrujące się przede wszystkim na napięciu między malarskością a fotograficznością, abstrakcją i zniekształconymi odniesieniami do rzeczywistości.
Słupsk
Bałtycka Galeria Sztuki Współczesnej
Pejzaże antropocenu
18 stycznia – 30 marca
Portretu natura martwa
kwiecień – czerwiec 2018
Czy może pani sprawdzić, czy sny nie zaplątały mi się we włosach?
lipiec-wrzesień 2018
Man-Machine
październik-grudzień 2018
Bałtycka Galeria Sztuki Współczesnej w tym roku tradycyjnie stawia na przekrojowe wystawy tematyczne. Rok nad morzem rozpoczną Pejzaże antropocenu, wystawa gromadząca prace artystów zajmujących się kwestią relacji między człowiekiem a naturą w czasach, gdy ten pierwszy zaczął na naturę (zbyt) znacząco wpływać. Wiosną z kolei Roman Lewandowski zaprezentuje swoją narrację o historii i współczesnym statusie i potencjale portretu. W lipcu otworzy się przygotowana przez Martę Kudelską wystawa Czy może pani sprawdzić, czy sny nie zaplątały mi się we włosach?, której bohaterkami będą artystki sięgające po motywy charakterystyczne dla tak zwanego myślenia magicznego. Wśród nich będą m.in. Aleksandra Waliszewska, Ewa Juszkiewicz i Basia Bańda. Rok rozpoczęty wystawą o antropocenie zamknie z kolei wystawa o transhumanizmie kuratorowana przez Igora Przybylskiego, zatytułowana za płytą Kraftweku Man-Machine, w której wezmą udział m.in. Karol Radziszewski i Katarzyna Przezwańska.
Diana Lelonek, Wildman, dzięki uprzejmości Bałtyckiej Galerii Sztuki Współczesnej
Sopot
Po końcu fotografii
18 stycznia – 25 lutego
Julita Wójcik
1 marca – 22 kwietnia
Józef Robakowski
15 maja – 24 czerwca
Stan zagrożenia
27 września 6 stycznia 2019
Wiosną w Państwowej Galerii Sztuki odbędą się dwie indywidualne wystawy, na które warto zwrócić uwagę. 1 marca otworzy się solowa wystawa Julity Wójcik, z kolei niedługo po jej zamknięciu monografię Józefa Robakowskiego przygotuje Cezary Pieczyński z poznańskiej galerii Piekary. W programie PGS nie zabraknie także interesujących wystaw zbiorowych. Już 18 stycznia otworzy się przygotowana przez Adama Mazura ekspozycja Po końcu fotografii, na której znajdą się prace Agnieszki Antkowiak, Karola Komorowskiego, Witka Orskiego, Mateusza Sadowskiego, Tytusa Szabelskiego, Justyny Wierzchowieckiej oraz pierwszej instagramerki polskiego świata sztuki Zofii Krawiec. Jesienią z kolei mocne uderzenie performatywno-polityczne szykują Małgorzata Kaźmierczak i Arti Grabowski, którzy kuratorzy wystawy Stan zagrożenia. W składzie artystów znajdą się m.in. Petr Pavlensky, Pussy Riot i Przemek Branas.
Szczecin
Joanna Rajkowska, Samobójczynie
22 marca – 9 maja
Marte Gunnufsen, Miserere
marzec – maj 2018
Rene Holm, Darkness
marzec – maj 2018
Powolność
lipiec – sierpień 2018
Krystyna Łyczywek
listopad – grudzień 2018
Do końca miesiąca w TRAFO zobaczyć będzie można jeszcze otwarte w zeszłym roku wystawy Nagrobków oraz Przechwałki i pogróżki. Po nich na wiosnę galeria szykuje serię wystaw indywidualnych. Rozpocznie się ona w dość depresyjnym nastroju, ekspozycją skoncentrowaną na uczuciu niemożności – w marcu otworzą się kuratorowane przez Emilię Orzechowską Samobójczynie Joanny Rajkowskiej. Będzie to premiera nowego cyklu artystki, którego bohaterkami są tytułowe samobójczynie; Rajkowska opowiada w nim o swoich relacjach z kobietami, które postanowiły odebrać sobie życie lub na misje samobójcze posłały inne kobiety. W tym samym miesiącu do TRAFO zawita dwójka artystów skandynawskich. Stach Ruksza przygotuje wystawę Norweżki Marte Gunnufsen, zajmującej się sztukami wizualnymi i muzyką, łączącej te dziedziny w pracach krążących wokół zagadnień cierpienia, religijności, przemijania i seksualności. Równolegle potrwa wystawa duńskiego malarza Rene Holma, od lat koncentrującego się na przedstawieniach lasów, badając ich kulturową wieloznaczność. Zmianie ulegnie w tym roku formuła festiwalu Inspiracje, w ramach którego odbędzie się przygotowana przez Anetę Szyłak wystawa poświęcona zagadnieniu powolności we współczesnym kontekście społeczno-politycznym. Rok zamknie z kolei prezentacja dorobku jednej z nestorek polskiej fotografii pochodzącej ze Szczecina, Krystyny Łyczywek, kuratorowana przez specjalistę od historii polskiej fotografii, Wojciecha Nowickiego. Wraz ze Stachem Ruksza do Szczecina przywędruje twórczość niegdysiejszego filaru śląskiego undergroundu Andrzeja Urbanowicza, która zaprezentowana zostanie na wystawie z serii Ikony kontrkultury. Pod przewodnictwem nowego dyrektora TRAFO przygotowuje w tym roku również szereg wydarzeń poza wystawami. Instytucja przyglądać się będzie historii swojej siedziby, panoramie lokalnego środowiska w cyklu Mapa sztuki Szczecina oraz odwracać tradycyjne role kuratorskie i budować nowy kanon w cyklu Artysta o artyście.
Dwa Zeta, Nobody Club
13 lutego – 31 marca
Do połowy lutego w Zonie Sztuki Aktualnej potrwa aktualna wystawa poświęcona zmaganiom studentów Akademii Sztuki z reinterpretacją dorobku klasyków (neo)awangardy. Po niej do galerii zawita duet Dwa Zeta, czyli Sławek „Zbiok” Czajkowski i Karolina Zajączkowska z kuratorowaną przez Martę Genderę kolejną odsłoną Nobody Club, który zadebiutował we wrześniu zeszłego roku w Zielonej Górze. Nic dziwnego, że znajdzie wkrótce swoją kontynuację – tytułowy klub przeznaczony jest dla ludzi, których życie definiują głównie porażki i brak nadziei, czyli, bagatela, prawie całego projektariackiego pokolenia pracowników sztuki.
Toruń
Dawid Marszewski, Security
12 stycznia – 18 lutego
Magda Hueckel, HUECKEL / TEATR vol. II
23 lutego – 27 kwietnia
Wśród otwieranych w toruńskiej Wozowni zimą wystaw warto zwrócić uwagę na solowe projekty Dawida Marszewskiego i Magdy Hueckel. Marszewski, młody absolwent UAP, zaprezentuje na Security cykl obrazów powstałych na podstawie fotografii prasowych przedstawiających uchodźców, koncentrujący się na jednym ich elemencie, czyli złotej folii termicznej. Wystawa Magdy Hueckel będzie z kolei rozszerzeniem jej photobooka HUECKEL / TEATR. Koncentrować się będzie z jednej strony na języku współczesnego teatru, przede wszystkim przez pryzmat cielesności, a z drugiej na samej dokumentalnej fotografii teatralnej jako autonomicznej formie artystycznej.
Warszawa
Muzeum Sztuki Nowoczesnej
Edi Hila, Malarz transformacji
2 marca – 6 maja
Jedna bestia, jedno bóstwo, jeden sznur
20 lipca – 7 października
Kobiety na skrzydłach
25 października 2018 – styczeń 2019
Park Rzeźby na Bródnie, Rozdział X: Paweł Althamer, Goshka Macuga „Biennale Sztuki Współczesnej”
Departament Obecności
luty – grudzień 2018
Edi Hila, Bulwar 4, 2015, olej, płótno, 120 x 120 cm. Fot. Piotr Bednarski © Edi Hila
Noworoczny program MSN otworzy na początku marca wystawa wpisująca się w realizowaną od lat przez muzeum strategię przypominania ważkich, choć słabo rozpoznanych artystów z Europy Wschodniej. Jej bohaterem będzie Edi Hila, albański malarz, kronikarz wschodnioeuropejskiej transformacji malujący w realistycznym duchu niepozbawionym nawiązań do klasycznej sztuki renesansowej. Ciężarowi przedstawianych przez Hilę realiów odpowiada zresztą jego własny biogram – jeszcze w latach 70. artysta zesłany został do obozu reedukacyjnego za wyłamywanie się z panującej wówczas wciąż w Albanii socrealistycznej doktryny. Współczesnej sytuacji społeczno-politycznej w zupełnie innym regionie świata, południowoazjatyckim Bengalu, przyglądać się będzie otwierana latem wystawa Jedna bestia, jedno bóstwo, jeden sznur, kuratorowana przez dyrektora Parasite w Hongkongu, Cosmina Costinasa. Również w MSN nie zabraknie w tym roku wątków niepodległościowych – pod koniec października otworzą się Kobiety na skrzydłach, przygotowana przez Magdę Lipską, Annett Busch i Marie-Hélène Gutberlet wystawa opowiadająca o nieobecności kobiet w dwudziestowiecznych narracjach narodowowyzwoleńczych, nie tylko w Polsce, ale różnych regionach świata. Poza wystawami w nadwiślańskim pawilonie muzeum warto w tym roku wybrać się do Parku Rzeźby na Bródnie, na jego jubileuszową, dziesiątą odsłonę, nad którą pieczę obejmą Paweł Althamer i Goshka Macuga, szykujący performatywno-ekspozycyjny program pod hasłem Biennale Sztuki Współczesnej. W lutym ruszy również nowy program publiczny muzeum, przygotowany przez jego zespół kuratorski i zaproszonych gości, m.in. z KEMu, nazwany Departamentem Obecności. Ma on zadawać podstawowe pytania o kształt i język przyszłości, a jego centrum będzie znana z ateńskiej edycji ostatniego documenta instalacja Andreasa Angelidakisa Demos. Nie zabraknie też stałych punktów programu MSN – latem zobaczymy wystawę finalistów kolejnej edycji Artystycznej Podróży Hestii, podobnie jak w zeszłym roku prezentowaną właśnie w Muzeum nad Wisłą, a jesienią tegoroczną, podobnie jak Park rzeźby dziesiątą już Warszawę w Budowie.
Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski
Ula Sickle, Wolne gesty
od 2 marca
Inne tańce
kwiecień 2018
Cezary Tomaszewski
czerwiec 2018
Tori Wrånes
lato 2018
Wystawa w ramach programu POLSKA 100
jesień 2018
W pierwszej połowie roku w CSW Zamek Ujazdowski spektakularne rozwinięcie znajdą wątki choreograficzne, które niedawno w programie zamku pojawiły się przy okazji PTV. Performance TV. Ich eksplorację zainicjuje otwierana na początku marca choreograficzna wystawa Uli Sickle Wolne gesty. Ekspozycja kanadyjskiej artystki polskiego pochodzenia dotyczyć będzie problemu wpisywania się ideologii w nasze ciała i gesty. Solowy projekt zrealizuje również reżyser i choreograf Cezary Tomaszewski, który w czerwcu weźmie się za bary z jednym z utworów Moniuszki, perą Paria, wyjątkowo odchodzącą od stylu narodowego i czerpiącej garściami z muzyki indyjskiej. Szerszym podsumowaniem zwrotu performatywnego, nie tylko w perspektywie ostatnich lat, ale całych dwóch dekad, będzie otwierana w kwietniu wystawa Inne tańce, która uchwycić ma całe spektrum odniesień dla współczesnych praktyk na styku sztuk wizualnych i performatywnych w Polsce. Performatywnych wątków trzymać się też będzie wystawa Norweżki Tori Wrånes, artystki wizualnej i wokalistki realizującej performansy skupione na właściwościach własnego głosu i akustycznych cechach przestrzeni. Również w U-jazdowskim znajdzie się w tym roku miejsce na wystawę niepodległościową, dotyczącą w tym przypadku nie tylko Polski, ale obu krajów niegdysiejszej Rzeczpospolitej Obojga Narodów; jesienią otworzy się ekspozycja z okazji stulecia niepodległości Litwy i Polski, koncentrująca się na kulturowej sytuacji obu krajów w dzisiejszej sytuacji geopolitycznej. Kontynuowane będą również dotychczasowe cykle realizowane w CSW, od Project Roomu przez The Book Lovers po PTV.
Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki
Szklane domy
23 lutego – 27 maja
Dzikość serca. Portret i autoportret w Polsce po 1989 roku
1 marca – 6 maja
Sołtan, Tomaszewski, Wróblewski
21 maja – 5 sierpnia
Koji Kamoji
czerwiec – sierpień 2018
W stulecie niepodległości słynne pytanie „Gdzie są twoje szklane domy?” z powieści Żeromskiego nie traci wcale na aktualności. Nowy rok zainauguruje nim Zachęta, pozostając jednak przy okazji wystaw Szklane domy w kontekście międzywojennym i przyglądając się polskiemu projektowi modernizacyjnemu przez pryzmat marginalizowanych grup społecznych i koncentrując się na procesie ich emancypacji. Na innej przełomowej dacie, czyli roku 1989, skupiać się będzie przygotowywana przez Sylwię Serafinowicz Dzikość serca. Bez obaw, tym razem nie chodzi o wystawę Davida Lyncha, ale analizę wpływu transformacyjnych realiów na kreowanie własnego wizerunku przez polskich artystów; wystawa bazować będzie na zbiorach Fundacji Sztuki Polskiej ING. Rozpoczynający się rok to także inne rocznice niż ta niepodległościowa. Czterdziestolecie obchodzi na przykład Wydział Wzornictwa warszawskiej ASP, stworzony przez Jerzego Sołtana, Lecha Tomaszewskiego i Andrzeja Jana Wróblewskiego. Ich dorobek przypomni otwierana w maju wystawa przygotowana przez inne trio w składzie: Jola Gola, Joanna Kordjak i Agnieszka Szewczyk. Jeszcze przed powstaniem Wydziału Wzornictwa, w latach 60., do Polski przeprowadził się Koji Kamoji i choć ciężko w to uwierzyć, artysta ten do dziś nie doczekał się retrospektywy z prawdziwego zdarzenia. Zachęta brak ten nadrobi prezentując od czerwca przygotowaną przez Marię Brewińska wystawę zarysowującą pełny przekrój jego aktywności.
Niepodległa – 1918
26 października 2018 – 27 stycznia 2019
Pomniki Europy Środkowo – Wschodniej 1918–2018
11 listopada 2018 – 7 kwietnia 2019
W poszukiwaniu wystaw niepodległościowych najlepiej udać się do warszawskiego Muzeum Narodowego, w którym wątek ten wypełni tegoroczny program. Na jego najciekawszy punkt zapowiada się ekspozycja przygotowywana przez Piotra Rypsona, zatytułowana Niepodległa – 1918, skupiająca się na przemianach polskiej sztuki w młodzieńczych latach II RP. Z perspektywy regionalnej stuletniemu okresowi przyglądać się będzie z kolei otwierana w listopadzie wystawa w Królikarni Pomniki Europy Środkowo – Wschodniej 1918–2018. W programie muzeum znajdą się także ekspozycje poświęcone postaciom Ignacego Paderewskiego i Józefa Brandta.
Ewa Zarzycka, Nie jestem Zofią Rydet
15 stycznia – 31 marca
Po wystawach w prywatnych galeriach w Warszawie i Krakowie Ewa Zarzycka doczeka się wkrótce szerszej prezentacji swojego nowego projektu w Galerii Studio. W wystawie Nie jestem Zofią Rydet, kuratorowanej przez dyrektorki Studia i lokalu_30, Dorotę Jarecką i Agnieszkę Rayzacher, klasyczka polskiego performansu mierzyć się będzie z ikoną rodzimej fotografii, nawiązując do jej najsłynniejszego cyklu, czyli Zapisu socjologicznego. Wystawa otworzy się już 15 stycznia, a niedługo przed jej zamknięciem, 11 marca, odbędzie się także w jej przestrzeni performans Zarzyckiej.
Na pozór silna dziewczyna, a w środku ledwo się trzyma
23 lutego – 14 kwietnia
Prêt-à-porter
28 września – 17 listopada
Paulina Ołowska, Amoreski
26 stycznia – 17 marca
Alex Baczyński-Jenkins
od 11 maja
Rosalind Nashashibi
II połowa 2018
Przemek Matecki
luty 2018
Magdalena Moskwa, bez tytulu, olej na desce, 2005, dzięki uprzejmości galerii lokal_30
Tegoroczne wystawy w lokalu_30 charakteryzuje przede wszystkim sznyt feministyczny. Rok otworzy kuratorowana przez Zofię Krawiec ekspozycja Na pozór silna dziewczyna, a w środku ledwo się trzyma, skoncentrowana na kreowaniu przez kobiety swojego wizerunku w internecie. Znajdą się na niej prace twórczyń znanych bardziej z galerii, jak Zuzanna Janin i Agata Zbylut, jak i tych aktywnych faktycznie przede wszystkim w sieci, jak Alicja Gąskiewska, znana na instagramie jako existinamoeba. Na kreowaniu przez kobiety swojego wizerunku, ale w sposób analogowy, poprzez strój i makijaż, skupiać się będzie jesienna wystawa Prêt-à-porter, an której obok siebie znajdą się prace artystek neoawangardy, Jolanty Marcolli czy Natalii LL, oraz twórczyń młodszej generacji, m.in. Ewy Juszkiewicz i Karoliny Breguły. W gronie innych galerii komercyjnych warto zwrócić uwagę na prezentujący się imponująco tegoroczny program Fundacji Galerii Foksal, który zainauguruje styczniowa wystawa Pauliny Ołowskiej Amoreski. Poświęconej kobiecej erotyce ekspozycji towarzyszyć będzie szereg wykładów, przygotowanych m.in. przez Amandę Wieczorek i Ewę Tatar, a także projekcje filmowe. W maju natomiast otworzy się choreograficzna wystawa Alexa Baczyńskiego-Jenkinsa, której towarzyszyć będzie seria performansów, natomiast w drugiej połowie roku do FGF zawita jedna z najciekawszych współczesnych artystek zajmujących się sztuką wideo, Rosalind Nashashibi.
Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN
Obcy w domu. Wokół Marca ’68
8 marca – 24 września
W tym roku mija okrągła rocznica nie tylko odzyskania niepodległości, ale i innego kluczowego wydarzenia z historii XX wieku, czyli Marca ’68. Na wydarzeniach tego czasu skupi się wystawa w POLIN Obcy w domu. Wokół Marca ’68, otwierana, rzecz jasna, w rocznicę pierwszych demonstracji, 8 marca. Oprócz materiałów historycznych znajdą się na niej liczne prace artystów nawiązujące do marcowych wydarzeń, m.in. obrazy Erny Rosenstein czy Macieja Bieniasza. W nawiązaniu do historycznych wypadków wystawa stawiać będzie także pytania o aktualność problemu przymusowej emigracji.
Maciej Gąbka, After Positive
11 stycznia – 23 lutego
Jorge Alva, Aleksander Małachowski, A-Typical
1 marca – 6 kwietnia
Od 8 stycznia będzie można zgłaszać się do nowej edycji Artystycznej Podróży Hestii, tymczasem w Pawilonie Sztuki ERGO Hestia otworzą się wystawy finalistów poprzednich edycji. 11 stycznia odbędzie się wernisaż finalisty ostatniej odsłony, Macieja Gąbki, After Positive. Nowy cykl prac będzie rozwinięciem tych pokazywanych na konkursie i rozwijać będzie autorską metaforę artysty traktującego sztukę jako narzędzie poznawcze równoważne z filozofia czy fizyką. Z kolei na początku marca otworzy się wystawa A-Typical, przygotowana przez Aleksandra Małachowskiego i pochodzącego z Salwadoru Jorge Alvę. Będzie to interdyscyplinarny projekt łączący architekturę i fotografię, skupiony na personalnych relacjach mieszkańców miast z ich otoczeniem.
Wrocław
Amir Yatziv, Guy Slabbinck, Standby Painter
23 lutego – 21 maja
Szczurołap
11 maja – 21 września
Piotr Bujak, Heiwa Boke
8 czerwca – 20 sierpnia
Program MWW na ten rok zainauguruje wystawa izrealskiego artysty Amira Yatziva stworzona przy współpracy z belgijskim malarzem Guyem Slabbinckiem. Standby Painter koncentrować się będzie na współczesnym znaczeniu i statusie oryginalnego dzieła sztuki, przede wszystkim z perspektywy instytucjonalnej. Wśród późniejszych wydarzeń warto zwrócić uwagę na dwie ekspozycje kuratorowane przez Piotra Lisowskigo. Szczurołap, tytułem nawiązujący do filmowego dokumentu z 1986 roku, skupiać się będzie na eksploracji ludzkiej natury i psychiki w czasach rozstroju cywilizacji i zaniku wrażliwości społecznej i zadawać pytanie o to, jak w takiej sytuacji można sobie poradzić. Wśród artystów biorących udział w wystawie znajdą się m.in. Douglas Gordon, Gustav Metzger i Artur Żmijewski. W czerwcu natomiast rezultaty swojego zeszłorocznego pobytu w Japonii zaprezentuje Piotr Bujak. Wystawa Heiwa Boke swoim tytułem nawiązuje do zjawiska swoistego otępienia i zdziecinnienia występującego wśród Japończyków w wyniku osiąganego praktycznie bez wysiłku dobrostanu ekonomicznego. Bujak odnosić się będzie przy tym do widocznego nie i w Polsce, i w Japonii wzrostu tendencji nacjonalistycznych i ksenofobicznych, przyglądając się ich różnym kulturowo tłom.
Strategie niewidzialności
9 lutego – 24 marca
Nomadic State
kwiecień – maj 2018
Cała Polska
listopad 2018 – styczeń 2019
Patrycja Orzechowska, Życie po życiu
30 listopada 2018 – 19 stycznia 2019
Rok w galerii Studio BWA Wrocław otworzy na początku lutego wystawa Strategie niewidzialności. Dotyczyć ona będzie kwestii upodmiotowienia technologii, technologicznego przedłużenia ciał czy mechanizmów kontroli gromadzących pozostawiane przez nas w sieci dane, a w projekt zaangażowani są m.in. Romuald Demidenko, Magda Roszkowska i Post-Noviki. Na równie ważkie, jeśli nie najważniejsze pytanie odpowiedzi szukali Karolina Mełnicka i Stach Szumski, czyli duet Nomadic State, który wyruszył na Wschód w poszukiwaniu sensu życia. Czy sens ten podróżując po największych ośrodkach dawnej duchowości odnaleźli przekonamy się na kuratorowanej przez Michała Grzegorzka wystawie tej wiosny. W podróż, tym razem ograniczając się do Polski, wyruszył również kuratorski zespół BWA Wrocław, nawiązując do tradycji „pielgrzymek kuratorskich” z okresu instytucjonalnego bojkotu w latach 80. W jego efekcie jesienią w galerii Awangarda BWA Wrocław powstanie wystawa Cała Polska, czyli pierwsza od kilku lat próba zarysowania przekroju dzisiejszej polskiej sztuki, być może tym razem nie powielająca zanadto oferty warszawskich galerii. Do trzeciej lokalizacji wrocławskiego BWA, galerii SIC!, warto wybrać się również w listopadzie, kiedy otworzy się solowa wystawa Patrycji Orzechowskiej Życie po życiu, kuratorowaną przez Joannę Kobyłt. Jej tematem będzie poszukiwanie subwersywnej siły w praktyce kolekcjonerskiej w nawiązaniu do socjologii przedmiotów.
