NA DOBRY POCZĄTEK: SZUM 12

OD REDAKCJI

tekst: Jakub Banasiak, Adam Mazur, Karolina Plinta

Zmieniamy „Szum” na lepsze. Wraz z Mapą sztuki polskiej 2015 (numer 10) i tekstem Karoliny Plinty o konkursach artystycznych (numer 11) wyczerpaliśmy – jak sądzimy – dotychczasową formułę działu „Temat numeru”. Teraz, po serii artykułów o poszczególnych segmentach peryferyjnego pola sztuki, postanowiliśmy przyjrzeć się kondycji artystycznych mediów. Czy taki podział ma jeszcze sens? Postaramy się pokazać, że tak – homogeniczne dyscypliny ciągle pozostają operatywną kategorią opisu dzisiejszej sztuki. Malarstwo, rzeźba, fotografia czy performens nadal funkcjonują jako pojęcia, za pomocą których zorganizowane są akademie, wystawy, konkursy… I nawet jeżeli odbywa się mniej wystaw problematyzujących tradycyjne media, to przecież ciągle słyszymy o kolejnych zwrotach związanych z poszczególnymi dyscyplinami – ostatnio był to zwrot performatywny, wcześniej mówiło się o renesansie malarstwa, a w poprzednim numerze „Szumu” pisaliśmy o zwrocie kinematograficznym. Artystyczne media to nadal kościec, elementarny podział, ale także swoiste zwierciadło, które mówi nam o aktualnej kondycji rynku, akademii, muzeum. W tym sensie refleksja nad medium to przede wszystkim punkt wyjścia do refleksji krytycznej w polu sztuki jako takim. Jak postrzegane są więc poszczególne media w Polsce drugiej dekady XXI wieku? Jakie pełnią funkcje? Czy służą petryfikacji porządku instytucjonalnego, czy też go rozszczelniają? Czy kuratorzy i krytycy starają się przemyśleć ich kondycję, czy też używają ich jako wygodnych szufladek, w które można upchnąć kolejne nowe zjawiska artystyczne? Odpowiedzi szukajcie w tegorocznych numerach – w tym o fotografii pisze Adam Mazur, zwracając uwagę, że obecna kondycja tego medium jest wynikiem instytucjonalizacji jego specyficznego, w dużej mierze nieaktualnego już rozumienia – co z kolei w dużym stopniu uniemożliwia krytyczne przepracowanie jego tradycji.

Zmiana formuły „Tematu numeru” nie oznacza, że całkowicie rezygnujemy z praktyki mapowania artystycznej rzeczywistości. Postanowiliśmy jednak rozszerzyć perspektywę i przyjrzeć się kondycji pola sztuki w państwach Europy Środkowo-Wschodniej. W nowym dziale „Blok” znajdziecie tekst Anežki Bartlovej, krytyczki sztuki i laureatki konkursu dla młodych krytyków imienia Věry Jirousovej, o sztuce młodego pokolenia czeskich artystów.

Jednocześnie nie przestajemy przyglądać się temu, co dzieje się na scenie krajowej. Dział „Wydarzenie” tym razem poświęcony został wystawie Mirosława Bałki w łódzkim Muzeum Sztuki. Przygotowaliśmy więc dla was wywiad, którego artysta udzielił Marcie Skłodowskiej, natomiast samą wystawę wnikliwie omawia Waldemar Baraniewski. Ciekawe prezentacje miały miejsce także w innym miastach. W dziale „Teoretycznie” Maria Hussakowska-Szyszko pisze o powtórzeniu historycznej akcji Drugiej Grupy, która odbyła się w listopadzie w Cricotece. Sztuka polska to jednak nie tylko wydarzenia krajowe, o czym możecie przekonać się, zaglądając do działu „Interpretacje”, w którym o londyńskich prezentacjach prac Marii Pinińskiej-Bereś pisze Agata Jakubowska. Przyglądając się z uwagą obecnej polityce kulturalnej polskiego rządu, postanowiliśmy przypomnieć założenia programu Znaki Czasu – w dziale „Obiekt kultury” omawia go Maks Bochenek. Rdzeń numeru zamyka obszerna rozmowa Adama Mazura z Bogną Świątkowską.

Oczywiście tradycyjnie i w tym numerze znajdziecie także mnóstwo recenzji najciekawszych/najważniejszych wystaw ostatniego kwartału, autorskie wypowiedzi artystów na oddanych im przez nas stronach, podsumowanie kwartału w polskiej sztuce według Daniela Malona oraz kalendarium, od tego numeru w nowej formie. Życzymy przyjemnej lektury.

SPIS TREŚCI

15
OD REDAKCJI
Tekst: Jakub Banasiak, Adam Mazur, Karolina Plinta

32
STRONA ARTYSTY
Natalia Bażowska

33
DO ZOBACZENIA
Agnieszka Kurant

42
PATAPHYSICS POST-PARTUM
Je suis Koj
Text: Daniel Malone

44
TEMAT NUMERU
Ostatnie zdjęcia
Tekst: Adam Mazur

58
STRONA ARTYSTY
Attila Csörgő

59
STRONA ARTYSTY
Irena Kalicka

60
INTERPRETACJE
Maria Pinińska-Bereś w Londynie
Tekst: Agata Jakubowska

66
BLOK
Podróż przez gwiazdozbiór młodej sztuki w Czechach
Tekst: Anežka Bartlová

72
STRONA ARTYSTY
Maurycy Gomulicki, Malarstwo naskalne

74
WYDARZENIE
Techniki obecności przestrzennej
Z Mirosławem Bałką rozmawia Marta Skłodowska
Fotografie: Krzysztof Pijarski

90
Prawda etapu
Tekst: Waldemar Baraniewski

94
OBIEKT KULTURY
Program Znaki Czasu
Tekst: Maks Bochenek

102
STRONA ARTYSTY
Artur Żmijewski

104
TEORETYCZNIE
Not as before, but Simply Again
Tekst: Maria Hussakowska-Szyszko

110
ROZMOWA
Gorąca transmisja
Z Bogną Świątkowską rozmawia Adam Mazur
Fotografie: Mikołaj Długosz

124
KALENDARIUM

128
RECENZJE

192
WSKAZANE
Piotr Krajewski

RECENZJE

129
Transmissions. Art in Eastern Europe and Latin America, 1960–1980
Tekst: Ewa Opałka

136
XII Triennale Bałtyckie
Tekst: Adam Mazur

138
Michał Budny/ Jaromír Novotný, Kapradinový květ
Tekst: Wojciech Szymański

140
Cholernie spadam!
Tekst: Martyna Nowicka

142
Csaba Nemes, Gdy polityka wchodzi w codzienność
Tekst: Anna Miller

144
Dorota Nieznalska, Przeszłość, która nie chce przeminąć
Tekst: Daga Ochendowska

145
Pola Dwurnik, Before the Orgy
Tekst: Aleksander Kmak

147
Monika Sosnowska, Martwa natura
Tekst: Stach Szabłowski

149
FORMA
Tekst: Ewa Dyszlewicz

150
Izabella Gustowska, Nowy Jork i dziewczyna
Tekst: Izabela Kowalczyk

153
Igor Krenz, 8:Blow-Up
Tekst: Marcin Ludwin

154
Alicja Kwade, Nach Osten
Tekst: Karolina Plinta

158
Wszyscy ludzie będą siostrami
Tekst: Łukasz Musielak

160
Nowy Duch
Tekst: Jakub Banasiak

163
Jerzy Nowosielski
Tekst: Maja Wolniewska

165
Ewa Zarzycka, Lata świetności
Tekst: Karolina Plinta

167
Patrycja Sikora, Krytyka instytucjonalna w Polsce w latach 2000–2010
Tekst: Marta Kudelska

169
Białe jest białe, czarne jest czarne
Tekst: Przemysław Chodań

171
Oneiron & Yan Tomaszewski, Pismo
Yan Tomaszewski, Message from Charlotte
Tekst: Jakub Gawkowski

174
Pornografia późnej polskości, na podstawie Pornografii Późnej Polskości i Akteonu Tomasza Kozaka
Tekst: Piotr Policht

175
Ewa Toniak, Prace rentowne. Polscy artyści między ekonomią a sztuką w okresie Odwilży
Tekst: Adam Mazur

177
Marek Sobczyk, „muzeum” w cudzysłowie
Tekst: Waldemar Baraniewski

180
Wojciech Szymański, Argonauci
Tekst: Piotr Policht

182
Urzekająca paralaksa. Fotografia i jej obrazy
Tekst: Adam Mazur

184
Wojciech Wilczyk, (nie)widzialne
Tekst: Jolanta Bobala

186
Zbigniew Libera: to nie moja wina, że otarła się o mnie ta rzeźba
Tekst: Agata Pyzik