„Mirosław Bałka: Nerw. Konstrukcja” w Muzeum Sztuki w Łodzi

Mirosław Bałka: Nerw. Konstrukcja, widok wystawy

Wystawa Mirosław Bałka: Nerw. Konstrukcja to pierwszy w Polsce tak obszerny pokaz dzieł artysty. Gromadzi prace powstałe na przestrzeni ponad trzech dekad, od szkolnych rysunków po współczesne realizacje stworzone specjalnie na ekspozycję. Są wśród nich figury z lat 80., prace wykonane ze znalezionych przedmiotów oraz zdyscyplinowane formalnie rzeźby charakterystyczne dla późniejszej twórczości artysty. Uzupełnia je obszerny wybór prac na papierze – rysunków, szkiców do rzeźb, prywatnych notatek. Wiele z nich prezentowanych jest publiczności po raz pierwszy.

Mirosław Bałka: Nerw. Konstrukcja, widok wystawy

Mirosław Bałka: Nerw. Konstrukcja, widok wystawy

Kluczem wyboru dzieł jest głęboko humanistyczny i egzystencjalny wymiar sztuki Bałki, która w centrum uwagi umieszcza człowieka i jego odczuwanie świata. Od lat 80. powraca w niej temat ciała, jego fizycznej i symbolicznej obecności: fizjologii, kruchości, śladów. Prace na wystawie łączy refleksja o ludzkiej naturze, drzemiących w niej instynktach, przemijaniu i pamięci. Jednocześnie odczytać w nich można dyskretną afirmację codziennej rzeczywistości. Uwaga artysty często skupia się na rzeczach marginalnych i najbardziej prozaicznych elementach codzienności. Prace dotykające tego zagadnienia, niekiedy podszyte subtelnym humorem, ujawniają troskę o szczegóły i niezwykłą wrażliwość, idącą w parze z oszczędnością używanych form i materiałów. Wiele z prezentowanych obiektów ma osobisty charakter. Dotyczy to przede wszystkim mniejszych rzeźb i prac nawiązujących do przestrzeni, z którymi artysta był związany (dom, galeria, pracownia), jak również jego rysunków – tradycyjnie pozostających najbliżej pierwotnych intencji twórcy, jego ciała i gestu.

Mirosław Bałka: Nerw. Konstrukcja, widok wystawy

Mirosław Bałka: Nerw. Konstrukcja, widok wystawy

Tytułowy „nerw” wskazuje na sferę emocji, doznań i zmysłów. Definiuje również wystawę jako próbę przekazania istotnych informacji o praktyce artysty. Pokaz skonstruowany został wokół wątków przewijających się w twórczości Bałki od jej początków i trwających w niej aż do dziś. Stanowi indeks podstawowych form, materiałów i odniesień. Uchwytuje więc moment przejścia od rzeźby figuralnej do zredukowanych, abstrakcyjnych form, ujawnia symbolikę ich wymiarów i proporcji, a także używanych przez artystę materiałów, takich jak drewno, beton, gips oraz istotne dla metaforycznego znaczenia prac: sól, mydło i popiół. Wybór prac sygnalizuje istotne motywy czerpane z dwudziestowiecznej literatury, klasycznej mitologii, religii czy historii. Linearną, chronologiczną narrację zastępuje koncentracja na wybranych tematach. Są wśród nich ciało, śmierć, pożądanie, miejsce, pamięć. Takie ujęcie, wiążąc ze sobą różne momenty twórczości, daje wyraz jej złożoności, a jednocześnie dyscyplinie. Ujawnia konsekwencję i rygor tkwiące u podstaw sztuki Bałki niezależnie od form, jakie przybiera, czy różnorodności mediów używanych przez artystę.

Mirosław Bałka: Nerw. Konstrukcja, widok wystawy

Mirosław Bałka: Nerw. Konstrukcja, widok wystawy

Mirosław Bałka: Nerw. Konstrukcja, widok wystawy