„Milk Me Sugar” w Galerii Arsenał w Białymstoku

The purpose of Brud is to replace Brud with a better Brud*.

U Wittgensteina jest sporo bon motów. Być może „[g]ranice mojego języka są granicami mojego doświadczenia” to ten najbardziej znany. Język jako wyraz myśli, ich obraz. Warto jednak pamiętać, że „[c]hcąc […] wytyczać granice myśleniu, trzeba by móc pomyśleć obie strony granicy (więc i to, co pomyśleć się nie da)”. Szokujący nonsens „milk me sugar” jest tym bardziej abstrakcyjny – chodzi bowiem o kawę. To nie tyle logika, co metoda. Metoda nad wyraz aktualna.

Lacan twierdził, że coś staje się tym dopiero w języku, powołane aktem nazwania. Dobrym polskim przykładem jest równouprawnienie. Kilka lat temu, w medialnej gorączce i z lękowym chichotem bigotów w tle, naszą codziennością stały się feminatywy pieczętujące w języku równouprawnienie rodzaju żeńskiego. Z przyczyn politycznych postanowiłyśmy jednoznacznie upłciowić podmiot, choć język polski w kwestii rewolucji pozwala na znacznie więcej. Mój ulubiony przykład plastyczności języka to rodzajnik określony w formie zaimka poprzedzający rzeczownik wspólnorodzajowy (zazwyczaj określający zawód, funkcję lub cechę), co pociąga za sobą dodatkowe zamieszanie, nie tylko z deklinacją i jej brakiem. Współczesnie żyjemy w rewolucji grzeczności językowej. „Hmm” to niewiele więcej niż pomyślałam, gdy na jednym z mediospołecznościowych nagrań z jednej z manifestacji Strajku Kobiet usłyszałam: „policja wzywa osoby do rozejścia się” (głos z megafonu ostrzegał, że stosowana będzie przemoc, elegancko zwana „środkami przymusu bezpośredniego”). Neutratyw „osoba”, przenoszący ciężar rodzaju z rzeczownika na przymiotnik, imiesłów czy zaimek z nim połączony, to słowo-symbol rewolucji równości, różnorodności i inkluzywności. A paradoksalna skądinąd sytuacja z warszawskiej ulicy potwierdza, że rzeczywistość odstygmatyzowaną, rzeczywistość empatii i troski, którą chcemy dzielić, potrzebujemy najpierw wypowiedzieć. I pokazuje, jak to się udziela.

To be continued.

Przemek Branas, „Plotka II”, 2020, obiekt, jaja strusia emu, łupiny zatwaru cuchnącego, zęby akrylowe, fot. Maciej Zaniewski

Fabien Lede, „CHODŹNO, KOCHANIE!”, 2011, farba akrylowa, marker akrylowy, elementy malowane i szyte na surowym płótnie, 150 x 200 cm, fot. Maciej Zaniewski

Dawid Maroto, „Potomność chodzi dziwnymi drogami”, Rotterdam, 6 listopada 2020 r., tusz na papierze; fragment, fot. Maciej Zaniewski

Weronika Wysocka, „Bezpieczne tematy”, ukryte motywy i ja na górze, 2020, kadr wideo, fot. Maciej Zaniewski

Yulia Krivich, „W Ukrainie”, 2019, kopia ekspozycyjna: druk cyfrowy, tkanina flagowa, drewno (kij), 90 x 120 x 200 cm, fot. Maciej Zaniewski

„Milk Me Sugar”, widok wystawy, fot. Maciej Zaniewski

„Milk Me Sugar”, widok wystawy, fot. Maciej Zaniewski

„Milk Me Sugar”, widok wystawy, fot. Maciej Zaniewski

„Milk Me Sugar”, widok wystawy, fot. Maciej Zaniewski

„Milk Me Sugar”, widok wystawy, fot. Maciej Zaniewski

Wystawa traktuje o języku i komunikacji szeroko. Zaczyna od fali (fizyka), zwraca uwagę, że komunikatem jest choćby emocja, ale też wskazuje na moment, w którym materia zaczyna znaczyć. Najwięcej miejsca oddaje współczesnym manifestom i obserwacjom zmian, przykładom narracji wcielających równoróżnorodnościowe postulaty. Sięga też po opowieści artystów i artystek z zagranicy tworzących w Polsce, często dekodujących ukryty w języku kolonializm. Przypomina również prace powstałe w epoce konceptualizmu, kiedy to właśnie operacje na języku pomogły zdekonstruować sposoby postrzegania, a język stał się jednym z nieodłącznych narzędzi sztuki.

* Brud (1970-2038)