„Mieszka i pracuje w” w Zonie Sztuki Aktualnej

Wystawa „Mieszka i pracuje w” prezentuje prace artystów młodego i średniego pokolenia pochodzących z krajów położonych między Morzem Bałtyckim a Śródziemnym, podejmujące problematykę i znaczenie miejsca pracy i zamieszkania artystów w dzisiejszych czasach. Zaproszeni do projektu artyści, urodzeni w latach 70. i 80. w Austrii, Chorwacji, Macedonii, Polsce, Słowenii oraz na Węgrzech, są w ciągłym ruchu. Jedni z nich funkcjonują w ramach międzynarodowego systemu świata sztuki, uczestnicząc w wystawach, rezydencjach i innych projektach artystycznych od wielu lat, inni dopiero wkraczają w tę rzeczywistość, mając za sobą pierwsze międzynarodowe doświadczenia. Miejsce pracy artystów oraz jego położenie geograficzne stało się z jednej strony nieistotne, z drugiej kluczowe dla ich praktyki artystycznej. Relacje między miejscem zamieszkania artystów a ich tożsamością kulturową i twórczością z pewnością ulegają wpływowi zarówno procesów globalizacyjnych, jak i lokalnych preferencji czy estetycznych trendów. Poprzez swoją praktykę artyści ci krytycznie przyglądają się społeczno-polityczno-kulturowym zmianom określającym okoliczności, w jakich dane jest im funkcjonować dzisiaj. Prace prezentowane na wystawie oferują wgląd w przeciwstawne poetyki między przeszłością a teraźniejszością, tym co istotne i nieistotne, intuicyjne i historyczne, lokalne i ponadnarodowe.

Marzena Nowak, Bez tytułu (Aleja Róż), 2015, wideo HD, bez dźwięku, zapętlone, 2:03 min., ed. 1/5 + AP, blockades, 2014, instalacja, farba akrylowa na stali, 3 obiekty, każdy 73 x 30 x 30 cm, dzięki uprzejmości Galerija Gregor Podnar, Berlin

David Maljković, Undated, 2013 HD, animacja, kolor, 02′ 59”, dzięki uprzejmości Metro Pictures, Nowy Jork

Mieszka i pracuje w, 2016, widok wystawy, fot. Janusz Piszczatowski

Mieszka i pracuje w, 2016, widok wystawy, fot. Janusz Piszczatowski

Jak artyści pochodzący z tego regionu funkcjonują w dzisiejszym międzynarodowym świecie sztuki? Czy migracja do głównych ośrodków-centrów sztuki współczesnej, uczestnictwo w licznych wyjazdach rezydencyjnych lub pozostanie we własnym kraju wpływa na ich perspektywę i praktykę artystyczną? W końcu, jak ten często nomadyczny tryb życia wpływa na ich twórczość? Ważnym kontekstem dla pytań stawianych w ramach wystawy są zmiany społeczno-ekonomiczno-polityczne, których jesteśmy świadkami w ostatnich latach: swoiste wyczerpanie się obecnego międzynarodowego systemu politycznego, migracje i kryzys ekonomiczny, zmiany w percepcji centrum po 1989 roku, czyli w okresie kiedy młode i średnie pokolenie kształtowało swoją tożsamość.

Yane Calovski i Hristina Ivanoska, Nature and Social Studies: Spiral Trip, 2001-2003, wydawca: Contemporary Art Center Skopje, 2003, tekst: Richard Torchia, projekt: Ana Stojkovic, pierwsza edycja: 500; nakład wyczerpany, dzięki uprzejmości artystów

Od prawej: Jasmina Cibic, Untitled (z serii Instructions), 2015, technika mieszana, 285 x 435 cm, dzięki uprzejmości artystki, Yane Calovski i Hristina Ivanoska, Nature and Social Studies: Spiral Trip, 2001-2003, wydawca: Contemporary Art Center Skopje, 2003, tekst: Richard Torchia, projekt: Ana Stojkovic, pierwsza edycja: 500; nakład wyczerpany, dzięki uprzejmości artystów

Christian Kosmas Mayer, The Return (IKEA Berlin), 2003, wideo, 4’14”, dzięki uprzejmości artysty

Adam Ulbert, Nostalgia, 2013, wideo, 05’30”, tekst: Ovid – Metamorphosis, muzyka: J.S.Bach, ścieżka dźwiękowa The Living Planet Davida Attenborough, kamera: Richard John Jones, Adam Ulbert, dzięki uprzejmości artysty

Od prawej: Adam Ulbert Nostalgia, 2013, wideo, 05’30”, dzięki uprzejmości artysty; Gizela Mickiewicz Thinking Here about Being There, 2015, instalacja, 250 x 120 x 170 cm, dzięki uprzejmości Galerii Stereo, Warszawa

Od prawej: Kathi Hofer, Vogue en Autriche, 2016, jedwab i metal na płótnie i drewnie, 180 x 90 x 5 cm, Ultra-Sport, Hyper-Charme, Elevated Casual, 2016, płótno na drewnie, 100 x 70 x 2,5 cm, dzięki uprzejmości Gabriele Senn Galerie, Wiedeń, Adam Ulbert, Nostalgia, 2013, wideo, 05’30”, tekst: Ovid – Metamorphosis, muzyka: J.S.Bach, ścieżka dźwiękowa The Living Planet Davida Attenborough, kamera: Richard John Jones, Adam Ulbert, dzięki uprzejmości artysty

Artyści często wskazują na zaniedbane, w pewnym sensie również marginalizowane dziedzictwo kulturowe, przywołują je niejednokrotnie w zupełnie innych kontekstach – w trakcie pobytów badawczych, w ramach rezydencji artystycznych czy na wystawach, do udziału w których są zapraszani w innych krajach. Poprzez prezentowane prace Jasminy Cibic, Evy Engelbert, Igora Eškinji, Davida Maljkovića i Marzeny Nowak wystawa „Mieszka i pracuje w” zadaje pytania o to, na ile możliwe jest myślenie i poruszanie się w różnych przedziałach czasowych, zauważając sprzeczności wynikające z przemian tożsamości kulturowych w ciągu ostatnich dekad. Z kolei prace Yane Calovski, Hristiny Ivanoskiej, Kathi Hofer, Christiana Kosmas Mayera, Tarwuk oraz Adama Ulberta podkreślają niezmienne poczucie życia w stanie finansowej niestabilności i nomadycznej wędrówki, wyrażają indywidualne doświadczenia artystów w kreowaniu ich tożsamości. Realizacje Kathi Hofer, Marzeny Nowak oraz Tarwuk odnoszą się z kolei do wątków osobistych, wydarzeń biograficznych, historii rodzinnych i miejsc, w których się wychowali.