„Metapolityka” w Galerii Zderzak

Widok wystawy Metapolityka z obrazami Jurrego Zielińskiego i filmem Jaapa Blonka

Pod hasłem „metapolityka” zebraliśmy prace, które odnoszą się do polityki nie wprost, ale metaforycznie lub jeszcze inaczej, tak jak czyni to sztuka, kiedy nie bierze na siebie ciężaru obowiązków propagandowych.

Najstarsze dzieła na wystawie pochodzą z przełomu lat 60. i 70. – są to kolaże z cyklu „Identyfikacje” Danuty Urbanowicz, które powstały pod wrażeniem tzw. wydarzeń marcowych. Jest to rzadki przypadek pojawienia się treści politycznych w kręgu awangardowej Grupy Krakowskiej.

Z lat 1979-80 pochodzą „Portrety helsińskie” Jurrego Zielińskiego, przedstawiające polityków-sygnatariuszy Aktu Końcowego KBWE w Helsinkach. Zostały namalowane na zamówienie Komitetu Centralnego PZPR, tuż przed tragiczną śmiercią artysty. Zestawienie Urbanowicz/Jurry wydało nam się intrygujące, zarówno z powodów politycznych, jak estetycznych. Z 1981 roku pochodzi obraz Jarosława Modzelewskiego „Winston Churchill i delfin”, namalowany w roku Solidarności pod wyraźnym wpływem estetyki Jurrego. Wystawa, na której był pokazywany, została zawieszona z powodu wprowadzenia w Polsce stanu wojennego. Na pewien czas malowanie delfinów zostało przez władze uznane za działalność wywrotową i zabronione. Z okolicy roku 1992 pochodzą dwa duże rysunki Zbigniewa Libery, pokazywane na pierwszej wystawie indywidualnej artysty w CSW w Warszawie. Oba są dość zagadkowe, gdyż odnoszą się do systemu filozofii hermetycznej Roberta Fludda z przełomu XVI i XVII wieku, co jest tym bardziej ciekawe, że ich autora uznaje się powszechnie za anarchistę.
W 1995 roku w Zderzaku został zarejestrowany na video performance głosowo-mimiczny Jaapa Blonka „Kré. Dla Antonina Artaud”. Jest to dzieło dowcipne i mrożące krew w żyłach. Holenderski artysta prezentuje w nim dadaistyczny stosunek do sfery polityczności, idąc po linii tradycji Kurta Schwittersa i Artaud. To z dzieła Blonka pochodzi tytuł naszej wystawy „Minister nie aprobuje takich wypowiedzi”.
Z okolicy 2000 roku pochodzi olbrzymi linoryt Rafała Bujnowskiego „Auto, dom, ona, on”, zakupiony przez Galerię z wystawy dyplomowej artysty, tuż po szczęśliwej obronie dyplomu. Dzieło reprezentuje, naszym zdaniem, światopogląd socjoliberalny i optymistyczny, właściwy epoce ustrojowej transformacji, choć każdy z widzów może mieć w tej sprawie odmienne zdanie.

Widok wystawy Metapolityka z obrazami Jurrego Zielińskiego, filmem Jaapa Blonka, rysunkami Zbigniewa Libery i Rafała Bujnowskiego

Widok wystawy Metapolityka z obrazem Jarosława Modzelewskiego i pracami Rafała Bujnowskiego

Jurry, Kapelusz na święto, olej, płótno, 62 x 95 cm, 1975, własność prywatna

Jarosław Modzelewski, Winston Churchill i delfin, olej, płótno, 80 x 100 cm, 1981, Kolekcja Galerii Zderzak

Jurry, Henry Kissinger, z cyklu Helsinki, olej, płótno, 70 x 50.5 cm, 1979-1980, własność prywatna

Danuta Urbanowicz, Portret składany, olej, akryl, papier fotograficzny, 74 x 81 cm, 1972, własność prywatna