„Marzenie i rzeczywistość” w Muzeum Narodowym w Warszawie

Marzenie i rzeczywistość, widok wystawy

Historia Muzeum Narodowego w Warszawie to nie tylko losy kolekcji oraz osób, które przez dziesięciolecia gromadziły dzieła sztuki i dbały o ich bezpieczeństwo. To również historia kolejnych siedzib muzealnych i starań, by zbiory pokazać publiczności w budynku funkcjonalnym i nowoczesnym. Ten fragment dziejów Warszawy szczęśliwie znamy dzięki zachowanym źródłom, prezentowanym na wystawie Marzenie i rzeczywistość, która będzie prezentowana w MNW od 12 maja do 31 lipca 2016. Zobaczymy na niej przedwojenne projekty gmachu muzealnego, co pozwoli na wyobrażenie sobie, jak miało wyglądać warszawskie Muzeum Narodowe w wizjach ówczesnych architektów.

LXXXIV Konkurs ogłoszony przez Koło Architektów na budowę gmachu dla Muzeum Narodowego w Warszawie. Praca nr 20. Wejście główne do muzeum, 1924, proj. Maksymilian Goldberg (1895–1942), Hipolit Rutkowski (1896–1961), tusz, akwarela, ołówek, papier na tekturze, 34,9 × 47,6 cm

LXXXIV Konkurs ogłoszony przez Koło Architektów na budowę gmachu dla Muzeum Narodowego w Warszawie. Praca nr 7. Wejście główne do muzeum w oświetleniu nocnym, 1924, proj. Jan Bagieński (1883–1967), tusz, kredka, gwasz, papier na tekturze, 52,5 × 31,9 cm (tektura 63,1 × 42,1 cm)

W nowo powstałym po studwudziestotrzyletniej niewoli państwie polskim już w 1919 roku zorganizowano konkurs na projekt dzielnicy rządowo-muzealnej na terenie Ujazdowa. Idea wbudowania Muzeum Narodowego w kompleks gmachów rządowych świadczy o wybitnie państwowotwórczej roli, jaką przypisywano wówczas sztuce, nie dziwi zatem, że po rezygnacji z tego projektu, w 1924 roku, rozpisano kolejny konkurs na gmach Muzeum Narodowego w Alei 3 Maja. Na wystawie można obejrzeć prace konkursowe, wzbogacone o rysunki projektowe Jana Heuricha z 1925 roku, oraz plansze projektowe z następnego, ogłoszonego rok później konkursu, w którym wyłoniono ostatecznie zwycięski projekt Tadeusza Tołwińskiego. Ekspozycja pokazuje obowiązujące w latach 20. i 30. trendy w architekturze gmachów publicznych, pozwala też odpowiedzieć na pytanie, dlaczego spośród wielu koncepcji wygrał właśnie projekt Tołwińskiego.

Budowa centralnych skrzydeł gmachu Muzeum Narodowego w Warszawie przy Al. 3 Maja – ujęcie z okna I pawilonu w kierunku placu budowy, odbitka fotograficzna, 1935, fot. nieznany / MNW

Muzeum Narodowe w Warszawie, wnętrze gmachu – widok hallu głównego w kierunku lewego podestu, fotografia, 1938, fot. nieznany / MNW

Narracja wystawy biegnie chronologicznie. Akt erekcyjny i akt oddania Muzeum narodowi polskiemu otwiera część poświęconą najciekawszym etapom budowy obecnej siedziby Muzeum. Co ciekawe, niemal od razu po jego oddaniu do użytku, zamierzano przystąpić do rozbudowy, plany te przerwał jednak wybuch II wojny światowej. Później wielokrotnie powracano do tych zamierzeń, co zaowocowało dobudowaniem do gmachu głównego tzw. ryzalitu w 1972 roku. Jednak ta inwestycja nie zaspokoiła potrzeb na miarę zadań MNW i przybywających zbiorów. Naszą wystawą chcemy zwrócić uwagę publiczności i decydentów na problemy, z którymi zmaga się największa narodowa instytucja kultury.

Jan Ryś (1889-1939?), uroczystość otwarcia nowej siedziby Muzeum Narodowego w Warszawie przy Al. 3 Maja 13 w obecności prezydenta RP Ignacego Mościckiego – przemówienie prezydenta Warszawy Stefana Starzyńskiego, 18 VI 1938, fotografia, 1938 / MNW

Czesław Olszewski (1894-1969), Gmach Muzeum Narodowego w Warszawie – widok ogólny, fotografia, 1938 / MNW

W publikacji towarzyszącej znalazły się eseje poświęcone historii gmachu, najciekawsze projekty i zdjęcia z epoki oraz kompletny katalog obiektów pokazywanych na wystawie.

Marzenie i rzeczywistość, widok wystawy

Marzenie i rzeczywistość, makieta budynku Muzeum