„Mapa. Migracje artystyczne a zimna wojna” w Zachęcie

Wystawa prezentuje dynamiczną mapę świata sztuki po drugiej wojnie światowej – w świetle europejskich i pozaeuropejskich podróży artystycznych polskich twórców i krytyków sztuki. Zaznaczone są na niej punkty i wektory owych wypraw, ale także to, w jaki sposób – pomimo żelaznej kurtyny i polityki izolacji – dokonywała się wówczas wymiana wiedzy i przepływ inspiracji.

Mapa. Migracje artystyczne a zimna wojna, widok wystawy, Zachęta — Narodowa Galeria Sztuki, 2013

Mapa. Migracje artystyczne a zimna wojna, widok wystawy, Zachęta — Narodowa Galeria Sztuki, 2013

Wspomniane w podtytule migracje dotyczą nie tylko samych artystów, ich oficjalnych i półoficjalnych podróży, lecz obejmują również fenomen podróżujących dzieł i wędrujących idei. Czasową klamrę przywołanych na wystawie zjawisk i wydarzeń wyznaczają umownie przyjęte daty: rok 1947 (moment intensywnej wymiany kulturalnej, głównie z Francją, w ramach programu stypendialnego) i 1959 (apogeum „ekspansji” polskiego odwilżowego modernizmu na Zachodzie).

Mapa. Migracje artystyczne a zimna wojna, widok wystawy, Zachęta — Narodowa Galeria Sztuki, 2013

Mapa. Migracje artystyczne a zimna wojna, widok wystawy, Zachęta — Narodowa Galeria Sztuki, 2013

Kontekst dla przywołanych historii stanowi zmieniająca się mapa polityczna świata „po katastrofie”, stojącego w obliczu konfliktu nuklearnego, pomiędzy jedną wojną a groźbą kolejnej. O dynamice tych zmian decyduje zimnowojenna rywalizacja o strefy wpływów w Europie i na Dalekim i Bliskim Wschodzie.

Mapa. Migracje artystyczne a zimna wojna, widok wystawy, Zachęta — Narodowa Galeria Sztuki, 2013

Mapa. Migracje artystyczne a zimna wojna, widok wystawy, Zachęta — Narodowa Galeria Sztuki, 2013

Mamy do czynienia, z jednej strony, z rozpadem dotychczasowego systemu kolonialnego, z drugiej zaś – z umacnianiem pozycji Związku Radzieckiego i stalinowską polityką kolonizacji zarówno wobec radzieckich republik, jak i krajów satelickich, znajdujących się w orbicie wpływów Moskwy.

Mapa. Migracje artystyczne a zimna wojna, widok wystawy, Zachęta — Narodowa Galeria Sztuki, 2013

Mapa. Migracje artystyczne a zimna wojna, widok wystawy, Zachęta — Narodowa Galeria Sztuki, 2013