Piszemy o sztuce z całej Polski. Komentujemy najważniejsze wydarzenia, dowartościowujemy marginesy, dajemy głos osobom twórczym i specjalistom. Pomóż nam w robieniu SZUMU.
Autentyczność w sztuce poszukiwana jest zarówno przez odbiorców, jak i samych artystów. Cecha ta jednak nie przychodzi bez poświęceń. Aby wyrazić wewnętrzną esencję, twórcy często wchodzą w kontakt z najbardziej intymnymi częściami siebie. To, co wyparte i trudne, staje się przedmiotem czułej uwagi. Akceptacja niechcianych aspektów ,,ja” umożliwia artyście głębszy kontakt z emocjami, a tym samym lepsze połączenie z psychologią człowieka. Wnikliwe malarstwo Anny Krzanowskiej daje odbiorcy szansę na kontakt ze sztuką zrodzoną z wewnętrznej prawdy.
Kobieca tożsamość
Patrząc na ostatnie kilkadziesiąt lat, widzimy jak wiele zmienia się jeśli chodzi o rolę społeczną kobiet. Cofając się jeszcze dalej, kilka epok wstecz, w portretach sztuki dawnej zauważamy przedstawicielki arystokracji w wytwornych sukniach, pod którymi kryły się osoby z krwi i kości, z własnymi bolączkami i charakterem. Ze względu na brak dostępu do edukacji czy możliwości pracy kobiet z przeszłości, rzadko mamy wgląd w ich myśli. Podobnie jak znana na międzynarodowym rynku sztuki Ewa Juszkiewicz, Anna Krzanowska także prowadzi dialog ze sztuką dawną. Robi to na swój własny sposób – przedstawiając portrety w ,,krzywym zwierciadle”. Artystka czerpie z twórczości znanych malarzy jak Sandro Botticelli, Élisabeth Vigée Le Brun czy Ingres. Przetwarzając klasyczne wizerunki, postrzega je przez pryzmat własnej wrażliwości artystycznej, tworząc oryginalne spojrzenie na kobiecość. Obrazy niekiedy wyglądają jakby zostały rozpuszczone, a może przemienione przez malarkę, która poprzez zabawę formą, przenosi portrety do czasów współczesnych.
,,Zastanawiam się czy iść za swoją intuicją, przeczuciem czy trzymać się założeń danego projektu. Jestem ciągle rozdarta. Czy dzieło powinno nas prowadzić, czy my powinniśmy nad nim panować. Jak powinnam kontynuować serię «Portret w krzywym zwierciadle»? Moim zamiarem było namalowanie serii dość klasycznych, «gładko» malowanych portretów. Po ostatniej podróży do Wenecji i retrospektywie Marlenę Dumas zafascynowała mnie niedoskonałość, szkicowość formy, zacieki, szorstkość płótna i lawowanie” – Anna Krzanowska.
Rola uczuć
Obserwując twórczość wielu artystów, to czego najczęściej poszukujemy jako odbiorcy to właśnie emocje. Jak mówi Krzanowska: ,,Moja twórczość jest bardzo osobista. Skupia się na psychologii człowieka na jego mechanizmach, traumach, granicznych doświadczeniach. […] Wolę, żeby odbiorca zobaczył w moich pracach siebie, swoje emocje. Uważam, że każdy postrzega świat przez pryzmat własnych doświadczeń”. Patrząc na dzieła malarki, razem z nią podążamy do momentów, w których wody świata wewnętrznego bywały burzliwe. Ekspresyjne rysunki z serii ,,Dzikie sny” ewokują mieszankę różnorodnych uczuć, nie zawsze komfortowych, ale jakże prawdziwych. Tam, gdzie chaos, niepewność, lęk czy gniew
łączą się w naczyniu wszystko odbierającej głowy. Prace Krzanowskiej stanowią niekiedy zapis momentów, w których na raz chciałoby się krzyczeć i obserwować wszystko z boku.
Cykl ,,Zoo” wyraża jeszcze inne podejście do kobiecej tożsamości. Zwierzęce instynkty przenikają przez mnogość twarzy, psie i kocie pyski wyłaniają się z naenergetyzowanych kolorem rysunków, a chimeryczne postaci tłoczą się, napierając na siebie w ekstatycznym szale. Czy artystka, podobnie jak autorka kultowej książki ,,Biegnąca z wilkami”, przywołuje do siebie kobiecą dzikość, wyrażoną symbolicznie przez energię zwierząt? We wspomnianej lekturze, psychoanalityczka jungowska, Clarissa Pinkola Estes, eksponuje legendy i baśnie zebrane z całego świata, a pomocne zwierzęta, rozumiane niekiedy jako odzwierciedlenie dzikich obszarów psychiki, grają w tych opowieściach szczególną rolę. Docieranie do autentyczności i podążanie indywidualną ścieżką, często wymaga przezwyciężania wielu trudności. Budząc w sobie dzikość, a także wyczulając zmysły, jesteśmy w stanie uważnie bronić swoich granic.
W cyklu ,,Emocje (Portrety)” artystka czerpie inspiracje z dawnych przedstawień kobiet, m.in. obrazu ,,Infantka” Velazqueza. W odróżnieniu od wspomnianej Ewy Juszkiewicz, która przetwarzając klasyczne malarstwo, w prezentowanych portretach eksperymentuje głównie z twarzą, Krzanowska ze sztuki dawnej bierze jedynie urywki. Malarka nie zakrywa wizerunków kobiet, a dodaje ich jeszcze więcej, tworząc wrażenie wielotwarzy – czasem smutnej, niekiedy krzyczącej czy patrzącej w dal.
,,Łypiące ślepia, rozlana plama ultramaryny, zamknięte oczy, szerokie nozdrza, ostre pociągnięcie konturu. Luźno płynę, daję się ponieść emocjom. Swobodnie, intuicyjnie nakładam kolejne fragmenty. Jedno wyłania się z drugiego. Jestem zachłanna i ciekawa. Ostre kły, zarys czaszki, transparentna plama żółci. Tyle odsłon i nastrojów. Każda plamka, zaciek jest możliwością, początkiem czegoś nowego.” – Anna Krzanowska
Oprócz dialogu z przeszłością artystka poprzez cykl ,,Autoportrety” prowadzi zapis także osobistych emocji i doświadczeń. Krzanowska zaprasza widza do intymnego świata własnej psyche, gdzie liście służą za okulary, a płynące po policzkach łzy zamieniają się w rośliny.
Krocząc z oczami otwartymi na piękno natury, artystka bawi się z psem czy zawadiacko trzyma złote jabłko, odtwarzając klasyczną scenę z mitologii. W pracy ,,Rwać włosy z głowy” poprzez wachlarz emocji zatrzymany na rysunku, prowadzi odbiorcę na peryferie wytrzymałości psychicznej, przypominając, że intensywne stany emocjonalne bywają doświadczeniem nas wszystkich.
Artystka obecna
Wewnętrzne poszukiwania Krzanowskiej widoczne są nie tylko w bogactwie tematów, ale także technik artystycznych. Oprócz obrazów olejnych i akrylowych artystka tworzy również rysunki pastelowe, eksperymentuje z fotografią i akwarelą. Pełne emocji prace angażują odbiorcę, zabierając go w autentyczną podróż do świata snów. Krzanowska odważnie eksploruje granice – zarówno te w sobie, jak i na płótnie. Artystka mieszka i tworzy w Warszawie.
Anna Krzanowska w pracowni, fot. z archiwum artystki
Anna Krzanowska w pracowni, fot. z archiwum artystki
