„Light Regained” Antoniego Mikołajczyka w Galerii Piekary

Light Regained to zorganizowana przez Fundację 9/11 Art Space w poznańskiej Galerii Piekary monograficzna wystawa jednego z najwybitniejszych polskich artystów intermedialnych XX wieku Antoniego Mikołajczyka. Na wystawie są prezentowane prace z kilku kolekcji prywatnych.

Antoni Mikołajczyk, Zapisy Świetlne, 02.10.82, fot. czarno-biała, 48 x 59 cm

Antoni Mikołajczyk, Transmisja rzeczywistości, 1981, technika własna, papier, 86 x 57,5 cm

Antoni Mikołajczyk, Light Regained, widok wystawy

Antoni Mikołajczyk (ur. w 1939 w Siemianowicach, zm. w 2000 w Łodzi) w 1967 roku ukończył studia na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika w Toruniu, gdzie w pracowni Bronisława Kierzkowskiego obronił dyplom z malarstwa. Wykładał na Uniwersytecie im. M. Kopernika w Toruniu oraz Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych (obecnie Akademia Sztuk Pięknych) w Łodzi, gdzie prowadził zajęcia z fotografii i filmu, a także na Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych (obecnie Uniwersytet Artystyczny) w Poznaniu.

Antoni Mikołajczyk, Zapisy Dźwięku – Warszawa, 1998, fot. barwna, 49,8 x 60 cm

Od 1968 roku był członkiem ZPAP, a od 1970 roku ZPAF. Angażował się w działalność wielu grup artystycznych: Rytm (1963-1966), Lege Artis (1964-1967), Krąg (1965-1967), a także Zero-61 (grupa założona przez studentów UMK w Toruniu, działająca w latach 1961-1969, sam Mikołajczyk dołączył do grupy w 1967 roku). Działalność w grupie Zero-61 okazała się przełomowa dla artysty, wybijającą się cechą wśród członków grupy była próba zerwania z przemianami politycznymi czy estetycznymi tendencjami, co determinowało członków do eksperymentowania
z różnymi mediami. To pozwoliło Mikołajczykowi na wykrystalizowanie się zainteresowań w obrębie światła, czasu oraz przestrzeni, które konsekwentnie rozwijał w dalszej twórczości. W latach 70. zaangażował się w działalność Warsztatu Formy Filmowej (1970-1977) w Łodzi, gdzie oddał się badaniom nad materialną rzeczywistością, a zarazem kwestionowaniu jej realności i jednoznaczności – to właśnie w tym czasie powstały najbardziej znane cykle prac: Zapisy (1979) i Partytury miast (1981).

Antoni Mikołajczyk, Light Regained, widok wystawy

W 1982 roku Mikołajczyk założył podziemny Punkt Konsultacyjny Sztuki, gromadzący dokumentacje aktywności artystycznej oraz publikacje z zakresu teorii sztuki i krytyki. Był współredaktorem niezależnego międzynarodowego wydawnictwa „Fabryka”. Artysta uzyskał także dwukrotnie stypendium: Fulbright Senior Scholar Program na Florida Atlantic City University w Stanach Zjednoczonych w 1999 r. oraz Stypendium Twórcze Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w 2000 r.

Antoni Mikołajczyk, Zapis Świetlny, 1980-82, fot. czarno-biała, 74 x 49 cm

Twórczość Antoniego Mikołajczyka obejmuje dzieła wykonane w rozmaitych technikach artystycznych od malarstwa przez fotografię i film do instalacji oraz projekcji świetlnych, ale zawsze była związana z poszukiwaniem związków dzieła ze światem realnym, przedmiotu z jego obrazem, oraz światła, przestrzeni i czasu. Ewolucja jego twórczości podążała w kierunku coraz bardziej czystego i bezpośredniego użycia światła w dziele, procesu „wyzwalania światła”, jak określił to Lech Lechowicz. Wiązało się to z postępującą redukcją formy i oczyszczaniem dzieła ze zbędnych elementów.

Antoni Mikołajczyk, Light Regained, widok wystawy

Organizowana retrospektywna wystawa dzieł Mikołajczyka wydaje się być kluczem do zrozumienia jego twórczości. Na wystawie zostaną zaprezentowane prace z całego okresu działalności twórczej artysty, m.in. z cyklów Przestrzeń i światło, Zapisy świetlne czy Partytury miast wnoszące interesujące kwestie dotyczące zarówno fotografii, jak i relacji światła wobec przestrzeni i czasu. Prace Mikołajczyka stanowią rejestrację światła – jasno świecących w nocy punktów w tkance miejskiej – w postaci ciągłych, nakładających się na siebie linii. Ale na wystawie pojawią się również Zapisy dźwięków skupiające się na nieco innych zagadnieniach.

Antoni Mikołajczyk, Zapis Świetlny 3, 1980-82, fotografia czarno-biała, 48,5 x 59,5 cm

Celem organizowanego zadania jest popularyzacja najciekawszych zjawisk polskiej sztuki współczesnej, a osiągnięcia Antoniego Mikołajczyka są bliskie koncepcjom teoretycznym László Moholy-Nagy’a kształtowania świetlnego prowadzącego do czystych projekcji w przestrzeni. Mikołajczyk budował swoje prace w oparciu o bezpośrednie działania światła pozostawiającego ślad w obrazie, stawiając odbiorcę wobec dzieł będących nowym doświadczeniem wizualnym, zmuszając tym samym widza do zastanowienia się nie tylko nad istotą samych prac obnażających zaskakujące funkcje i relacje światła, ale także do refleksji o naszych związkach z przestrzenią i czasem. Wiodącym aspektem projektu będzie ukazanie szerokiego spektrum środków formalnych, technik i gatunków, jakimi posługiwał się artysta, jak również ukazanie jego twórczości w bogatym kontekście polskiej i międzynarodowej sztuki.

Antoni Mikołajczyk, Light Regained, widok wystawy