„Lewiatan” Przemysława Jasielskiego w Le Guern

Przemysław Jasielski, „Lewiatan”, 2013, płyty MDF, głośniki, sprzęt audio, sensory ruchu, 780 x 210 x 90 cm. Dzięki uprzejmości Galerii Le Guern i artysty.

Przemysław Jasielski, „Lewiatan”, 2013, płyty MDF, głośniki, sprzęt audio, sensory ruchu, 780 x 210 x 90 cm. Dzięki uprzejmości Galerii Le Guern i artysty.

Projekt Przemysława Jasielskiego to „technologiczna istota” – twór, który w reakcji na obecność człowieka wydaje dźwięki i wibracje. Dotknięty dwa razy w tym samym miejscu, reaguje inaczej. Lewiatan rządzi się swoją własną logiką. W przeciwieństwie do maszyn, które tworzy człowiek, jego zachowanie nie jest stałe, zależy od jego woli. Nasze telefony komórkowe, komputery, instrumenty muzyczne czy maszyny produkcyjne działają w pewien określony sposób, są użytecznie – wiemy, czego się po nich spodziewać w odpowiedzi na naszą akcję. Lewiatan stawia widza wobec nieprzewidywalności maszyny, jej zdolności do samodzielnych reakcji. Pozostaje nieasymilowalny, oraz na swój sposób – bierny.

Przemysław Jasielski, „Lewiatan”, 2013, płyty MDF, głośniki, sprzęt audio, sensory ruchu, 780 x 210 x 90 cm. Dzięki uprzejmości Galerii Le Guern i artysty.

Suwerenność tego bytu wychodzi naprzeciw intuicyjnemu przekonaniu o uprzywilejowanej pozycji człowieka względem jego tworów. Nazwa projektu odwołuje się do książki Thomasa Hobbesa i zawartej w niej, w kontekście politycznym, idei suwerena: bytu sztucznie powołanego przez człowieka, który cechuje jednak samodzielność myślowa, własny rozum. W analogiczny sposób, w realizacji Przemysława Jasielskiego dokonuje się przekroczenie paradygmatu uprzywilejowanej pozycji ludzkiego rozumu. Lewiatan stanowi wyłom wobec nadrzędnej pozycji człowieka względem technologii i utylitarnego funkcjonowania maszyny. Otrzymuje ona swoją własną, podmiotową tożsamość.

Przemysław Jasielski, Lewiatan, 2013, rysunek, 29,7 x 42 cm. Dzięki uprzejmości Galerii Le Guern i artysty.

Punktem wyjścia realizacji są koncepcje sztucznego życia. Przedmiotem badań prowadzonych z tej perspektywy jest życie w jego różnych formach, nie ograniczonych do życia biologicznego. W nauce o sztucznym życiu funkcjonuje pojęcie „szowinizmu węglowego” – intuicyjnej postawy ludzi, która definiuje życie w oparciu o ich własne doświadczenie, o model biologiczny, określającej inne formy życia jako niemożliwe, nierealne, bądź jako podróbki życia. Lewiatan jest właśnie propozycją innego modelu życia. Projekt opiera się na działaniu programu, obsługiwanego przez komputer. W przeciwieństwie jednak do samosterowalnych bytów niematerialnych (programów, wirusów komputerowych) czy cybernetycznych realizacji inżynieryjnych (robotów), których zachowanie opiera się na serii rozstrzygnięć o charakterze zero-jedynkowym, realizacja stworzona przez artystę posiada swego rodzaju sztuczną osobowość, własną emocjonalność. Pozwala jej ona generować bardziej zniuansowane, indywidualne reakcje, bliższe biologicznym formom życia.

Przemysław Jasielski, „Lewiatan”, 2013, płyty MDF, głośniki, sprzęt audio, sensory ruchu, 780 x 210 x 90 cm. Dzięki uprzejmości Galerii Le Guern i artysty.

Przemysław Jasielski, „Lewiatan”, 2013, płyty MDF, głośniki, sprzęt audio, sensory ruchu, 780 x 210 x 90 cm. Dzięki uprzejmości Galerii Le Guern i artysty.

Twórczość Przemysława Jasielskiego sytuuje się w nurcie science art – sztuki, która obficie czerpie z dokonań współczesnej techniki, świata technologii i nauk ścisłych. Projekty artysty wykorzystują zdobycze inżynierii i mechaniki, akustyki i inżynierii dźwiękowej, programistyki, filozofii nauki i innych obszarów wiedzy. Sposób ich wykorzystania odróżnia się jednak od zastosowania naukowego – nie służą one badaniom, eksperymentom czy dalszemu poznaniu, jak i od wykorzystania komercyjnego – nie usprawniają życia, nie dostarczają rozrywki i nie symbolizują statusu społecznego. Przedmiotem zainteresowania artysty jest świat maszyn w jego wymiarze utopijnym, anty-użytkowym.

Lewiatan jest drugą wystawą indywidualną artysty w Galerii Le Guern. Projekt został zrealizowany w trakcie stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

(tekst: Kamil Julian)