„Kudlicka / Gołkowska” w Muzeum Współczesnym Wrocław

Kudlicka / Gołkowska to druga odsłona wystawy, prezentowanej po raz pierwszy jesienią 2020 roku w Galerii Studio w Warszawie.

Kuratorska koncepcja opiera się na zestawieniu ze sobą prac Wandy Gołkowskiej (1925–2013) i Marleny Kudlickiej (ur. 1973), które wcześniej nie miały okazji do bezpośredniej artystycznej konfrontacji. Przyglądając się ich twórczości powstałej w różnych czasach i środowiskach, można odnaleźć punkty styczności, inicjujące dialog między pracami obu artystek. Wspólna ekspozycja otwiera kolejne możliwości interpretacji, ukazując źródła praktyki Marleny Kudlickiej czy pokazując ciągłą aktualność prac Wandy Gołkowskiej.

Muzeum Współczesne Wrocław stało się następnym łącznikiem twórczości Gołkowskiej i Kudlickiej, skłaniającym do analizy obecności artystek w historii i w kolekcji instytucji oraz do przyjrzenia się pod tym kątem ich praktyce artystycznej.

Dezaprobator potrójny Wandy Gołkowskiej z 1971 roku wchodzi w skład Archiwum Jerzego Ludwińskiego, stałej ekspozycji skonstruowanej tak, aby ukazać między innymi znaczenie teoretycznej działalności Ludwińskiego w kształtowaniu się wrocławskiej oraz polskiej sceny artystycznej przełomu lat 60. i 70. XX wieku. Praca, której idea opiera się na stworzeniu międzynarodowej bazy informacji artystycznej działającej na zasadzie urzędu patentowego, odnosi się do wspólnej refleksji artystki i teoretyka nad kwestią artystycznej nadprodukcji.

W 2016 roku odbyła się w muzeum wystawa Marleny Kudlickiej Kontrola jakości i weryfikacja standardu (19.02–14.05.2016). Zaprezentowane zostały prace z cyklów: made of iron and celluloid (2012), unprotected 0 (2014/2015), Lecture as a contour of A. The beginning of shape (2015) oraz a divided dot (2015). Wystawa analizowała sposób, w jaki artystka bada język i jego typograficzny kształt, a także sam sposób przekazu i kształtowania znaczenia. Kudlicką interesują procesy mechanicznej reprodukcji i zawarty w nich nieodzowny margines błędu i korekty. Tę wątpliwość oraz czynnik kalibracji odnosi także do języka komunikacji i przenosi do kształtów rzeźb.

Wystawę zadedykowano wrocławskiemu artyście Stanisławowi Dróżdżowi, by zwrócić uwagę na bliskie obu twórcom sposoby myślenia o języku.

Jednym z założeń rozwijanej od 2011 roku kolekcji Muzeum Współczesnego Wrocław jest budowanie narracji wokół bogatej historii i dorobku konceptualnego wrocławskiej sceny artystycznej, poszerzonej i uzupełnionej o współczesne międzynarodowe praktyki.

„Kudlicka / Gołkowska”, widok wystawy, fot. Małgorzata Kujda

„Kudlicka / Gołkowska”, widok wystawy, fot. Małgorzata Kujda

„Kudlicka / Gołkowska”, widok wystawy, fot. Małgorzata Kujda

„Kudlicka / Gołkowska”, widok wystawy, fot. Małgorzata Kujda

„Kudlicka / Gołkowska”, widok wystawy, fot. Małgorzata Kujda

„Kudlicka / Gołkowska”, widok wystawy, fot. Małgorzata Kujda

„Kudlicka / Gołkowska”, widok wystawy, fot. Małgorzata Kujda

Koncepcja muzeum, jak i jego kolekcji, wyrasta z idei Muzeum Sztuki Aktualnej Jerzego Ludwińskiego. Artystyczne i teoretyczne związki Gołkowskiej z Ludwińskim przenikają do działalności artystki i kształtują tworzony przez nią język sztuki konceptualnej. W znajdujących się w kolekcji Muzeum Współczesnego Wrocław pracach Gołkowskiej odnaleźć można pytania o przytoczoną już nadprodukcję sztuki (Pomnik Sztuki, 1974) ale także: stosowanie matematycznych reguł (Figura podwójna z cyklu Fi, 2000), tworzenie systemów (Kolekcja – Katalog, 1976), badanie języka (Kolekcja „Ziemia”, 1972) czy włączanie mechanicznie wytwarzanych elementów w kompozycje prac (Architektura obrazu nr 12, 2000).

W 2015 roku do kolekcji dołączyła praca Marleny Kudlickiej Protocol of errors on.e (N) (2014). W kontekście kolekcji, a w tym konkretnym przypadku – Wandy Gołkowskiej, można spojrzeć na nią jak na dialog z wrocławską sceną lat 60. i 70. XX wieku. W twórczości Kudlickiej widać zakorzenienie w awangardowym zerwaniu z obrazem jako interpretacją i przejściu ku formom rzeźbiarskim, w których przestrzeń to integralny element pracy. Sam język wypowiedzi artystki kształtował się w oparciu o praktykę twórców konceptualizmu, w tym wypadku Jarosława Kozłowskiego i Jerzego Kałuckiego. Artystka poszerza go o pojęcia przynależne matematyce i życiu ludzkiemu: błędu czy wątpliwości. Wychodząc z badania przeciwstawności – czy to w procesach myślowych, czy w fizycznych działaniach – artystka poszukuje momentu równowagi. Napięcia między sprzecznościami ukazuje w języku materiałów, kolorów i dyspozycji form.

W ramach wrocławskiej wystawy Marlena Kudlicka prezentuje serię rzeźb Apostrof Katastrof i Imiesłów z 2020 roku, pokazywaną wcześniej w Warszawie. Prace Wandy Gołkowskiej pochodzą natomiast ze zbiorów Muzeum Współczesnego Wrocław, jak również z kolekcji publicznych i prywatnych, a także od spadkobierców artystki.

Kudlicka / Gołkowska zaistnieje we Wrocławiu w aranżacji uwzględniającej specyfikę przestrzeni muzeum. Dzięki samemu charakterowi i znaczeniu miejsca dla twórczości artystek nada jej nowe konteksty, które w Warszawie nie miały możliwości się urzeczywistnić.

„Kudlicka / Gołkowska”, widok wystawy, fot. Małgorzata Kujda

„Kudlicka / Gołkowska”, widok wystawy, fot. Małgorzata Kujda

„Kudlicka / Gołkowska”, widok wystawy, fot. Małgorzata Kujda

Marlena Kudlicka (ur. 1973) studiowała na Akademii Sztuk Pięknych w Poznaniu w pracowni Jarosława Kozłowskiego. Związana jest z Berlinem. Jej działania są zakorzenione w sztuce konceptualnej.

Wanda Gołkowska (1925–2013) była jedną z pierwszych studentek Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych we Wrocławiu; tworzyła i mieszkała w tym mieście. Po ukończeniu studiów zaczęła odchodzić od tradycyjnego malarstwa ku formom przestrzennym i sztuce pojęciowej, ale nie zerwała radykalnie z malarstwem i rysunkiem. Stały się one dla niej polem eksperymentu.