„Konfrontacje i Argumenty. Sztuka nowoczesna według założeń Galerii Krzywe Koło” w Fundacji Stefana Gierowskiego

Wystawa Konfrontacje i Argumenty. Sztuka nowoczesna według założeń Galerii Krzywe Koło to kolejna przygotowana przez Fundację Stefana Gierowskiego propozycja szerszego spojrzenia na polską sztukę lat 50.i 60. ubiegłego stulecia. Szczególna, bo autorem koncepcji i aranżacji tej ekspozycji jest Janusz Zagrodzki, który przez dekady współtworzył obraz naszej sztuki w minionym stuleciu.

Wystawa w Fundacji Stefana Gierowskiego przypomina o znaczeniu tego miejsca dla kształtowania sztuki nowoczesnej w Polsce po końcu stalinizmu. O tym, do jakich tradycji artyści się odwoływali i do jakich współczesnych powinowactw się przyznawali.

„Charakterystyczną cechą obecnej sytuacji plastycznej w Polsce jest dążenie do oparcia poszukiwań twórczych na doświadczeniach sztuki nowoczesnej” – podkreślał Marian Bogusz w tekście O nowoczesnej plastyce – w telegraficznym skrócie. Został on opublikowany w 1957 roku na łamach „Nowego Nurtu”. Był to czas październikowej odwilży i rozliczeń z socrealizmem. Marian Bogusz pisał o konieczności pełnej „rehabilitacji” kubizmu, abstrakcjonizmu i surrealizmu, ale i przekonywał, że „polska plastyka współczesna” musi się znaleźć na wspólnej płaszczyźnie twórczych poszukiwań plastyki światowej.

Autor tekstu zamieszczonego w „Nowym Nurcie” był nie tylko malarzem, członkiem założonej ze Zbigniewem Dłubakiem i Kajetanem Sosnowskim Grupy 55, ale także od kilku miesięcy kierował działającą w stołecznym Staromiejskim Domu Kultury Galerią Krzywe Koło. Działała ona do 1965 roku – dłużej niż Klub Krzywego Koła (zlikwidowany przez władze w 1962 roku), przy którym została założona – i stała się jedną z najważniejszych instytucji polskiego życia artystycznego doby PRL.

Wystawa w Fundacji Stefana Gierowskiego przypomina o znaczeniu tego miejsca dla kształtowania sztuki nowoczesnej w Polsce po końcu stalinizmu. O tym, do jakich tradycji artyści się odwoływali i do jakich współczesnych powinowactw się przyznawali. Wreszcie o twórczości powstającej w kolejnych dekadach, która zdaniem autora wystawy kontynuuje poszukiwania z lat 50. i 60. ubiegłego stulecia.

„Konfrontacje i Argumenty. Sztuka nowoczesna według założeń Galerii Krzywe Koło”, widok wystawy, fot. Adam Gut

„Konfrontacje i Argumenty. Sztuka nowoczesna według założeń Galerii Krzywe Koło”, widok wystawy, fot. Adam Gut

„Konfrontacje i Argumenty. Sztuka nowoczesna według założeń Galerii Krzywe Koło”, widok wystawy, fot. Adam Gut

Nie jest to pierwsza ekspozycja Janusza Zagrodzkiego poświęcona Galerii Krzywe Koło i jej twórcy. W 1990 roku w warszawskim Muzeum Narodowym miała miejsce poświęcona jej obszerna wystawa retrospektywna (wydano wtedy także solidny katalog). Z kolei w 2003 roku otwarto w Muzeum Sztuki w Łodzi przygotowaną przez niego ekspozycję Stefan Gierowski i Galeria Krzywe Koło. Przy- wołać wreszcie należy pokaz Galeria Krzywe Koło (1956–1965). Prace na papierze z 2015 roku w Mazowieckim Centrum Sztuki Współczesnej „Elektrownia” w Radomiu czy Wystawę malarstwa Mariana Bogusza i Zbigniewa Dłubaka z 2017 roku właśnie w Fundacji Stefana Gierowskiego.

Konfrontacje i Argumenty wraz z towarzyszącą wystawie polsko-angielską publikacją są nie tylko kontynuacją tych wcześniejszych ekspozycji, ale i bardzo autorskim podsumowaniem prac o twórczości związanej z Galerią Krzywe Koło. Janusz Zagrodzki opowiada o swojej wizji polskiej sztuki w drugiej połowie XX wieku, jak również o własnych wybo- rach zawodowych, o pracach badawczych i projektach. Nadaje to Konfrontacjom i Argumentom unikatowy charakter autorelacji, wręcz osobistego świadectwa.

[…]

Pełna wersja tekstu jest dostępna w 34. numerze Magazynu „Szum”.