„Kieruj się na wschód” Kuby Bąkowskiego / interwencja miejska / Miejsca #5

MIEJSCA były do tej pory cyklem minimalistycznych działań artystycznych realizowanych w przestrzeni publicznej i mających punkt wyjścia w spotkaniu artysty/artystki i kuratorki w przestrzeni, dla której powstawała instalacja site-specific.

Poprzednie edycje odbyły się w: pomieszczeniach dawnej kotłowni, hali Fabryki Karabinów, na terenie dawnego urnowego cmentarza krematoryjnego oraz w nieco zapomnianym domu handlowym. Maciek Chodziński i Paweł Kulczyński, Marcin Zawicki i Lasy, Julita Wójcik i Marcin Dymiter oraz Honorata Martin i Krzysztof „Arszyn” Topolski mierzyli się w swoich pracach z namacalnymi przestrzeniami – ich architekturą i historią. Przestrzeń dostarczała im kontekstu jako istotnego punktu odniesienia dla prac tworzonych. Piąta edycja MIEJSC wychodzi od sytuacji, która trwa w strefie stanu wyjątkowego wprowadzonego na początku września w pasie przygranicznym z Białorusią – w 115 miejscowościach woj. podlaskiego i 68 miejscowościach woj. lubelskiego. Zaproszony do realizacji projektu Kuba Bąkowski jest artystą i aktywistą, który dotąd nie łączył jednak obu tych wątków w swoich działaniach.

Kuba Bąkowski, „Kieruj się na wschód”, fot. Michał Algebra

Kuba Bąkowski, „Kieruj się na wschód”, fot. Michał Algebra

Kuba Bąkowski, „Kieruj się na wschód”, fot. Michał Algebra

W odniesieniu do terenów przygranicznych nazwa cyklu mogłaby zyskać przedrostek „nie-”. Pojęcie „nie-miejsca pamięci” (fr. non-lieux de mémoire) określa lokalizacje, które były świadkami przemocy i cierpienia, ale nie zostały upamiętnione poprzez powszechnie stosowane praktyki pamięciowe – nie ma tam pomników ani tablic. Nie-miejscem prezentacji instalacji autorstwa Kuby Bąkowskiego jest jego własny samochód, którym artysta podróżuje wzdłuż strefy kryzysu humanitarnego przy polsko-białoruskiej granicy – początkowo podejmując przy tym działania w pojedynkę, a następnie dołączając do zorganizowanych akcji niesienia pomocy.

Kuba Bąkowski, „Kieruj się na wschód”, fot. Michał Algebra

Kuba Bąkowski, „Kieruj się na wschód”, fot. Michał Algebra

Kuba Bąkowski, „Kieruj się na wschód”, fot. Michał Algebra

Na projekt zatytułowany Kieruj się na wschód składają się pozostałości po tymczasowym obozowisku uchodźców. Bąkowski przenosi je do swojego auta w geście dawania świadectwa. Przy granicy jego samochód terenowy przydaje się podczas akcji pomocowych dla uchodźców błąkających się po lesie. Zaparkowany w centralnym punkcie Głównego Miasta, w pobliżu Bazyliki Mariackiej, z zawartością mogącą kojarzyć się ze scenerią bożonarodzeniowej szopki, stanowi miejską interwencję artystyczną, jaka ma sprowokować do refleksji na temat losu tych, którym odmawia się tu miejsca.