„Kiedy znów będę mały?” w Cricotece

Aneta Grzeszykowska, Franciszka 2020, obiekt, 2015/2016. Dzięki uprzejmości artystki oraz Galerii Raster w Warszawie, w tle praca Kariny Bisch, Self-portrait with cut outs (Autoportret z wycinankami), mural, 2016

Tintagiles, wysłany niegdyś na morze, na rozkaz Królowej powraca na wyspę. Bohater zostaje porwany przez służące okrutnej władczyni. Bezskutecznie próbują go uratować dwie siostry oraz stary sługa. Uwięziony bohater wzywa pomocy. Jego głos jest coraz słabszy…

Claus Richter, Dormant Memories (a play in four acts for paper theatre) [Uśpione wspomnienia (sztuka w czterech aktach dla papierowego teatru], obiekt, 2016. Dzięki uprzejmości artysty oraz Clages Gallery w Kolonii

Bracia, Bromba 1, Bromba 2, stroje i obiekt z Piosenek miłości i śmierci, 2015

Maurice Maeterlinck – twórca marionetkowego dramatu Śmierć Tinatagilesa – uważał, że człowiek jest bezradny w starciu z przeznaczeniem. Twierdził również, że ze względu na ograniczenia fizyczne oraz psychiczne, żaden aktor nie jest w stanie odegrać bohaterów dramatu. Idealną alternatywą, również ze względu na swój metaforyczny potencjał, wydały mu się marionetki – obiekty poruszane przez aktora za pomocą sznureczków.

Paweł Althamer, Jael, rzeźba, 2015 / 2016. Dzięki uprzejmości artysty oraz Fundacji Galerii Foksal w Warszawie

W 1938 roku Tadeusz Kantor jako młody student Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie wystawił „kieszonkowy spektakl” na podstawie dramatu Maeterlincka i z udziałem marionetek. Schlemmerowskie w duchu przedstawienie znalazło swoją kontynuację pięćdziesiąt lat później w pierwszej części cricotage: Maszyna miłości i śmierci, kiedy to Kantor po raz kolejny wrócił do dramatu Maeterlincka.

Tadeusz Kantor, Maszyna Miłości i śmierci, instalacja, 1987. Dzięki uprzejmości: Museo Internazionale delle Marionette Antonio Pasqualino w Palermo

Jednym wątków jakie podejmowanych na wystawie Kiedy znów będę mały? jest moment narodzin artystycznej osobowości oraz wchodzenia w wiek dojrzały (coming-of-age story). W kinie takie narracje określa się mianem coming-of-age film a w badaniach literackich używa się kategorii Bildungsroman (powieść o formowaniu) lub Künstlerroman (powieść artystyczna). Wspomniane gatunki koncentrują się na psychologicznym i moralnym dojrzewaniu jednostki oraz na przejściu z wieku dziecięcego w świat dorosłych. Kluczowa jest owa skomplikowana przemiana, jaką przechodzi bohater. Wystawa wyłapuje momenty transformacji oraz duchowe uniesienia, które towarzyszą artystom w momencie dojrzewania. Projekt koncentruje się na pierwszych pracach artystycznych oraz fascynacji ikonografią dzieciństwa i teatrem lalkowym, który może być uznany za swego rodzaju metaforę świata dorosłych. Przy pomocy obrazów oraz obiektów obecnych na wystawie odegrane zostaną rozmaite rytuały przejścia.

Christian Boltanski, Le Petit Christian (Mały Christian), obiekt, 1974 / 1975. Dzięki uprzejmości Münchner Stadtmuseum

Na wystawie Kiedy znów będę mały? znajdziemy powieści z gatunku coming-of-age story napisane przez artystów wizualnych pochodzące z kolekcji M UHK’a w Antwerpii (jako część projektu „The Book Lovers”). W ramach wystawy zostaną pokazane wczesne prace artystyczne Władysława Hasiora, Tony Ourslera i Christiana Boltanskiego oraz dzieła, których powstanie zdeterminowało rodzicielstwo i praca z dziećmi – są to obiekty Anety Grzeszykowskiej, Pawła Althamera oraz filmy Wiktora Gutta. Zobaczymy również prace Maćka Chorążego, Anji Carr i Clausa Richtera – zainteresowanych ikonografią dzieciństwa. Zaprezentowane zostaną również kostiumy i obiekty z performance Piosenki o miłości i śmierci (projekt Bracia, reżyseria Cezary Tomaszewski). Specjalnie na wystawę zostanie zrealizowany mural Kariny Bisch, która w swojej twórczości odwołuje się do tradycji teatru schlemmerowskiego. Niektórym pracom prezentowanym na wystawie będą towarzyszyć działania performance.

Wiktor Gutt, Wiktor Gutt, Łukasz i Julia Gutt (11 i 3 lata). Wspólne malowanie, film, 1991, Helenka Gutt (7 lat). Malowanie, film HD, 2015, w tle film Guy’a Ben-Ner Moby Dick, film, 2000. Dzięki uprzejmości artysty oraz Postmaster Gallery w Nowym Jorku

Maciek Chorąży, Panoptikumkum, 2016 i Tony Oursler, Grand Mal (Padaczka), film, 1981

Maciek Chorąży, Panoptikumkum, 2016 w tle Tony Oursler, Grand Mal (Padaczka), film, 1981

Tytuł Kiedy znów będę mały pochodzi z książki Janusza Korczaka w której autor przypomina o tym, że będąc dziećmi chcemy stać się dorośli.

Aneta Grzeszykowska, Franciszka 2025, obiekt, 2015 / 2016. Dzięki uprzejmości artystki oraz Galerii Raster w Warszawie; Franciszka Themerson: projekt kostiumów, lalek i scenografii do Ubu Króla Alfreda Jarry’ego w reżyserii Michaela Meschke, Marionetteatern, Sztokholm, Szwecja, 1964. Dzięki uprzejmości Michael Meschke oraz Scenkonstmuseet w Sztokholmie