„Inaczej niż w raju” w Galerii Sztuki Współczesnej BWA w Katowicach / ”Stranger than Paradise” at BWA Contemporary Art Gallery in Katowice

For English version scroll down

PL

Wystawa Inaczej niż w raju… ma z założenia zaprezentować odmienność funkcjonowania małych i wielkich narracji w domenie urbanistycznego organizmu. Tkanka miejska — co najmniej od czasów Rewolucji Francuskiej i procesów uprzemysłowienia — obrazuje ścieranie się opresyjnego i uniwersalizującego dyskursu władzy, który niejednokrotnie nie uwzględnia potrzeb społecznych, aspiracji grup mniejszościowych bądź oczekiwań jednostek i najczęściej ma skłonność do zawłaszczenia dużych przestrzeni (space) oraz stabilizowania znaczenia w obrębie miejsca (place). Jednocześnie w realiach wydarzeniowego nadmiaruwspółczesne miasto jest dzisiaj społeczną, estetyczną i architektoniczną areną, na której spotykają się wszelkie modalności czasu (przeszłość, teraźniejszość, przyszłość). Na placach i ulicach miast spotykają się zatem różne odmiany historii — pamięć jednostkowa często wchodzi w związki z pamięcią kolektywną, a każda jednostka może mieć poczucie, że jej historia krzyżuje się z wielką Historią. Obszar aglomeracji to żywioł, w którym ujawnia się całe spektrum ludzkich zachowań i dramaturgii. Współcześni artyści traktują miasto jako scenę, na której obiektem ich zainteresowania stają się zarówno budynki użyteczności publicznej, jak i miejsca wyparte z pamięci bądź zapomniane. Dekonstruują oni zarówno miejsca antropologiczne (np. heterotopie), jak i nie-miejsca (pozbawione stałej tożsamości). W przeciwieństwie do rzeczników większościowych narracji, posługujących się rytmem, ciągłością i odwołujących się do mitów założycielskich, artyści częściej sięgają do arytmii, retrospekcji i antycypacji. Figurami symptomatycznymi w dyskursie artystycznym często stają się budynki użyteczności publicznej, jak i miejsca wyparte bądź zapoznane.

Lesław Tetla, „CTOKOBHA”, 2007

Grzegorz Wróblewski, „Asemic Witing”, 2014

Nicolas Grospierre, „Lithuanian Bus Stops”, 2004

Wojciech Wilczyk, „Amager – Hveensvej”, z cyklu „Blue Pueblo”, 2013

Na wystawie Inaczej niż w raju… — podobnie jak w słynnym filmie Jima Jarmuscha — obraz miasta, jako pożądanego i opatrznościowego centrum, zostaje zaprezentowany z odmiennej perspektywy, w której peryferie i przedmieścia odkrywają przed odbiorcą swój smutek i specyficzne piękno.

Roman Lewandowski

„Inaczej niż w raju”, fragment wystawy, fot. Kasia Goczoł

„Inaczej niż w raju”, widok wystawy, fot. Kasia Goczoł

„Inaczej niż w raju”, widok wystawy, fot. Kasia Goczoł

„Inaczej niż w raju”, widok wystawy, fot. Kasia Goczoł

„Inaczej niż w raju”, widok wystawy, fot. Kasia Goczoł

„Inaczej niż w raju”, widok wystawy, fot. Kasia Goczoł

„Inaczej niż w raju”, widok wystawy, fot. Kasia Goczoł

„Inaczej niż w raju”, widok wystawy, fot. Kasia Goczoł

„Inaczej niż w raju”, widok wystawy, fot. Kasia Goczoł

ENG

The exhibition is intended to show the difference in the functioning of small and large rratives in the domain of an urban organism. Nowadays, in the realities of “information overload”, the modern city becomes an arena for oppressive or universalizing influence of the discourse of power, which often ignores the partial or individual needs and expectations of minority groups, and tends to occupy large spaces and stabilize meanings. Conversely, the narratives of minority groups are usually articulated by interventions in places or even in specific points, and their purpose is a transformation and /or polysemy of meaning. This provides a compelling backdrop for artists deconstructing both anthropological sites (e.g. heterotopes) and non-places (devoid of constant identity). Unlike the majority of spokesmen who represent majorities, exercise rhythm, continuity, and cite creation myths, artists more often refer to arrhythmia, retrospection and anticipation. In an artistic discourse, symptomatic figures are often exemplified by public buildings, as well as renounced of or familiar places. All the depictions of places and specific points are architectural, aesthetic and functional expressions of identity ethnos and social mythos. However, for minority groups and artists, this perspective may be far from the expectations of residents and newcomers, as shown in Jim Jarmusch’s Stranger than Paradise. This is one of the reasons why artists treat the global village as a potential stage.

Roman Lewandowski