„Have a nice cry!” Ewy Mrozikiewicz i Bartosza Zimniaka w Galerii Sztuki im. Jana Tarasina w Kaliszu

Wystawa Have a nice cry! jest działaniem, w którym zwyczajowe role kuratorki oraz artysty się przenikają. Proces jej powstawania miał swój początek w przyjaźni, wspólnym przeżywaniu psychoterapii, wzajemnej trosce i zrozumieniu terapeutycznych momentów psychicznego dołka. Ekspozycja stała się wizualnym manifestem, głoszącym istotność zdrowia psychicznego i relacji międzyludzkich.

Scenografia wystawy, stworzona przez duet artystyczno-kuratorski, to interaktywna przytulna, niebieska przestrzeń stylizowana na gabinet terapeutyczny. W przestrzeni Have a nice cry! znajdują się wygodne fotele, miłe w dotyku koce, poduszki i miękki dywanik, a przyjemna muzyka i zapach z dyfuzora angażują różne zmysły. W fotelach zakładając słuchawki, zapoznać się można ze słuchowiskiem przygotowanym przez Zimniaka pt. Smutna ballada o Złotej Rybce, krytycznie komentującym kondycję współczesnego społeczeństwa, kierującego się konsumpcjonistycznymi wartościami. Całość bajki prowadzona jest moralizatorskim językiem ezopowym, opowiadana dziecięcym głosem symbolicznie nawiązuje do postaci wewnętrznego dziecka, które czeka na dopuszczenie do głosu w każdym z nas.

Wizualny charakter wystawy podkreśla powtarzający się w każdej pracy i wyposażeniu gabinetu kolor niebieski, według naukowców stabilizujący układ nerwowy, obniżający ciśnienie krwi i działający antyseptycznie. Barwa ta niesie ze sobą także znacznie głębsze przesłania. Władysław Kopaliński w swoim Słowniku Symboli^[1] wspomina, że niebieski kulturowo kojarzony jest między innymi z podświadomością, spokojem, uduchowieniem, wodą i falami morskimi, prawdą, filozofią, kontemplacją, czułością, szczerością i tęsknotą, a na Wschodzie uważany jest za barwę chroniącą przed „złym okiem”. Kolor niebieski występował często w sąsiedztwie bóstw kojarzonych ze strefą nieba, nocy, kosmosu i wody. Był także atrybutem niebieskoskórego, egipskiego boga corocznych wylewów Nilu – Hapi, przedstawianego z dużym brzuchem, długimi włosami oraz zwisającym kobiecym biustem, symbolizującego życiodajną płodność ziemi i wody.

widok wystawy „Have a nice cry!”; Bartosz Zimniak, rysunek performatywny „Fala”; fot. Jakub Seydak

widok wystawy „Have a nice cry!”; fot. Jakub Seydak

widok wystawy „Have a nice cry!”; Bartosz Zimniak, wnętrz gabinetu dla zmysłów; fot. Jakub Seydak

widok wystawy „Have a nice cry!”; Bartosz Zimniak, słuchowisko „Smutna Ballada o Złotej Rybce”; fot. Jakub Seydak

widok wystawy „Have a nice cry!”; fot. Sandra Radys

widok wystawy „Have a nice cry!”; Ewa Mrozikiewicz, cykl rysunków; fot. Jakub Seydak

Performatywny rysunek Fala przedstawia wyniki kwestionariuszy nastroju, wypełnianych przez Bartosza Zimniaka podczas wszystkich jego dotychczasowych spotkań terapeutycznych. Im więcej punktów uzyskasz w kwestionariuszu, tym gorsza jest Twoja kondycja psychiczna. Abstrakcyjny wykres, przypominający falę zbudowaną z niebieskiej liny żeglarskiej, na ścianie galerii jest intymnym zapisem pracy nad zdrowiem psychicznym i relacji z psychoterapeutką. Praca ta będzie rozrastać się na wystawie wraz z kolejnymi spotkaniami psychoterapeutycznymi artysty. Śladem przepracowywania przeróżnych emocji są także rysunki Ewy Mrozikiewicz. Ekspresja rysunkowa artystki jest całkowicie nie powstrzymywana przez kulturowe konwenanse i nieplanowana. Podczas tworzenia artystka wchodzi w stan flow, pozwalając dojść do głosu nieświadomości i wyłączając ego. Dzięki tej metodzie może później interpretować swoją sztukę w kontekście swojej terapii. Oba te artystyczne przedstawienia pokazują, że droga do równowagi psychicznej nie jest oczywista, a zdarzające się wylewy smutku, żalu i złości bywają życiodajne niczym wody Nilu.

Wieloznaczną pracą na wystawie jest instalacja Nadmierność Bartosza Zimniaka, stworzona z ponad 200, obsesyjnie gromadzonych przez lata charakterystycznych, niebieskich butelek białego wina Liebfraumilch. Pojęcie nadmierności odnosić się może do kompulsywnego zbieractwa, intensywnego spożywania alkoholu, ale też zbytniego przywiązywania się do obiektów w naszej psyche, czy odczuwania i okazywania swoich uczuć w sposób intensywny, nie tolerowany przez społeczeństwo. We wszystkich tych przypadkach praca ta może być opowieścią o szukaniu równowagi i doskonałych proporcji.

Tytuł wystawy jest czymś więcej niż chwytliwym hasłem, podkreśla bowiem filozofię życiową twórców, w której płacz i okazywanie słabości są mile widziane. Zachęcamy zatem do zagłębienia się w te marginalizowane w naszej kulturze sukcesu, odczucia smutku i żalu, bez których nasza ludzka egzystencja jest niepełna i nieprawdziwa. Have a nice cry!

Wystawa jest realizacją projektu nagrodzonego w 5. edycji Konkursu dla kuratorów, ogłoszonego przez Galerie Sztuki im. Jana Tarasina w 2021 roku.

^{[1] Władysław Kopaliński, Słownik Symboli, Oficyna Wydawnicza RYTM, Warszawa 2006}