GAME OVER. Festiwal Sztuki Cyfrowej Patchlab 2021

8 października rozpoczął się Festiwal Sztuki Cyfrowej Patchlab. Jubileuszowa, dziesiąta edycja pod hasłem GAME OVER potrwała trzy dni, a wydarzenia odbywały się równolegle stacjonarnie, w Krakowie oraz online. W programie znalazły się m.in. eksperymentalna gra pioniera wideoartu Billa Violi, koncert japońskiego wirtuoza synestezji Ryoichiego Kurokawy czy prace inspirowane twórczością Lema: premierowy projekt audiowizualny, zrealizowany w Galerii Contemporary Art ARSENAL w Toronto, gra miejska oraz interaktywne doświadczenie w Ogrodzie Botanicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zaprezentowano prace ponad 32 artystów z Polski, Niemiec, Austrii, Hiszpanii, Francji, Belgii, Włoch, Węgier, Japonii, Iranu, Argentyny, Stanów Zjednoczonych, Kanady i Wielkiej Brytanii.

Tytuł GAME OVER nawiązuje do specyficznego i wielogatunkowego medium, które łączy przestrzeń wirtualną i rzeczywistą – gry wideo. Współczesnym grom trudno już przypisać jedynie funkcję rozrywkową – urosły one do rangi rytuału, a nawet obiektu kultu, stając się obiektem medialnym, a często nawet zmieniając się w narzędzia ekspresji artystycznej. – Dzięki swojej interaktywności, gry stały się jednym z najbardziej postępowych sposobów komunikacji – mówi Elwira Wojtunik, Dyrektor Artystyczna Festiwalu. – W kreatywny sposób łączą interaktywny storytelling z immersją i oferują doświadczenia, pozwalające na zanurzenie się w opowieści. Gry posiadają ogromne możliwości edukacyjne i poznawcze, eksplorują zagadnienia związane z symulacją oraz reprezentacją, konfrontują ze społecznymi i ideologicznymi problemami, a także prezentują potencjał twórczy daleki od eskapizmu, jednocześnie nie stroniąc od zabawy. Niewątpliwie gry zajmują ważne miejsce we współczesnej kulturze cyfrowej, otwierając nowe perspektywy jej rozwoju – dodaje.

Na wystawie w Pałacu Potockich znalazła się m.in. jedna z pierwszych eksperymentalnych gier artystycznych w historii, stworzona przez mistrza wideoartu Billa Violę (USA) – The Night Journey, zrealizowana z Game Innovation Lab na Uniwersytecie w Południowej Kalifornii. Można było również zagrać w gry artystyczne, zaprojektowane przez Josepha DeLappe (USA), Lawrence’a Leka (Niemcy), Total Refusal (Austria), Andyego Kelly (Wielka Brytania) czy Tale of Tales (Belgia). Nietypowym projektom gralnym poświęcone były również, dostępne online, panele dyskusyjne z udziałem ekspertów tematu, m.in. Isabelle Arvers, Laury Palavecino czy twórców z moskiewskiego studia Masterskaya 15.

Z okazji obchodów setnych urodzin Stanisława Lema, który często sięgał do teorii gier, festiwal Patchlab przygotował specjalne pasmo zatytułowane Lemosfera. Można było wziąć udział w interaktywnym projekcie Messages to The Post-Human Earth, przeznaczonym do odbioru w parach. Praca powstała w wyniku inspiracji brytyjskiego kolektywu Anagram propozycją Lema, aby zakodować informację o składowanych niebezpiecznych odpadach nuklearnych w DNA drzew. Ten wyjątkowy projekt, mający formę doświadczenia dźwiękowego z elementami rozszerzonej rzeczywistości, powstał na zamówienie Instytutu Adama Mickiewicza w Warszawie i był prezentowany premierowo w Ogrodzie Botanicznym UJ. Citylighty w przestrzeni Starego Miasta Krakowa stały się planszą gry miejskiej E-LEM-ENTY, inspirowanej gwiezdnymi podróżami Ijona Tichego, a za pośrednictwem platformy PLAY KRAKOW można było zobaczyć specjalny projekt audiowizualny irańskiego artysty Ali Phi pt. Infinite Couplet, zrealizowany we współpracy z Galerią Contemporary Art ARSENAL w Toronto.

Lawrence Lek, „2065”, fot. Dawid Ścigalski

Masterskaya 15, „ARTCORE”, fot. Dawid Ścigalski

Joseph deLappe, „Elegy: GTA USA Gun Homicides”, fot. Dawid Ścigalski

Andy Kelly, „Other Places”, fot. Dawid Ścigalski

Total Refusal, „How to Disappear”, fot. Dawid Ścigalski

Andy Kelly, „Other Places”, fot. Dawid Ścigalski

FLxER, „PONG”, fot. Dawid Ścigalski

Tale of Tales, „The Graveyard”, fot. Dawid Ścigalski

Bill Viola, „The Night Journey”, fot. Dawid Ścigalski

Hasło dziesiątej edycji – GAME OVER – kwestionuje również naszą władczą pozycję na planecie. Pandemia i ekstremalne warunki pogodowe usilnie zwracają naszą uwagę na zmiany klimatyczne i skutki działalności człowieka. Wątek ten pojawił się m.in. w koncercie audiowizualnym subassemblies japońskiego artysty Ryoichiego Kurokawy, w którym artysta przedstawił siłę natury, przejmującą władzę nad wytworami człowieka. To spektakularne widowisko można było zobaczyć ostatniego dnia festiwalu, podczas specjalnego wieczoru w Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha, gdzie wystąpił również Tatsuru Arai, tworzący kompozycje, które pozwalają na dźwiękowe doświadczenie części natury wszechświata.

W przestrzeni Hevre+1, podczas AVnocy zanurzyliśmy się w trzy audiowizualne performensy, realizowane na żywo przez artystów z Toronto, Budapesztu i Wiednia. W programie znalazły się również animacje nagrodzone na Ars Electronica w Linzu. Dla osób, które nie miały możliwości przybycia do Krakowa, część programu dostępna była online. Zdalnie uczestniczyć było można w panelach eksperckich dotyczących gier artystycznych oraz w trzech warsztatach projektowania narracji interaktywnej, prowadzonych przez The Kissinger Twins – laureatów nagrody The Webby Awards – czy autorkę docenionego na Sundance Film Festival projektu VR Noccc, Weronikę Lewandowską.

Festiwal Sztuki Cyfrowej Patchlab poświęcony jest twórczości, która powstaje w oparciu o najnowsze technologie i kreatywne programowanie. Organizatorem jest Fundacja Photon. Festiwal Patchlab otrzymał oznaczenie EFFE 2019-2021 przyznane przez European Festivals Association (EFA) za wyjątkowe i innowacyjne podejście, wkład w sztukę, zaangażowanie społeczne i międzynarodową otwartość.