„Everything’s Fine” Baltazara Fajto w Pawilonie Sztuki ERGO Hestia
Baltazar Fajto na wystawie Everything’s Fine prezentuje wybór fotografii z cyklu o tej samej nazwie, w ramach którego fotografował na pierwszy rzut oka niczym niewyróżniające się ulice Nowego Jorku. Nie była to jednak zwykła włóczęga z aparatem po mieście: artysta tropił zwiastuny nieuchronnie zbliżającej się katastrofy. Jakiej? To nie wydaje się w tej opowieści istotne – istotne są znaki, które ją poprzedzają; forpoczta idąca przed orszakiem apokalipsy. Jak słusznie podkreśla sam fotograf, topos nadchodzącej zagłady, nieuchronnego końca – końca porządku społecznego, jaki znamy, końca naszego gatunku czy wreszcie końca całego świata – jest niemal tak stary, jak sama ludzkość i wytwory jej kultury. Takich mniejszych lub większych „końców” można zresztą na przestrzeni dziejów wskazać co najmniej kilka. Mechanizmy zbiorowej (nie)świadomości mają jednak to do siebie, że lubią po fakcie doszukiwać się wcześniejszych sygnałów i zapowiedzi tego, co nadeszło później; tropić związki przyczynowo-skutkowe, które dostrzec można dopiero z perspektywy czasu. Fajto w swoim projekcie podejmuje próbę odwrócenia takiej kolejności zdarzeń i rozpoznania zapowiedzi katastrofy jeszcze zanim się dokona. Przygląda się więc pozornie codziennym obiektom i sytuacjom, w których jednak doszło do pewnego przesunięcia czy odstępstwa od normy. Skrupulatnie wyławia drobne wyłomy w, wydawałoby się, uporządkowanej i dobrze oswojonej rzeczywistości – czasem zabawne w swoim absurdzie, a czasem wzbudzające podskórny niepokój. Fani kultowego filmu Wachowskich mogliby zapewne nazwać je błędami w Matrixie. W szczególności kadry pozbawione ludzkich bohaterów, zawierające jedynie ślady działalności człowieka, oddziałują wrażeniem zastanawiającego niedopowiedzenia, pewnego braku.
„Zawieszony w niedalekiej przyszłości kataklizm jest jedną z nieodłącznych części ludzkiego imaginarium. Bogactwo definitywnych zagrożeń jest tak duże, że możemy katalogować pokolenia wedle poszczególnych scenariuszy, na równi z innymi zjawiskami swych czasów. Powiedz Lato Miłości – odpowiem wojna nuklearna; walkman – dziura ozonowa; TikTok – katastrofa klimatyczna.
Greckie słowo apokalypsis oznacza odsłonięcie. Jednakowa konstrukcja opowieści obejmuje zarówno inwazję wrogich kosmitów, sąd boski czy destabilizację klimatu – zgodnie z apokaliptycznym toposem, ujawnienie destrukcyjnych sił jest poprzedzane zwiastowaniem. Jest ono miejscem styku rzeczywistości i apokalipsy – używa elementów pierwszej, by usankcjonować opowieść o drugiej” – Baltazar Fajto
Baltazar Fajto – ur. 1989. Fotograf i grafik, absolwent Wydziału Grafiki krakowskiego ASP w Pracowni Fotografii. Finalista 15. edycji Artystycznej Podróży Hestii (2014), laureat Nagrody Dyrektora Centrum Sztuki Współczesnej w Toruniu (2019). W 2018 roku opublikował książkę fotograficzną Saudade. Mieszka i pracuje w Warszawie.
Przypisy
Stopka
- Osoby artystyczne
- Baltazar Fajto
- Wystawa
- Everything’s Fine
- Miejsce
- Pawilon Sztuki ERGO Hestia, Warszawa
- Czas trwania
- 21.09–18.12.2020
- Fotografie
- Piotr Litwic; dzięki uprzejmości Fundacji Artystyczna Podróż Hestii
- Strona internetowa
- artystycznapodrozhestii.pl
