„Działania z rodziną” w Rastrze

Działania z rodziną, widok wystawy

W jaki sposób życie rodzinne artystów prze­nika do ich sztuki? Zaczynając od total­nej prak­tyki duetu KwieKulik – artystów, którzy w latach 70. do swoich poetycko-​strukturalnych, dokamerowych akcji (przez nich samych zwanych Działaniami), włączali swego małego syna – przyglądamy się, jak za pomocą sztuki więzi i relacje rodzinne pod­dawane są publicz­nej próbie.

Zbigniew Libera, Perseweracja mistyczna. Dokumentacja, ok. 1986, Działania z rodziną

Fakt, że tematem pracy artystycz­nej jest życie rodzinne artysty lub artystki traktowany jest często w kategoriach metaforycz­nych lub uniwer­sal­nych i przesłania to, że w istocie chodzi o praw­dziwe życie kon­kret­nych ludzi. W efek­cie oczywiste pytanie o to, na ile rodzina – związek, małżeństwo, dzieci – stanowią wspar­cie lub utrudniają pracę artystyczną, pojawia się na publicz­nym forum rzadko albo wcale. Z miej­sca pojawia się kolejne pytanie: czy sztuka ma służyć zdystan­sowaniu się, czy wręcz prze­ciw­nie – głębszemu zro­zumieniu, empatii i rozwikłaniu rodzin­nych napięć?

Aneta Grzeszykowska, Franciszka, Działania z rodziną

Działania z rodziną to rodzaj realizmu radykal­nego; sztuka w pierw­szej osobie, obciążona nie tylko ryzykiem artystycz­nym, ale też osobistym. Stawką jest tu bowiem nie tylko życie artysty lecz również jego najbliższych. Rodzina to dla wielu artystów rodzaj pod­stawowego, najłatwiej dostępnego tworzywa, ale posłużenie się nim oznacza zarazem obnażenie własnej prywatności i drastyczne skrócenie dystansu między twórcą a jego publicznością. To również metoda polemiki z samą sztuką, z artystycznością rozumianą jako proces abs­trahowania i estetyzacji rzeczywistości.

Działania z rodziną, na pierwszym planie praca Anety Grzeszykowskiej Franciszka, w tle Bartosz Materka, Bez tytułu, 2016

Wystawa w Rastrze zachowuje rodzinną skalę; biorą w niej udział artyści w różny sposób, ale na ogół blisko i długo związani z galerią. Jest to więc też próba zastanowienia się nad rolą galerii nie jako fizycz­nej prze­strzeni, ale artystycz­nej rodziny, wspólnoty, którą kierują nie tylko strategie sztuki, ale również ludz­kie emocje.

Wilhelm Sasnal, Koreks, 2015, Działania z rodziną