SZUM
SZUM Wspieraj nas!
  • Działy
    • News
    • Krytyka
    • Rozmowy
    • Do zobaczenia
    • Na dobry początek
    • Eseje
    • Kwartalnik
    • Patronite
  • Archiwum
  • Podcast
  • Redakcja
  • Sklep
Piszemy o sztuce z całej Polski. Komentujemy najważniejsze wydarzenia, dowartościowujemy marginesy, dajemy głos osobom twórczym i specjalistom. Pomóż nam w robieniu SZUMU.
Wspieraj nas!
Newsletter Szumu
co piątek w Twojej skrzynce!
NR 15/2025 Do zobaczenia 11.04.2025 2 min

„Dwie dusze twórcy ludowego” w Państwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie

Redakcja
udostępnij — facebook   twitter/x   link
pobierz .pdf
Adam Zygadło, „Basista”, 1968-1969, widok wystawy „Dwie dusze twórcy ludowego”, Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie, fot. Przemysław Walczak

Wystawa Dwie dusze twórcy ludowego wychodzi od założenia, że gromadzone w muzeach etnograficznych obiekty określane „sztuką ludową” mają zawsze dwóch autorów, pochodzących z dwóch różnych środowisk społecznych. Jeden z nich to „twórca ludowy”, który fizycznie wykonuje obiekt. Drugi to „inteligent”, ukrywający własne współautorstwo za figurą „rozpoznawania” bądź „odkrywania” – przyjeżdża na wieś i legitymizuje obiekt jako sztukę ludową. Koncepcja „dwóch dusz” wskazuje więc, że sztuka ludowa jest konstruktem stworzonym przez inteligencję miejską.

Widok wystawy „Dwie dusze twórcy ludowego”, Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie, fot. Przemysław Walczak
Widok wystawy „Dwie dusze twórcy ludowego”, Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie, po lewej: Stanisław Marcisz, „Pingwin”, przekaz w 1989, po prawej: Stanisław Marcisz, „Pingwin”, 1975, fot. Przemysław Walczak
Ryszard Sęk, „Mikołaj Kopernik”, 1973, widok wystawy „Dwie dusze twórcy ludowego”, Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie, fot. Przemysław Walczak
Widok wystawy „Dwie dusze twórcy ludowego”, Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie, fot. Przemysław Walczak
Ewelina Pęksowa, „Królowa Jadwiga – Hojność”, 1978, widok wystawy „Dwie dusze twórcy ludowego”, Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie, fot. Przemysław Walczak
Widok wystawy „Dwie dusze twórcy ludowego”, Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie, fot. Przemysław Walczak

Aleksander Jackowski, autor sformułowania „dwie dusze twórcy ludowego”, wskazywał, że: „Wielu współczesnych twórców ludowych wyznaje równolegle dwie estetyki. Jedną – na użytek własny, drugą – gdy z jakiegoś powodu ma wrócić do form tradycyjnych”. Zatem, wychodząc od założenia, że aby powstała sztuka ludowa, potrzebny jest gust z miasta i ręce ze wsi, ekspozycja skupia się na wiejskich twórcach i ich dziełach, wskazując w warstwie tekstowej na kontekstualizacje, wytwarzające ich wartość jako dzieł sztuki ludowej.

Widok wystawy „Dwie dusze twórcy ludowego”, Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie, fot. Przemysław Walczak
Widok wystawy „Dwie dusze twórcy ludowego”, Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie, fot. Przemysław Walczak
Widok wystawy „Dwie dusze twórcy ludowego”, Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie, fot. Przemysław Walczak
Widok wystawy „Dwie dusze twórcy ludowego”, Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie, fot. Przemysław Walczak

Wystawa Dwie dusze twórcy ludowego przenosi ciężar z inteligenckiego dyskursu o sztuce i ludowości na wieś, jej kulturę materialną i jej mieszkańców. Prezentuje sztukę ludową jako skutek relacji społecznej, która była pod wieloma względami niesymetryczna, starając się równocześnie wskazywać na różne aspekty sprawczości twórców rzeczy nazywanych „ludowego”. Wnosi także krytyczny wkład w autorefleksję muzeum etnograficznego nad proweniencją własnych zbiorów i własną funkcją w konstruowaniu hierarchii wiedzy i władzy.

Przypisy

Stopka

Wystawa
Dwie dusze twórcy ludowego
Miejsce
Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie
Czas trwania
05.11.2024–09.11.2025
Osoba kuratorska
Ewa Klekot, współkuratorka: Amudena Rutkowska
Fotografie
Przemysław Walczak
Strona internetowa
ethnomuseum.pl/wystawy/dwie-dusze-tworcy-ludowego/
Indeks
Amudena Rutkowska Ewa Klekot Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie

Najczęściej czytane

1
Krytyka 16.05.2025

Szafka i pudełko. „Café Manekin” Zuzanny Kozłowskiej w Galerii Promocyjnej

Portret Janek Owczarek
2
Na Dobry Początek 19.05.2025

19–25 maja

Redakcja
3
Do zobaczenia 16.05.2025

„Sen o doskonałości” w galerii Widna

Redakcja
4
Na Dobry Początek 26.05.2025

26 maja – 1 czerwca

Redakcja
5
Krytyka 23.05.2025

Odmienność zawsze tu była. QueerMuzeum w Warszawie

Portret Aleksander Kmak
6
Do zobaczenia 23.05.2025

„Uniesienia” Agaty Ingarden w Gdańskiej Galerii Miejskiej

Redakcja

Newsletter Szumu
co piątek w Twojej skrzynce!

REKLAMA
Piszemy o sztuce z całej Polski. Komentujemy najważniejsze wydarzenia, dowartościowujemy marginesy, dajemy głos osobom twórczym i specjalistom. Pomóż nam w robieniu SZUMU.
„Dwie dusze twórcy ludowego” w Państwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie — SZUM
REKLAMA
Logo: SZUM

Magazyn SZUM

Fundacja Kultura Miejsca
Wydział Badań Artystycznych i Studiów Kuratorskich
Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie
ul. Wybrzeże Kościuszkowskie 39
00-347 Warszawa

redakcja@magazynszum.pl

ISSN 2956-817X

Media społecznościowe

  • facebook
  • instagram
  • spotify
  • apple podcasts
  • podcast RSS

Wspieraj nas!

Polityka prywatności

Kontakt

Przeszukaj SZUM

‹ › ×

    ‹ › ×
      Nasz serwis korzysta z cookies w celu analizy odwiedzin.
      Zapoznaj się z naszą polityką prywatności