Dostępność dla wrażliwców

Brak dostępności, kojarzący się do niedawna przede wszystkim z ograniczeniami architektonicznymi, jest w rzeczywistości dużo bardziej złożonym zagadnieniem. Na szczęście na uczelniach wyższych nie brakuje obecnie specjalistów z zakresu dostępności kultury. Jedną z placówek zainteresowanych tym tematem jest Instytut Sztuki i Designu Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, gdzie odbywają się m.in. ćwiczenia projektowe, mające na celu stworzenie ilustracji i komunikatów wizualnych, dostosowanych do potrzeb osób z trudnościami w odbiorze tradycyjnych form przekazu.

Zorganizowana we współpracy z Fundacją Muzeum Komiksu wystawa Wrażliwcy jest próbą poszerzenia tradycyjnego, ikono-lingwistycznego języka komiksu, poprzez wprowadzenie do niego nowych, narracyjnych form graficznych i przestrzennych, zaaranżowanych z troską o emocje odbiorców, a także bezpieczeństwo i warunki sensoryczne. W tym celu przestrzeń galerii została podzielona lekkim, tekstylnymi przegrodami, wykonanymi przez Olgą Śliwę, według projektu Dominiki Bobulskiej. Poruszające się łagodnie, częściowo przezierne tkaniny mają na celu wytworzenie przyjaznej atmosfery i ograniczenie bodźców wizualnych.

Dominika Bobulska, „Prawo do odpoczynku”, 2025, widok wystawy „Wrażliwcy”, fot. Olesia Kamińska

Małgorzata Malwina Niespodziewana, „Matronat”, 2025, widok wystawy „Wrażliwcy”, fot. Olesia Kamińska

Piotr Nowacki, „Głodny smok”, 2025, widok wystawy „Wrażliwcy”, fot. Olesia Kamińska

W wydzielonych w ten sposób przestrzeniach można znaleźć m.in. ilustracje Bogny Sroki-Muchy, inspirowane codziennymi, leśnymi spacerami z psem, którym towarzyszy interaktywna instalacja – pełna zapachów, faktur i małych odkryć, budujących więź z naturą. Temat odpoczynku i jego znaczenia w kontekście zdrowia fizycznego i emocjonalnego porusza także sąsiadujący z nią zin-plakat Dominiki Bobulskiej. W kolejnym „pokoju” odnajdziemy instalację Karola Patoły opowiadającą o doświadczeniu mizofonii. Do jej stworzenia artysta użył własnych słuchawek, które przez lata pomagały mu odgrodzić się od natrętnych dźwięków. Tuż obok problem przebodźcowania – tym razem w przestrzeni cyfrowej – omawia praca Przemka Liputa, złożona z serii ilustracji wykonanych w technice Ombro-cinéma oraz krótkiej animacji.

Bogna Sroka-Mucha, „Lucky”, 2025, widok wystawy „Wrażliwcy”, fot. Olesia Kamińska

Magda Żmijowska, „Fryzjer – zabawka sensoryczna”, 2025, widok wystawy „Wrażliwcy”, fot. Olesia Kamińska

Przemek Liput, „How do you do, fellow kids” 2025, widok wystawy „Wrażliwcy” fot. Olesia Kamińska

Karol Patoła, „SSSS”, 2025, widok wystawy „Wrażliwcy”, fot. Olesia Kamińska

Simon Genew, „Miejski śnieg i inne”, 2025, widok wystawy „Wrażliwcy”, fot. Olesia Kamińska

Lech Kolasiński, „Gniazdo”, 2025, widok wystawy „Wrażliwcy”, fot. Olesia Kamińska

W głównej przestrzeni wystawy uwagę przyciąga monumentalna praca malarska Małgorzaty Malwiny Niespodziewanej, odnosząca się do idei Siostrzeństwa czyli wspierania, współdziałania i solidarności między kobietami. Sąsiaduje z nią seria kolaży Agnieszki Łukaszewskiej – metaforyczny portret, zbudowany z przedmiotów codziennego użytku, pamiątek i zwykłych śmieci. Na przeciwległej ścianie znajdziemy ilustracyjną, interaktywną instalację Magdy Żmijowskiej, inspirowaną średniowiecznym manuskryptem, oraz sensoryczny poliptyk Lecha Kolasińskiego, który umożliwia doświadczanie narracji graficznej osobom niewidomym i niedowidzącym. Zestaw prezentowanych prac zamykają nieco bardziej tradycyjne w formie: komiksy na płótnach Simeona Genewa, oraz wykonany w technice cyfrowej, monochromatyczny komiks Piotra Nowackiego, umożliwiający odbiorcy tworzenie własnych ciągów narracyjnych.