„Czytać jak książkę” w Cricotece

Cheng Ran, detal, Reading Room Circadian Rhythm/Czytelnia Rytm Około-dobowy, 2013, dzięki uprzejmości artysty i Galerie Urs Meile

Celem wystawy Czytać jak książkę realizowanej w ramach projektu The Book Lovers, jest pokazanie, że literatura tworzona przez artystów wizualnych wykracza daleko poza przestrzeń książki. Ekspozycja została poświęcona różnorodnym strategiom, przy pomocy których twórcy powołali do życia powieści jako części swoich projektów artystycznych.

Dla Jill Magid, Chenga Rana i Lindsay Seers książka jest nie tylko prozatorską narracją, ale również medium, takim samym jak wideo czy instalacja. Ich prace prezentowane w Cricotece to skomplikowane i pełne wewnętrznych powiązań światy, do których zrozumienia posłużyć mają wyobraźnia i ciekawość. Poszczególne elementy połączone są tutaj narracyjnym wątkiem spajającym je w koherentną całość, a powieść, dzięki temu co widoczne na wystawie, da się czasami czytać nawet bez otwierania. Instalacje pozwalają widzowi dosłownie wejść w przestrzeń opowieści, będąc czasami fragmentami większej narracji. Wystawa powstała, aby ta narracja stała się widoczna i czytelna.

Lindsay Seers, It has to be this Way1.5/Tak musi być1.5, 2010, dzięki uprzejmości artysty i Matt’s Gallery

Lindsay Seers, detal, It has to be this Way1.5/Tak musi być1.5, 2010, dzięki uprzejmości artysty i Matt’s Gallery

W swojej twórczości Lindsay Seers w wyszukany i subtelny sposób zaciera granicę między rzeczywistością i zmyśleniem. Artystka wydobywa na światło dzienne fikcyjne konstrukcje, przy pomocy których buduje się indywidualną pamięć i tożsamość. Bohaterka powieści It Has To Be This Way1.5 /Tak musi być1.5 (2010) w następstwie wypadku cierpi na amnezję. Stare fotografie, działające jak karty tarota, mają jej pomóc w odzyskaniu pamięci i utraconej tożsamości. Obrazy te tworzą narracyjną strukturę filmu, powieści oraz instalacji. Widzowie mogą zabrać ze sobą egzemplarz książki, którą artystka przeznaczyła do późniejszej lektury, poza przestrzenią ekspozycji. W ten sposób Seers wykorzystuje powiązania między czytanym tekstem a wspomnieniami z widzianej uprzednio instalacji pojawiające się w umyśle czytelnika.

Cheng Ran, detal, Reading Room Circadian Rhythm/Czytelnia Rytm Około-dobowy, 2013, dzięki uprzejmości artysty i Galerie Urs Meile

Cheng Ran, Reading Room Circadian Rhythm/Czytelnia Rytm Około-dobowy, 2013, dzięki uprzejmości artysty i Galerie Urs Meile

Powieść Chenga Rana, Circadian Rhythm/Rytm okołodobowy (2013) to centralny punkt instalacji, na którą składają się różne obiekty pełniące rolę „nienapisanych” rozdziałów jego książki. Poszczególne prace dopowiadają świat narracji i odwrotnie – historia opowiedziana w książce tłumaczy obiekty, wśród których znalazły się: dywan z wplecioną pierwszą stronę książki The Last Generation/Ostatnie pokolenie; instalacja Tide Conversations/Rozmowy w trakcie przypływów wykonana z kamieni i muszli, pogrążonych w enigmatycznej rozmowie; tekst z aluminium Hit-Or-Miss-ist/W rękach przypadku; oraz monumentalna, drewniana, spiralna czytelnia. Instalacja poświęcona jest fizycznej stronie tekstu, a jednocześnie fenomenologii czytania. W twórczości Chenga literatura to zapisywanie przestrzeni.

Cheng Ran, Tide, Conversation/Rozmowy w trakcie przypływów, 2013, dzięki uprzejmości artysty i Galerie Urs Meile

Książka Jill Magid Failed States/Niefortunne stany (2012) to wspomnienia z pobytu w Austin w stanie Teksas, kiedy to artystka była świadkiem strzelaniny urządzonej przez człowieka nazwiskiem Fausto Cárdenas. Mimo że celował w górę i nikomu nie zrobił krzywdy, został aresztowany. W swojej instalacji Jill Magid łączy postać Fausto Cárdenasa z Faustem, bohaterem sztuki Goethego, napisanej w formie dramatu niescenicznego, tj. sztuki teatralnej, której akcja nie ma miejsca na scenie, lecz w umyśle czytelnika. Tak dzieje się w przypadku instalacji dźwiękowej pt. The Deed/Czyn, w której słyszymy sześć nakładających się na siebie tłumaczeń Fausta Goethego, tworzących razem palimpsest. Podobnie rzecz się ma z powodami, dla których zaczął strzelać Cárdenas – ani procedury prawne, ani dochodzenie Magid nie są w stanie ich odtworzyć.

Czytać jak książkę /Reads Like a Book, widok wystawy

Czytać jak książkę/Reads Like a Book, widok wystawy

Książki trojga wymienionych twórców znajdują się w kolekcji powieści napisanych przez artystów, która stanowi punkt centralny wystawy prezentującej różne strategie twórcze. Uzupełnieniem kolekcji jest dostępny online katalog, zawierający ponad 350 tytułów. W kolekcji, która może być rozumiana jako szczególny rodzaj archiwum, znajdują się również dzieła artystów niezwykle istotnych dla Tadeusza Kantora, m.in. Krzysztofa Niemczyka, Witkacego, Bruno Schulza, Marii Stangret-Kantor. Zarówno kolekcja powieści, jak i baza danych na ich temat powstały dzięki hojnemu wsparciu M HKA, Muzeum Sztuki Współczesnej w Antwerpii.

Kolekcja powieści pisanych przez artystów, Czytać jak książkę/Reads Like a Book, dzięki uprzejmości M HKA

Cheng Ran, od lewej: Hit-Or-Miss-It/W rękach przypadku, Reading Room Circadian Rhythm/Czytelnia Rytm Okołodobowy, dzięki uprzejmości artysty i Galerie Urs Meile

W ramach projektu The Book Lovers Cricoteka będzie realizowała również performans Davida Maroto Decide Your Destiny/Zdecyduj o swoim przeznaczeniu (2014) oraz program performatywny Powieść jako forma sztuki, przy współpracy z warszawskim Muzeum Sztuki Nowoczesnej (2013).

The Book Lovers to długoterminowy projekt autorstwa Davida Maroto i Joanny Zielińskiej poświęcony powieściom pisanym przez artystów. Wystawy, programy performatywne, tymczasowa księgarnia, sympozjum oraz publikacja realizowane w jego ramach służą analizie strategii wykorzystania powieści w sztukach wizualnych.

Czytać jak książkę/Reads Like a Book, widok wystawy

Czytać jak książkę/Reads Like a Book, widok wystawy