„Białe kłamstwo” w CSW Kronika / ”White lie” at the CCA Kronika

For English version scroll down

PL

Tytułowe sformułowanie „białe kłamstwo” można wytłumaczyć jako świadome mówienie „nieprawdy” (będącej w niezgodzie z własnym przekonaniem) bez podania intencji okłamywanemu, mające okłamywanego wprowadzić w błąd, ale nie wyrządzić mu krzywdy ani mu zaszkodzić, lecz często nawet pomóc (w przekonaniu kłamiącego). To kłamstwo, które mówimy innym ludziom, żeby poczuli się lepiej. To drobne, niewinne oszustwa, półprawdy, które nie mają na celu przyniesienia szkody drugiej osobie, ale czy „ubierane” w czyste kolory uwolnią nas od wyrzutów sumienia?
 Kłamstwo kojarzy się jednoznacznie źle. Nikt nie chce być okłamywany, nikt nie chce kłamać. Tylko czy to, że nie chcemy być oszukiwani oznacza, że rzeczywiście chcemy słyszeć prawdę? Z czym wiąże się mówienie prawdy i tylko prawdy? Z jakimi kosztami – emocjonalnymi, społecznymi, wizerunkowymi, moralnymi? Pewien średniowieczny rabin Raszi uważał, że istnieje coś takiego jak nadmiar uczciwości, a całkowita szczerość zagraża mirowi domowemu. Białe kłamstwa – przemilczenia, niedomówienia, są dowodem na to, że pewien poziom nieuczciwości w społeczeństwie jest potrzebny.

Daniel Rumiancew, „Druga szansa”, instalacja, parafina, bawełna, 2016–2017

Artur Malewski, „bez tytułu”, rzeźba, żywica poliestrowa, drewno, 2010

Dorota Walentynowicz, „Xenia”, instalacja, obiekty ceramiczne, fotografie, 2017

Dominika Skutnik, „Nacre”, obiekt, perły naturalne i hodowane, imitacje pereł, srebro, stal, 2017

Artyści wraz z kuratorami przeprowadzili rodzaj śledztwa, dochodzenia, w którym egzaminowali różnorodne zjawiska i sytuacje przyglądając im się z dystansu lub podważając ich istnienie. Jest to doświadczenie realne, ponieważ w opisie „nieprawdy”, chodzi o „prawdę” materiałów, „prawdę” wykonanej pracy, „prawdę” myśli i emocji temu towarzyszących. Sama wystawa jest pewnym znakiem, odciskiem, który „wydarza się” w przestrzeni galerii i świadomości widzów. Temat wystawy został podjęty wielopłaszczyznowo, zarówno w znaczeniu społecznym i etycznym (post-prawda), jak i artystycznym pod względem formy, która w tym przypadku odnosi się i czerpie bezpośrednio z barwy, jaką jest biel i wszelkich jej wariacji, mutacji i przekształceń. „Białe kruki”, „białe plamy”, „białe rękawiczki”, „białe kołnierzyki”, „białe tango”, „biały śpiew”, „biały szum” to tylko niektóre „białości”, które są inspiracją i aspiracją artystów biorących udział w projekcie, i które mogą wydarzyć się w przestrzeni ekspozycyjnej.

Białe kłamstwo to nie tylko wystawa, to również tytuł publikacji towarzyszącej projektowi. Teoretyczno-krytyczne rozszerzenie, będące jednocześnie rodzajem podsumowania i dokumentacji wystawy, a także zbiorem tekstów kuratorów wystawy: Emilii Orzechowskiej i Stanisława Rukszy, psycholożki Agnieszki Jasińskiej, krytyczki literatury Anny Kałuży oraz historyczki sztuki Agaty Cukierskiej, w których teoretycy kreślą szerszy kontekst dla zjawiska „nieprawdy” oraz wpisują bytomską wystawę we współczesny kontekst społeczno-kulturowy.

Olaf Brzeski, „Iluzjonista”, instalacja, drewno, 2017

Katarzyna Józefowicz, „Miasto”, rzeźba, papier, 1989–2017

ENG

Title phrase „white lie” can be explained as consciously telling the untruth (which is at odds with true conviction of the speaker), without giving intentions to the one that is being deceived. A white lie is meant to mislead, but it is not meant to hurt or harm. On the contrary, it is often meant to help (at least as far as the lying is concerned). It is the kind of a lie we tell others to make them feel better. These little, innocent deceptions and half-truths are not aimed at harming the other, but is it enough to save us from guilty conscience if we “dress” them in clean colours? We associate a lie with something bad. Nobody wants to be deceived, nobody wants to lie. But does the fact that we do not want to be deceived mean that we want to hear the truth? What does telling the truth and nothing but truth involve? What are the emotional, social and moral expenses? How does it influence our self-image? A medieval Rabbi Rashi believed that there can be an excess of fairness, and the full honesty is dangerous for the peaceful home life. White lies – concealments, oblique statements – prove that certain level of dishonesty is necessary in the society.

Anna Królikiewicz, „Kolekcja janowska”, brikolaż, pigmenty, akryl, wosk, srebro, szkliwa, kości, szkło, miód, chleb, glina, materiał roślinny, 2017

Andrzej Karmasz, „Foley”, instalacja, podwójna projekcja, taśma 16mm, 2017

Ania Witkowska, Adam Witkowski, „Na początek”, instalacja site-specific, zasłona, białe światło, dźwięk – biały szum, 2016

„15 Białe kłamstwo 2.0”, instalacja, scenografia, proj. Marcin Wysocki, koncept: Emilia Orzechowska, Stanisław Ruksza

Authors together with creators have conducted a type of investigation, an inquiry aimed at examining certain phenomena and situations from a distance or through negation. At the same time, it is a real experience as in the description of “the untruth” certain “truth” of materials, “truth” of a work conducted, “truth” of thoughts and emotions Is always involved. The exhibition itself is a sign, an imprint, which “happens” both in the gallery space and in the spectators’ consciousness. The topic of the exhibition was taken on different planes, socially, ethically (post-truth) and artistically in regard to a form, which in this case refers to and draws directly from the white colour, its variation and transformations. “White elephants”, “white knights”, “white gloves”, “white-collars”, “white hats”, “white marriages”, “white noise”, “white holes”, these are only a few examples of the whiteness which are an inspiration and aspiration of the artists that take part in the project and events that can happen in the gallery rooms.

„White lie” is not just an exhibition, it is also the title of a publication accompanying the project. This theoretical and critical extension constitutes a kind of summation and documentation of the exhibition with the collection of texts of its curators: Emily Orzechowska and Stanisław Ruksza, psychologist Agnieszka Jasińska, critics of literature Anna Kałuży and the historian of art Agata Cukierska. They draw a wider context for the phenomenon of „untruths” and enter the exhibition in the contemporary socio-cultural context.