„Bezpańskie głosy” Ines Doujak w Bunkrze Sztuki / „Masterless Voices” by Ines Doujak at Bunkier Sztuki
For English version scroll down
PL
Wystawa Bezpańskie głosy to pierwsza w Polsce indywidualna wystawa Ines Doujak. Doujak studiowała tkactwo na wiedeńskiej Akademii Sztuk Pięknych. Tradycyjne rzemiosło, fizyczny kontakt z materią stały się dla niej wkrótce punktem wyjścia do spostrzeżenia, że kultury – podobnie jak wątki tkaniny – splatają się ze sobą, a jednocześnie ich poszczególne barwy prowadzą nieustanny dialog. Obecnie artystka swobodnie porusza się w różnych mediach – na wystawie zobaczymy rzeźby i instalacje, kolaże, wideo – wciąż jednak oscyluje wokół tematu tkaniny, obecnej zarówno fizycznie, jak i symbolicznie: może być utowarowionym produktem, którego historię znaczą brudne sekrety – cierpienie i wyzysk, a nawet śmierć. Może też być narzędziem emancypacji poprzez użycie (np. power dressing) lub świadomą (ab)negację: włóczędzy z ulic Limy, zapytani, czemu nie pracują, mieli odpowiedzieć, że są „nieubrani do zdobywania”.
Fraza ta zabrzmi później echem w pracach Ines Doujak: pod hasłem „Not Dressed for Conquering” („Nieubrani do zdobywania”) zobaczymy prace igrające z konwencją, z pojęciami sztuki wysokiej i niskiej, spojrzymy na modę jako na biznes globalny, przyglądając się jej korzeniom tkwiącym – dosłownie – w krojeniu i zszywaniu, czyli „Haute Couture”.
Drugim istotnym obszarem zainteresowań artystki jest ciało: okrywane strojem jak kamuflażem skrywającym nieprzystawalność i indywidualne cechy lub odarte z niego, wyeksponowane, swoim widokiem pytające o nasze wobec niego oczekiwania. W szczególności jest więc to ciało jako kulturowa konstrukcja, a jednocześnie przedmiot ścierania się wpływów różnych ideologii, sfery społecznej i politycznej. Jako takie może więc być przedmiotem, chyba że potraktujemy je świadomie: jako tworzywo i narzędzie, podmiot artystycznej ekspresji. Dla Doujak istotna jest też rola ciała według kobiety-artystki, bowiem po pierwsze kobiece ciało podlega szczególnemu reżimowi, ponadto kobieta, uprawiając sztukę, łamie tabu: przechodzi z tradycyjnie przypisywanej jej strefy (prywatnej, domowej) w strefę zarezerwowaną dla artystów-mężczyzn (publiczną).
Na wystawie w Galerii Bunkier Sztuki zostaną zaprezentowane m. in. kolaże z cyklu „Skins” („Karnacje”), wykorzystujące tablice edukacyjne i atlas medyczny z początku dwudziestego wieku. W kolażach artystka łączy ludzkie ciało z roślinami i zwierzętami, konstruując „międzygatunkowe stworzenia”. Zadaje tym samym pytanie, czy dany obraz, oderwany od swego człowieczeństwa, a więc nie podlegający ocenie według kanonów piękna ludzkiego ciała, budzi w nas inne odczucia niż to samo ciało, traktowane jako powłoka czyjejś osobowości. Ines Doujak interesuje się też roślinami trującymi i halucynogennymi, używając ich, jak ludy pierwotne, by przekroczyć granice ciała i umysłu.
„Każdy kryzys jest szansą” – głosi tytuł hymnu szabrowników i wiemy, że ich gniewne, bezpańskie głosy nie rozpłyną się w ciszy. Ci gniewni i niepokorni „wandale” społecznego ładu stoją na scenie, na pierwszym planie, niczym straż przednia o gniewnych obliczach. Nie pilnują, lecz kradną, jak zuchwałe uliczne małpy na Gibraltarze. W ich rękach buty, torby, naręcza ubrań zerwane z butikowych wieszaków. Ta wielobarwna hałastra to nieposłuszny i zbuntowany tłum, bezpańska siła egzekwująca swoje prawa i przywileje, spośród wszystkich klas najbardziej świadoma struktur wyzysku we współczesnym społeczeństwie. Ich bronią jest zgiełk, kocia muzyka – słyszycie ich pieśń? Niech powitają Was na wystawie!
Podążycie za nimi w świat tkanin, wzorów, wysokiej mody i masowo szytej konfekcji. Poznacie przemysłowe żołnierki na froncie zglobalizowanych stosunków produkcji, handlu, władzy i przemocy, ukryte przed waszym spojrzeniem i zatrzaśnięte w nędznych fabrykach ubrań gdzieś na tak zwanym globalnym Południu. Brudne sekrety świata blichtru i gadżeciarstwa z okładek elitarnych magazynów wyłażą na powierzchnię, od pożarów i podpaleń w zakładach włókienniczych po bezwstydny wyzysk kobiecych sił roboczych w szwalniach i neoliberalne formy eksploatacji. Kolonialne relacje pracy są dziś równie żywe jak w czasach konkwistadorów – będzie to Wasze spotkanie z tradycją andyjskich tekstyliów o geometrycznych wzorach, Dapper Danem – nowojorskim krawcem gwiazd hiphopowej elity lat osiemdziesiątych, geometrycznym kamuflażem wojennym i siłą transgresji, którą wytwarza karnawał jako święto.
Bezpańskie głosy to pierwsza w Polsce indywidualna wystawa Ines Doujak (urodzona w 1959, Klagenfurt, Austria) – artystki, która zainspirowana przekonaniem rdzennych ludów Ameryki Południowej, że tkanina dźwiga wiedzę, historię i pamięć kulturową, rozkodowuje w swojej praktyce mroczne sekrety świata mody: płciowe, klasowe, kolonialne, rasowe. „Korzenie mody tkwią w haute couture, czyli dosłownie krojeniu i zszywaniu kawałków płótna” – mówi Ines Doujak i tym samym zwraca naszą uwagę na wielowiekową tradycję postrzegania tkaniny jako tworu kobiecego i rzemieślniczego. Bohaterem monumentalnego cyklu „Not Dressed For Conquering” [„Nieubrani do zdobywania”], na który składają się prace wideo, instalacje, kolaże, tkaniny oraz kolekcje ubrań, jest globalny biznes mody. Tkanina i ubranie jest bowiem współcześnie towarem tak śmiesznie powszechnym i dostępnym, że w wygodnej niewinności zanika pamięć o procesach i warunkach ich produkcji.
Magdalena Ziółkowska
ENG
The exhibition “Masterless Voices” is Ines Doujak’s first individual show in Poland. Doujak studied Textiles at the Academy of Fine Arts Vienna, but she quickly abandoned traditional crafts in favour of art, inspired by the native peoples of South America and their belief that textiles are bearers of cultural knowledge.
The body is another significant area of interest for her, in particular the body as a cultural construct which is at the same time subject to abrasive influences from the political and social sphere as well as from different ideologies. Doujak’s reflections on the skin (as an external veneer) and the hermetic world of fashion are an extension of this train of thought; the artist sows confusion in that world, employing the latter’s own devices including fabrics, clothing and the fashion show.
At the exhibition in Bunkier Sztuki Gallery, collages from her series “Skins” will be presented, which make use of educational posters and a medical atlas from the beginning of the 20th century. In the collages, the artist associates the human body with plants and animals, constructing “hybrid creatures”. Ines Doujak believes that skin changes and rare diseases bring us closer to the primal world of plants and animals, and in fact are emanations of the latter. She’s also interested in poisonous and hallucinogenic plants, using them in the same away as early peoples – to push the limits of the mind and body.
Under the rubric “Not Dressed for Conquering” – which rejects the label “power dressing” that’s ubiquitous in pop-culture today – we’ll see works playing with concepts of high and low art, and we’ll look at fashion as a global business, examining its roots (literally) embedded in cutting up and stitching things together, i.e. “Haute Couture”.
“Every crisis is an opportunity”, the looters’ anthem asserts, and we can rest assured their angry, masterless voices are not going to die down. Those enraged and relentless “vandals” of social order board its stage and stand in the forefront, like a raging vanguard. Ready to steal instead of defending – not unlike Gibraltar’s daring street monkeys – as they carry shoes, bags and armfuls of clothes torn off the racks in the nearest boutique. This colourful rabble means disobedient and rebellious crowds, unleashed force exercising its rights, class second to none when it comes to awareness of structured exploitation in societies today. Noise is their weapon – racket is their arms. Can you hear their song? Let them greet you at the show!
Follow them into the realm of textiles, patterns, “haute couture” and mass-manufactured clothing. Meet the industrial women soldiers on the front of globalised production, trade, rule and violence affairs, hidden from your sight, locked in mean factories somewhere within the bounds and confines of the Global South. See how the filthy secrets of glittering and gadget-packed private jet lifestyles begin to surface, from fires and arsons in textile plants to neoliberal forms of exploitation and shameless abuse of female workforce in sewing halls. Let colony-like employment relationships, in vogue nowadays as much as in the times of conquest, introduce you to the traditions of Andean fabrics; to Dapper Dan, a New York-based tailor who dressed the brightest hip hop stars of the eighties; to geometrical military camouflage; and to the power of transgression induced by carnival as celebration.
“Masterless Voices” makes Ines Doujak’s (born 1959 in Klagenfurt, Austria) first solo show in Poland. The artist’s practices, inspired by indigenous South American peoples’ belief that textiles are carriers of knowledge, history and cultural memory, decipher all sorts of truths concealed in the world of fashion, related to gender, class, race and colonialism. “Fashion is rooted in “haute couture”, which is literally cutting and sewing up pieces of cloth”, she explains, turning our attention to the centuries-old tradition of perceiving fabric as work of women’s craft. The monumental cycle titled “Not Dressed for Conquering”, consisting of video pieces, installations, collages, textiles and clothing collections, features the global fashion business as the protagonist. For fabrics and clothes are a commodity so ridiculously common and so freely available today that any remembrance of their production processes and manufacturing conditions is wiped out as we choose to remain comfortably innocent.
Magdalena Ziółkowska
Przypisy
Stopka
- Osoby artystyczne
- Ines Doujak
- Wystawa
- Bezpańskie głosy / Masterless Voices
- Miejsce
- Bunkier Sztuki, Kraków
- Czas trwania
- 9.09–12.11.2017
- Osoba kuratorska
- Magdalena Ziółkowska
- Fotografie
- StudioFILMLOVE
- Strona internetowa
- bunkier.art.pl
