„Bez końca” Julity Wójcik w Gdańskiej Galerii Miejskiej

Bez końca konsumujemy, gromadzimy, wyrzucamy. Wystawa Julity Wójcik to opowieść o nadmiarze, o próbie odzyskiwania tkanin i przede wszystkim o współpracy. Nie będzie to klasyczna wystawa eksponatów, lecz prezentacja akcji wykonywanej przez grupę osób. Artystka zorganizuje nietypowy warsztat i wyreżyseruje swego rodzaju układ choreograficzny, w którym uczestnicy będą działali jak wielkogabarytowe krosno.

W trakcie wystawy powstanie „żywa manufaktura” w znaczeniu dawnej metody produkcji opartej na ręcznej pracy wielu osób – pracy rękodzielniczej. Gdy przyjrzymy się etymologii „manufaktury” odczytamy, że manus po łacinie oznacza „rękę”, a factura – wykonanie dzieła, tak więc manufactura to rękodzieło. Archeologiczne znaleziska tkanin wskazują, że ludzie zaczęli tkać już 7000 lat p.n.e. Małe rzemieślnicze krosna z czasem zastąpiła produkcja fabryczna. Tradycja rzemiosła tekstylnego i współpraca między ludźmi są ważnymi elementami akcji. Grupy uczestników staną się w trakcie wystawy działającym warsztatem ręcznie wytwarzającym tkaninę. Dosłownie – część z nich stanie się osnową, kolejni wątkiem, a ktoś inny jako solista lub solistka, przebiegającym w tę i z powrotem czółenkiem.

Do produkcji wielkiego dywanu posłużą wcześniej zgromadzone, od lat nieużywane komplety pościelowe, spłowiałe zasłony, stare obrusy, pozostałe po uszyciu garsonek lub sukienek końcówki materiałów, kupony niemodnego już fińskiego moro. Julita Wójcik proponuje twórczą utylizację. Na wzór robionych na domowym krośnie dywaników z resztek, które tworzyły nasze babki, powstanie dzieło ze zbędnych tkanin, zalegających na półkach. Efektem będzie abstrakcyjny, wielokolorowy kolaż wzorów oraz wspomnień, gdyż większość użytych tkanin to odziedziczone po babciach, dziadkach czy rodzicach tekstylne dary od wielu osób. Gotowy produkt – dywan – to symboliczny splot tych historii, w którym każdy darczyńca będzie mógł odszukiwać fragmenty i strzępy swoich wspomnień. Akcja w Gdańskiej Galerii Miejskiej to chwilowy recycling nadmiarowych zakupów i spadków.

Julita Wójcik, „Bez końca”, wystawa warsztatowa, fot. Alina Żemojdzin

Julita Wójcik, „Bez końca”, wystawa warsztatowa, fot. Alina Żemojdzin

Julita Wójcik, „Bez końca”, wystawa warsztatowa, fot. Alina Żemojdzin

Julita Wójcik, „Bez końca”, wystawa warsztatowa, fot. Alina Żemojdzin

Julita Wójcik, „Bez końca”, wystawa warsztatowa, fot. Alina Żemojdzin

Julita Wójcik, „Bez końca”, wystawa warsztatowa, fot. Alina Żemojdzin

Julita Wójcik, „Bez końca”, wystawa warsztatowa, fot. Alina Żemojdzin

Julita Wójcik, „Bez końca”, wystawa warsztatowa, fot. Alina Żemojdzin

Artystka nie obiecuje, że wspólne dzieło znajdzie swoje kolejne życie jako eksponat. Po zakończeniu wystawy może trafić do dalszego przetworzenia, jednak życie lubi sprawiać niespodzianki. Pierwsza z takich realizacji, powstała na warsztatach towarzyszących wystawie „Splendor tkaniny” w 2013 roku w Zachęcie – Narodowej Galerii Sztuki w Warszawie, ostatecznie znalazła się w kolekcji Muzeum Włókiennictwa w Łodzi. Dywan zrealizowany w trakcie warsztatów w miastach Bräkne-Hoby, Ronneby i Sölvesborgu w 2019 roku w słynącej z żywych do dziś tradycji tkackich południowej części Szwecji trafił do biura Regionu Blekinge – Konst i Blekinge w Karskronie. Natomiast ten utkany w 2024 roku podczas festiwalu tańca Brådjupa w Karlshamn można zobaczyć w części studyjno-warsztatowej Kulturcentrum Ronneby Konsthall.

Wystawa Bez końca w Gdańskiej Galerii Miejskiej będzie miała charakterystyczny dla działań artystki, silnie zaakcentowany element wspólnej pracy warsztatowej. Podobnie jak w przypadku jej najsłynniejszej akcji – „Obierania ziemniaków” w warszawskiej Zachęcie (2001) – nie będzie to prezentacja gotowych dzieł. Ta nietypowa ekspozycja ukaże tradycję rzemiosła włókienniczego w nowej formie – jako społeczność skupioną wokół tworzenia czegoś razem. Prezentowaną realizacją będzie spotkanie grupy ludzi i ich chwilowa, krótkotrwała współpraca.

Julita Wójcik jest absolwentką Wydziału Rzeźby Gdańskiej Akademii Sztuk Pięknych. Promotorem jej dyplomu (1997) był profesor Franciszek Duszeńko – patron 2025 roku. W 100-lecie jego urodzin Julita Wójcik zrealizuje specyficzny tribute to prof. Duszeńko. Pracując w galerii z różnymi, specjalnie zaproszonymi grupami, nawiąże do sposobu pracy profesora. Realizował on swoje monumentalne dzieła w przestrzeniach ich ostatecznej lokalizacji. W Treblince, gdzie powstał Pomnik Ofiar Obozu Zagłady, mieszkał przez cały rok. Z racji ogromnej skali swoich przedsięwzięć współpracował w dużych zespołach ludzi. Podobnie artystka będzie współpracować z dużą grupą warsztatowiczów, tworząc jeden, kolorowy obiekt.