„Arena” w CSW Znaki Czasu

Adrian Tranquilli, „Po Zachodzie”, 2014, widok instalacji w CSW Znaki Czasu, dzięki uprzejmości artysty

W naszych czasach nie można „trzymać się z dala od polityki”. Te słowa George’a Orwella pozostają ciągle aktualne i prawdziwe, zwłaszcza w kontekście dwóch ostatnich dekad. Począwszy od obalenia muru berlińskiego, poprzez zamach na World Trade Center, aż po globalny kryzys finansowy, życie w skali całej planety staje się coraz bardziej podporządkowane wpływowi polityki. Sztuka zarówno prowadzi do tych przewrotów, jak i je dokumentuje. Szuka nowych dróg zmian społecznych, ale także tworzy przestrzeń refleksji i dyskusji. Dokładnie na tych przesłankach oparta jest Arena – projekt, który funkcjonować ma nie tylko jako wystawa, ale też dynamiczny program pokazów wideo – medium, które w sposób najbardziej masowy rozpowszechnia i kanalizuje dziś przekaz artystyczny. To również platforma wykładów, spotkań i dyskusji z udziałem międzynarodowych kuratorów oraz uczestniczących w projekcie artystów, a także gościnnych wykładowców z Polski.

Adrian Tranquilli, „Po Zachodzie”, 2014, widok instalacji w CSW Znaki Czasu, dzięki uprzejmości artysty

Adrian Tranquilli, „Po Zachodzie”, 2014, widok instalacji w CSW Znaki Czasu, dzięki uprzejmości artysty

Punktem wyjścia projektu wystawienniczego Arena jest twórczość i artystyczna sylwetka Josepha Beuysa. Będąc personifikacją artysty-demiurga, nauczyciela, aktywisty, jak również „pracownika socjalnego” – w najszerszym tego słowa znaczeniu – Beuys stanowi istotny punkt odniesienia, jest postacią, której dziedzictwo wciąż ma duże znaczenie, gdy podnoszone są kwestie politycznego i społecznego zaangażowania sztuki. Tytuł wystawy nawiązuje do pracy Arena (gdzie bym dotarł, gdybym był inteligentny!), która stanowi punkt zwrotny w jego działalności jako artysty i aktywisty. Prezentowana ona będzie jako reedycja materiałów dokumentacyjnych, którą znana niemiecka artystka i fotograficzka Katharina Sieverding stworzyła specjalnie na potrzeby tej ekspozycji. Wychodząc od Areny Beuysa i jej nieodłącznego (nie)dokumentacyjnego i niejednoznacznego charakteru, wystawa będzie się rozwijać poprzez swój dyskursywny i zmienny format, przedstawiając twórczość współczesnych artystów, którzy odnoszą się do kwestii miejsca sztuki (artysty) na szerszym społecznym i politycznym forum. W tym sensie Arena wyznacza tematyczną ramę, którą przyjmuje wystawa, będąc punktem wyjścia do postawienia następujących pytań: w jaki sposób sztuka funkcjonuje w warunkach społecznych i radzi sobie z aktualnymi politycznymi konfliktami oraz jak odzwierciedla momenty kryzysów. W powszechnym rozumieniu arena jest archetypem nawiązującym do spektakularnego wymiaru przemocy i teatralizacji konfliktu, pojęciem, które przeniesione do naszych czasów wywołuje refleksję na temat rzeczywistości hipermedialnej i sposobu, w jaki mass-media kreują / prezentują historię poprzez obrazy. Praca Hansa-Petera Feldmanna 9 / 11 Okładki – składająca się ze zbioru ponad stu stron tytułowych gazet z całego świata informujących o ataku na World Trade Center – może być więc postrzegana jako refleksja nad tym, w jaki sposób pewne obrazy natychmiastowo stają się ikonami, jak wpływają na nasze postrzeganie teraźniejszości i wydarzeń historycznych oraz jak je zmieniają. Jako uzupełnienie tego zagadnienia, praca MASS MEDIA: dziś i wczoraj Gustava Metzgera, bezpośrednio zaangażuje publiczność do działania, aby pobudzić refleksję na temat mediów i wpływu, jaki mają na nasze postrzeganie społeczeństwa.

„Arena”, CSW Znaki Czasu, widok na wystawę, na drugim planie Michal Rovner, „Scena–fresk”, 2014, dzięki uprzejmości artystki

„Arena”, CSW Znaki Czasu, na drugim planie Michal Rovner, „Scena–fresk”, 2014, dzięki uprzejmości artystki

Hans Peter Feldmann, „9/12 Okładk”a, 2001, widok instalacji w CSW Znaki Czasu, dzięki uprzejmości Sandretto Re Rebaudengo Collection w Turynie

Przyjmując formę „wystawy w wystawie”, w ramach przestrzeni zaprojektowanej specjalnie przez Uglycute, prezentowane będą cztery programy filmowe, których kuratorami są: Antonia Alampi (Włochy / Egipt), Jude Anogwih (Nigeria), Sergio Edelsztein (Izrael) i Katerina Gregos (Grecja / Belgia). Są one tematycznie powiązane z kwestią zaangażowania sztuki / poprzez sztukę oraz jej możliwościami radzenia sobie ze sprawami historii, pamięci, tożsamości, pojawiającymi się w momentach i miejscach, w których zderzają się ze sobą przekonania ideologiczne i religijne bądź interesy ekonomiczne i polityczne. Historia najnowsza naznaczona jest wieloma realnymi i symbolicznymi „punktami kolizji”, które – przywołując słowa Beuysa – zostawiają ranę w tkance ludzkości. Arena została powołana do tego, by badać, jak sztuka odnosi się do delikatnej społecznej materii współczesnego świata wraz z całą jego złożonością i sprzecznościami. Jej celem jest przyjrzenie się sposobom, w jakie sztuka może otwierać kanały komunikacji / reprezentacji – alternatywnym w stosunku do tych, które znamy z mediów głównego nurtu – oraz jak może opowiadać o osobistym wymiarze wydarzeń, które naznaczone są historycznymi i kulturowymi rozłamami, jak również czy i jak zdolna jest uaktywniać nie tylko mechanizmy krytycznego myślenia i społecznej świadomości, ale także procesy sublimacji. W tym właśnie wymiarze, gdzie to, co indywidualne, zmienia się w uniwersalne, a to, co bieżące – w ponadczasowe, można postrzegać twórczość znanej izraelskiej artystki Michal Rovner, która zaprezentuje instalację wideo Pęknięcia w czasie, stworzoną specjalnie na tę okazję. Ten monumentalny cyfrowy fresk przywołuje obrazy związane z migracją, przemieszczaniem się, przymusowym wykorzenieniem, którymi zdaje się być przesiąknięta Historia w ogóle, jak i poszczególne historie różnych narodów. Jako pozostająca w związku z tą wizualnie wciągającą metaforą zbiorowej historii postrzegana może być również nowa praca słynnego polskiego artysty Mirosława Bałki – również przygotowana specjalnie na tę wystawę. Knocking to rzeźba / interwencja w przestrzeń, która koncentruje się na przestrzeni mentalnej, na wewnętrznym wymiarze jednostki (lub artysty) i na osobistej narracji, która może przenosić się w obszary bardziej uniwersalne.

Mona Vătămanu & Florin Tudor, „Spotkanie z historią”, 2008, CSW Znaki Czasu, dzięki uprzejmości artystów

Katharina Sieverding, Arena Beuysa, „Rzym 31.10.1972”, 1972–2014, CSW Znaki Czasu, dzięki uprzejmości artystki i VG Bild-Kunst

Mirosław Bałka, Knocking, 2014, CSW Znaki Czasu, dzięki uprzejmości artysty