„Andrzej Wróblewski: Recto / Verso” w Reina Sofia w Madrycie

Andrzej Wróblewski: Recto / Verso, widok wystawy

Andrzej Wróblewski (1927–1957) pomimo krótkiej kariery spowodowanej przedwczesną śmiercią osiągnął w Polsce status legendy. Jego retrospektywna wystawa Andrzej Wróblewski: Recto / Verso ma na celu przybliżenie międzynarodowej publice jego twórczości, w której odbijają się zarówno traumy wojennej i powojennej rzeczywistości, jak również marzenia o nowym, lepszym świecie.

Andrzej Wróblewski: Recto / Verso, widok wystawy

Andrzej Wróblewski: Recto / Verso, widok wystawy

Wystawa Andrzej Wróblewski: Recto / Verso skupia się na dwóch momentach jego twórczości: na samym jej początku, kiedy artysta wymyśla dopiero swój język malarski (1948–1949) i na samym jej końcu, kiedy, po okresie wiary i dobrowolnego podporządkowania się wytycznym stalinowskiego socrealizmu, próbuje on określić się na nowo: zacząć od początku (1956–1957). Oba te momenty połączone są w twórczości Wróblewskiego (tak pod względem tematu, jak i formy) poprzez wyjątkowe podejście do wpisywania się i w nowoczesność, i w awangardę, a liczne dwustronne obrazy i prace na papierze tworzone w tym czasie są materialnym znakiem jego rozdarcia pomiędzy politycznym zaangażowaniem a artystycznym eksperymentem.

Andrzej Wróblewski: Recto / Verso, widok wystawy

Andrzej Wróblewski: Recto / Verso, widok wystawy

Narracja wystawy została zbudowana w oparciu o dwustronne prace Andrzeja Wróblewskiego, które dotąd pokazywane były zawsze tylko z jednej ze stron: prymat któregoś z dwóch obrazów pomieszczonych na jednym płótnie ustalany był decyzjami właścicieli obrazów i kuratorów. Jednak używanie przez artystę obu stron płótna czy papieru trudno uznać za przypadek, zbieg okoliczności czy wybór czysto ekonomiczny. Uważne spojrzenie na te prace pozwala czytać dwustronność jako swoisty program twórczości Andrzeja Wróblewskiego: artysta każe się im uzupełniać, podważać i wzajemnie komplikować.

Andrzej Wróblewski: Recto / Verso, widok wystawy

Andrzej Wróblewski: Recto / Verso, widok wystawy

Tego rodzaju współobecność dwóch najczęściej skrajnie innych (formalnie i treściowo) wypowiedzi to też przewrotny sposób stawiania widza przed wyborem preferowanej strony dzieła, przy jednoczesnym uznaniu istnienia obu obrazów – będących dwoma problematami, i dwoma rozwiązaniami. To również wyraz przekonania, że artysta jest aktywnym uczestnikiem rzeczywistości, a zadaniem jego sztuki jest proponowanie tymczasowych rozwiązań. Bogaty wybór prac na papierze i klasycznych”, jednostronnych płócien prezentowanych na wystawie dodatkowo rozwija i wzbogaca katalog motywów, kluczowych dla artysty w danym momencie twórczości.

Andrzej Wróblewski: Recto / Verso, widok wystawy

Andrzej Wróblewski: Recto / Verso, widok wystawy

Wielowarstwowe rozdarcie tak materialnie obecne w sztuce Wróblewskiego staje się ucieleśnieniem filozoficznych pytań i artystycznych odpowiedzi zrodzonych po drugiej wojnie światowej. A bezkompromisowość w mierzeniu się z nie dającymi się pogodzić sprzecznościami czyni to dzieło bardzo współczesnym.

Andrzej Wróblewski: Recto / Verso, widok wystawy

Andrzej Wróblewski: Recto / Verso, widok wystawy