„52.255494N, 21.074795E” Piotra Janasa w Fundacji Galerii Foksal

52.255494N, 21.074795E, dzięki uprzejmości Fundacji Galerii Foksal

W obrazach Piotra Janasa mieszają się wątki surrealizmu i malarstwa materii połączonych wyjątkową ekspresją gestu malarskiego. Abstrakcyjne, geometryczne formy oraz realistyczne przedmioty przenikają bezkształtne malowane impastowo powierzchnie, które akcentując przedmiotowość obrazu i jego autonomiczność w widoczny sposób odnoszą się do tradycji polskiego malarstwa powojennego lat 60. i 70.

We wcześniejszych obrazach Janasa pojawiały się niejednoznaczne, trudne do zdefiniowania organiczne kształty rozpływające się w ekspresyjnie malowanych płaszczyznach. Geometryczne formy zyskiwały cechy antropomorficzne, zestawione z cielesnymi, fizjologicznymi formami tworzyły napięcia pomiędzy aluzjami seksualnymi i przemocą sugerowaną formalizmem geometrii oraz instynktownym pełnym pasji gestem.

52.255494N, 21.074795E, dzięki uprzejmości Fundacji Galerii Foksal

52.255494N, 21.074795E, dzięki uprzejmości Fundacji Galerii Foksal

Piotr Janas pozwala materii malarskiej swobodnie i przypadkowo układać się na płótnie. Stąd w jego obrazach nieregularne plamy, ściekająca farba czy amorficzne kształty, które przez malarskie zabiegi stają się bliższe rzeczywistości. Jednak sama materia, jej cechy wręcz mimetyczne, są coraz ważniejsze i dominują w całej kompozycji. W wywiadzie z 2004 roku Piotr Janas mówił: „Ciekawy jest dla mnie moment przemiany, kiedy farba łudząco przypomina jakąś inną substancję i jak dobry aktor na scenie zamienia się w bohatera tak, że widz zapomina o tym, że to jest tylko aktor i zaczyna mu wierzyć.”

Obrazy Janasa wydają się być portretami kondycji egzystencjalnej. Odnoszą się do nieświadomości do tego co wyparte. Te ekspresyjne płaszczyzny, nieregularne plamy, amorficzne kształty czy ściekająca farba są jak Bernhardowskim „wymazywaniem”, które odnosi się do naszej pamięci, reprezentuje ułomność poznania wzrokowego, jego zawodność. Kieruje nasze myśli ku temu co niewidzialne, ukryte pod spodem. Jednak to, co próbujemy wymazać i uczynić niewidzialnym uporczywie powraca.

52.255494N, 21.074795E, dzięki uprzejmości Fundacji Galerii Foksal

52.255494N, 21.074795E, dzięki uprzejmości Fundacji Galerii Foksal

W najnowszych obrazach nie ma już rozpoznawalnych form i amorficznych kształtów. Płótno pokrywa właśnie ta bezkształtna materia malarska. Pod nią jest to, co skrywane. Cały kosmos podświadomości, przemyśleń, doświadczeń i inspiracji. Estetyka tych obrazów karmi się też tym co znajduje się wokoło pracowni artysty, która jest położona w samym środku kompleksu budynków dawnej fabryki amunicji MESKO na Pradze. Całość obecnie jest zawieszona pomiędzy upadkiem a przekształceniem. W środku pogrążonych w rozpadzie budynków znajduje się studio Piotra Janasa – jego współrzędne to 52.255494N, 21.074795E.

Latem 2012 roku obszerny wybór obrazów Piotra Janasa był prezentowany w ramach indywidualnej wystawy w londyńskim Institute of Contemporary Arts. W katalogu towarzyszącym wystawie Gregor Muir pisał „Piotr Janas nie podąża za modnymi nurtami, tym samym jego wielbiciele nie tylko podziwiają jego malarstwo, ale także cenią sobie jego złożoną artystyczną postawę i niezależność.” Można tu też dodać – i krwawe poczucie humoru.

52.255494N, 21.074795E, dzięki uprzejmości Fundacji Galerii Foksal