18–24 września
Lublin
Zainspirowana książką Aleksandry Gordowy Codzienność nudy rezydentka drugiego Turnusu Curortu Vieniava Anna Jeglorz zorganizuje w tym tygodniu (19, 20, 22.09) serię seansów 30 minut Nicnierobienia w Galerii Labirynt. Odnosząc się do postulatów Gordowy, wzywającej do poświęcenia przynajmniej 30 minut każdego poranka na nicnierobienie, artystka wcieli się w postać Mistressy Odpoczynku stworzoną w odpowiedzi na brak umiejętności odpoczywania i późnokapitalistyczny pęd donikąd.
W piątek (22.09) w Galerii Białej otworzy się piąta edycja Triennale Sztuki Współczesnej Ukrajins’kyj Zriz. Wystawa zatytułowana Ukraine! Unmuted prezentowana była pierwotnie w grudniu zeszłego roku w Kownie, w ramach programu Europejskiej Stolicy Kultury. Ekspozycja kuratorowana przez Vlodko Kaufmana we współpracy z Sergiyem Petlyukiem stawia sobie za cel wzmocnienie głosu walczącej Ukrainy, odzwierciedlenie odczuć i spostrzeżeń ukraińskich artystek i artystów w sytuacji, kiedy ich głosy mogą być międzynarodowo słyszalne.
Łódź
Wspólna wystawa Kamila Wesołowskiego i Kuby Stępnia Small Talk otworzy się w sobotę (23.09) w Pracowni Portretu. Praktyki osób artystycznych aktywnych w polach pokrewnych sztukom wizualnym i posługujących się nietypowymi konwencjami stylistycznymi wchodzić będą na kuratorowanej przez Romualda Demidenko ekspozycji w dialog, tworząc dwie narracje o ciałach uwolnionych z binarnych ram, płci w kontekście możliwości jej performowania i kwestionowania jej jednoznaczności.
Poznań
W powstałej wiosną tego roku nowej poznańskiej galerii Szczur otworzy się w piątek (22.09) wystawa Przyjęcie, na której zobaczymy prace jej założycielek i założycieli: Agnieszki Topolskiej, Wiary Wojtaszczyk, Daniela Dąbrowskiego i Andrzeja Stańka. Praktykę każdej z nich łączy wykorzystywanie i przetwarzanie materii pochodzenia organicznego, postawa, której symbolem jest patronujące galerii zwierzę – szczur jako gatunek synantropijny, przystosowujący się do funkcjonowania w środowisku silnie zmienionym przez człowieka, wytwarzający nowe formy międzygatunkowego współżycia.
Radom
Katarzyna Kukuła, „Heil Smile”, dzięki uprzejmości MCSW Elektrownia w Radomiu
Indywidualna wystawa Katarzyny Kukuły Heil Smile. O tym, jak się uśmiechałam, a było mi do płaczu otworzy się w piątek (22.09) w MCSW Elektrownia. W prezentowanych pracach artystka prowadzi swego rodzaju poszukiwania prywatnego edenu, w którym mikrokosmos i makrokosmos się równoważą, to, co małe, zamienia się w to, co wielkie i na odwrót. Czerpiąc w własnych doświadczeń i historii Kukuła opowiada o dziedziczeniu traumy i reprodukowaniu przemocy, również wobec samej siebie, poszukując jednocześnie drogi wyjścia. Prezentuje wizje zarówno jednostkowe, jak i do pewnego stopnia uniwersalne, rezonujące z doświadczeniami innych ludzi.
Warszawa
Dziś (18.09) w Galerii Studio otworzy się kuratorowana przez Dorotę Jarecką wystawa Z nimi. Punktem wyjścia będzie w niej praktyka Teresy Murak, już w latach 70. rozpoczynającej w swoich pracach wędrówkę w kierunku międzygatunkowego dialogu. Obok jej realizacji z tej dekady, m.in. Rzeźby dla Ziemi wykonanej w szwedzkiej miejscowości Ubbeboda, na wystawie zobaczymy współczesne prace Magdaleny Komar, tworzącej tkane formy rzeźbiarskie wspólnie z pszczołami, Aleksandry Przybysz, opowiadającej o współpracy z grzybem herbacianym znanym jako SCOBY, oraz Karoliny Żyniewicz, sięgającej po narzędzia biotechnologii i biomedycyny. Wszystkie one kwestionują ludzkie pewniki i badają możliwości tworzenia sztuki z nie-ludzkimi podmiotami.
W ten czwartek (21.09) w lokalu przy Placu Konstytucji swoją działalność zainauguruje nowa warszawska galeria – Lisowski. Jej program koncentrować się będzie na współczesnej sztuce queerowej oraz twórczości historycznej reinterpretowanej w nieheteronormatywnych kontekstach. Już przy okazji otwarcia zobaczymy dwie wystawy związane z oboma polami poszukiwań. Carlos prezentować będzie obrazy Wojciecha Ćwiertniewicza z niepokazywanego nigdy w całości cyklu z lat 80., powstałego w Portugalii w czasie trzyletniego romansu twórcy z tytułowym bohaterem, składające się na love story osadzone w letnim i sensualnym anturażu. Również w Portugalii, choć niemal cztery dekady później, powstały prace Przemka Branasa prezentowane na wystawie Still Life. W ornamentalnych kolażach stworzonych z lokalnych roślin artysta z zielarską skrupulatnością kataloguje lokalną flore, jednocześnie rozwijając pełną antropologicznych odniesień opowieść o awangardowej fascynacji dzikością, pierwotnością i Innym.
Dzień później (22.09) czeka nas inauguracja jeszcze jednego nowego miejsca na mapie Warszawy – Pawilonu Bliska 12. W dawnym pawilonie handlowym, powstałym w 1969 roku, mieścić się będzie przestrzeń wystawowa, artystyczna oraz studio filmowo-fotograficzne. Pierwszym wydarzeniem w nowo otwartym miejscu na Pradze będzie jednodniowa wystawa Around the Touch. To kolejna odsłona projektu poświęconego dotykowi, z interaktywną rzeźbą w centrum doświadczenia, wcześniej prezentowanego podczas Design March w Reykjaviku i targów Art Basel.
W piątek (22.09) w Muzeum Woli rozpocznie się 15. edycja Warszawy w Budowie, od tego roku organizowanej na przemian przez dwie instytucje – Muzeum Sztuki Nowoczesnej, jak dotychczas, oraz Muzeum Warszawy. Pierwsza edycja powstała pod egidą właśnie Muzeum Warszawy nosić będzie tytuł Zimno już było i koncentrować się będzie na związanej z katastrofą klimatyczną kwestii rosnących średnich rocznych temperatur, dawnych i nowych sposobach radzenia sobie z wysokimi temperaturami w kontekście Warszawy i innych miast. Oprócz ikonicznych dziś prac, jak Eye see you Olafura Eliassona czy Dotleniacz Joanny Rajkowskiej, na wystawie zobaczymy powstałe na tę okazję projekty Katarzyny Krakowiak-Bałki, Karoliny Breguły, Emanuela Leviego czy Kobasa Laksy. Festiwalowi towarzyszyć będzie też program wydarzeń przygotowanych we współpracy z Wydziałem Architektury Politechniki Warszawskiej, Muzeum Ziemi oraz Instytutem Meteorologii i Gospodarki Wodnej.
Róża Litwa, bez tytułu, 2023. Dzięki uprzejmości artystki
Tego samego dnia (22.09) w Muzeum Sztuki Nowoczesnej przy Pańskiej odbędzie się spotkanie autorskie z Łukaszem Chotkowskim i Zbigniewem Liberą wokół wydanej właśnie książki Stos zdjęć. Składają się na nią fotografie z archiwum Zbigniewa Libery, od lat 60. do dziś, wśród nich te powszechnie znane z projektów artysty, jak i publikowane po raz pierwszy oraz takie stworzone specjalnie do tej publikacji. Towarzyszą im teksty Łukasza Chotkowskiego wskazujące problemy transformacyjne, polityczne i społeczne, obserwowane i dokumentowane przez Liberę. Spotkanie z autorami w MSN poprowadzi Justyna Sobolewska.
Nową edycję FRIENDS, programu wsparcia Fundacji Katarzyny Kozyry, zainauguruje w ten weekend (22–24.09) trzydniowe wydarzenie w Instytucie Fotografii Fort. FRIENDS to program realizowany od 2019 roku, wspierający działania fundacji na rzecz artystek z Europy Środkowo-Wschodniej. Tegoroczna edycja projektu zrzesza artystki z terenu dawnego NRD, w jej ramach powstały prace 13 twórczyń ze wschodnich Niemiec oraz jedna realizacja samej Katarzyny Kozyry.
W Fundacji Dzielna w piątek (22.09) otworzy się wspólna wystawa Róży Litwy i Rafała Bujnowskiego Para / Steam. Poprzedziły ją spotkania, dyskusje i wymiana korespondencji, a ich zwieńczeniem będzie zbudowana wspólnie wystawa – nie znajdziemy na niej wspólnych prac, ale realizacje wykorzystujące odmienne języki artystyczne, pozostające jednak w dialogu.
Tego samego dnia (22.09) Inne Towarzystwo zaprezentuje wystawę Dziwny ogród. Ekspozycja kuratorowana przez Wojciecha Gilewicza nawiązuje tytułem do słynnego obrazu Józefa Mehoffera i obecnego w nim zderzenia motywu arkadyjskiego ogrodu z subtelnymi elementami wprowadzającymi do niego niepokój. Znajdą się na niej prace artystek i artystów różnych generacji, którzy posługując się motywami roślinnymi poruszają trudne tematy osobiste i problemy dotyczące ich społeczności lub społeczeństwa, niekiedy uwodzące formalnie, a jednocześnie opowiadające o tematach trudnych i bolesnych.
Wrocław
Najnowszy projekt duetu Inside Job zaprezentuje w czwartek (21.09) 66P. There are flowers that are born of mud podejmować będzie refleksję nad następstwami ekozagłady posługując się metaforycznymi obiektami rodem z przyszłości. Ula Lucińska i Michał Knychaus łączą w nich materiały organiczne z częściami wytworzonymi przy użyciu maszyn przemysłowych, tworząc z nich kolażową instalację prezentującą wizję postnaturalnego i postludzkiego porządku powstałego na zgliszczach cywilizacji i z udziałem reliktów środowiska naturalnego.
Inside Job (Ula Lucińska, Michał Knychaus), There are flowers that are born of mud, work in progress, 2023, dzięki uprzejmości 66P
Tego samego dnia (21.09) w Miejscu przy Miejscu 14 otworzy się wystawa Michała Sity Historia Polski vol. 2. Sita od 2021 roku obserwuje i dokumentuje w swoich fotografiach wielkie plenerowe widowiska patriotyczne organizowane w Murowanej Goślinie. Realizowane w religijno-narodowych ramach spektakle co roku skupiają się na innych wydarzeniach, niezmiennie sięgając po choreograficzne układy cytujące sceny z dziewiętnastowiecznego polskiego malarstwa historycznego. W drugiej odsłonie projektu fotograf obserwuje te oparte na określonym modelu interpretacji historii i definiowania polskości spektakle z perspektywy aktora, rejestrując wydarzenie zamocowanym na klatce piersiowej niewielkim aparatem, wykonującym jedno zdjęcie na sekundę.
Również w czwartek (21.09) w Mieszkaniu Gepperta otworzy się solowa wystawa Martyny Modzelewskiej Uciekam tam z moją całą miłością… Artystka opowie w niej o pozornie tanich wzruszeniach stających się kanwą popularnych piosenek, wstydliwie skrywanych w obawie przed zranieniem drobnych zachwytach, nieporadnie dawkowanej lub nieumiejętnie adresowanej czułości. Te drobne i pozornie tanie wzruszenia Modzelewska niejako dowartościowuje jako kluczowe dla pozostającej w ciągłym ruchu indywidualnej tożsamości odbicia pierwszych traum, rozkoszy i rozczarowań.
Indywidualną wystawę Pablo Ramíreza Gonzáleza Plantifictions zaprezentuje w czwartek (21.09) Muzeum Współczesne Wrocław. W swoich pracach artysta zestawia dawne techniki ceramiczne ze współczesną biotechnologią tworząc spekulatywną fikcję na styku antycznych, mezoamerykańskich materializmów i współczesności nawiedzanej przez kolonialną przeszłość roślin z Globalnego Południa. Odwołania do historii niewolnictwa, zawłaszczania ziemi, monokultur, klonowania i modyfikacji genetycznych roślin składają się na opowieść prowokującą do namysłu nad możliwymi scenariuszami dekolonialnych przyszłości opartych na niehierarchicznych relacjach międzygatunkowych.
Efekty pleneru artystycznego dla dzieci prowadzonego przez Natalię Kopytko zobaczymy na otwieranej w piątek (22.09) w galerii SIC! BWA Wrocław wystawie Błotko. W trakcie pleneru projektant Bartosz Brylewski pokazywał, jak szukać dzikiej gliny i co można z niej tworzyć, a biolog i badacz nietoperzy, Łukasz Iwaniuk opowiedział o sposobach wykorzystywania błota przez zwierzęta do budowy schronień. Młode uczestniczki i uczestnicy pleneru stworzyli na tej bazie wystawę o świecie przyrody i wyobraźni rozbudzanej przez jej doświadczanie.
Michał Sita, „Historia Polski vol. 2”, dzięki uprzejmości galerii Miejsce przy Miejscu 14
Rozwijając swoją działalność Krupa Gallery utworzyła już w 2019 roku Krupa Art Foundation. Po długich przygotowaniach ta siostrzana wobec samej galerii inicjatywa zyska własną przestrzeń – centrum kultury przy wrocławskim rynku, którego otwarcie odbędzie się w tę sobotę (23.09). Na trzech piętrach historycznej kamienicy prezentowane będą wystawy i projekty artystyczne oraz prace z prywatnej kolekcji fundatorów, obok przestrzeni wystawienniczej funkcjonować będą również przestrzeń multimedialna, strefa animacyjna dla dzieci i rodziców, księgarnia oraz kawiarnia. W ramach inauguracji otworzą się trzy wystawy. Jak płynie rwąco, kuratorowana przez Antoniego Burzyńskiego i Oleksandrę Pogrebnyak, prezentować będzie prace artystów i artystek z Ukrainy. Dzieła z kolekcji fundatorów zobaczymy na przygotowanej przez Stacha Szabłowskiego we współpracy z Natalią Barczyńska wystawie Jeśli chcemy, by wszystko pozostało tak, jak jest, wszystko musi się zmienić. Nowy projekt zatytułowany Czarci krąg zaprezentuje z kolei duet Eternal Engine.
Dale
Jeśli ostatnie dni lata spędzacie przypadkiem na norweskich fiordach, polecamy odwiedziny w Nordic Artists’ Centre Dale, gdzie w piątek (22.09) otworzy się kuratorowana przez Zofię Małysę-Janczy wystawa Starting Points, Turning Points. Ekspozycja towarzysząca obchodom 25-lecia tego projektu rezydencji artystycznych krążyć będzie wokół tematu subiektywnych sposobów odmierzania czasu oraz zarządzania nim. Obok prac artystek i artystów z Norwegii, Danii i Szwecji zobaczymy najnowszą realizację Kornela Janczego odnoszącą się do fenomenu białych nocy, w której romantyczna aura zjawiska łączy się z widmem opisywanego przez Jonathana Crary’ego zawłaszczania snu, ostatniego bastionu na drodze do pełnego podporządkowania naszego czasu późnokapitalistycznej logice wydajności i produktywności.
Praga
W tym tygodniu (21–24.09) odbędzie się tegoroczna edycja Prague Art Week, inaugurującego jesienny sezon wystawienniczy na czeskiej scenie. Obok lokalnych instytucji publicznych i galerii w tym roku w PAW uczestniczy także jedna galeria z Polski – poznańska MOLSKI gallery&collection. W postmodernistycznym budynku będącym niegdyś siedzibą Narodowego Banku Czeskiego zaprezentuje ona wystawę Współczesna Abstrakcja Polska. Zobaczymy na niej prace m.in. Kingi Popieli, Krzysztofa Mętela czy Mateusza Piestraka, ukazujące kierunki potencjalnego rozwoju współczesnej abstrakcji, która choć silna na scenie czeskiej, w rodzimym kontekście pozostaje marginalizowana przez wszechobecne malarstwo figuratywne.
