13–19 maja
Jeszcze do końca tygodnia (19.05) trwa otwarty nabór dla polskich artystów i artystek z niepełnosprawnością oraz Głuchych na wsparcie koprodukcyjne w ramach unijnego projektu Europe Beyond Access. Projekt skierowany jest do osób pracujących w obszarze sztuk performatywnych i ma na celu zwiększanie dostępności w tym obszarze. Każdy nagrodzony projekt oparty na tańcu, choreografii lub ruchu otrzymać może od 15 000 do 40 000 euro dofinansowania.
Gorzów Wielkopolski
Solowa wystawa Marka Rachwalika otworzy się w piątek (17.05) w Miejskim Ośrodku Sztuki w Gorzowie Wielkopolskim. Na Ordo ad agro malarz z Kłomnic w charakterystyczny dla siebie sposób roztaczać będzie wizję wiejskiego świata, w którym nie istnieje podział na ludzi, naturę i rzeczy, a łabędzie ze starych opon i kawałki silnika z traktora żyją własnym życiem. I wszystkie, rzecz jasna, są metaluchami znającymi na pamięć dyskografię KATa i Kurvexora.
Katowice
W piątek (17.05) w katowickim Rondzie Sztuki otworzy się wystawa-laboratorium Czwarte przyroda: ekosystem zaradności. Weronika Król, Ola Nenko, Ola Sikora i Paulina Winiarska przyglądają się przyrodzie funkcjonującej obok człowieka – a właściwie na przekór jego działaniom – a tym samym uczącej nas przetrwania w późnym antropocenie. Artystki zaprezentują zarówno skończone instalacje wykorzystujące mechanizmy działające w przyrodzie, bazujące na badaniach roślin inwazyjnych, metalofitów, pasożytów czy grzybów, jak i prace w procesie.
Kraków
W czasie, gdy młode osoby artystyczne chętnie sięgają po rozwiązania stylistyczne rodem z mangi, krakowskie Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha przyjrzy się nieco mniej zauważanemu elementowi mangowej estetyki, czyli tłom. Kuratorowana przez Ewę Borysiewicz, Barbarę Trojanowską i Jakuba Woynarowskiego wystawa Background, która otworzy się w czwartek (16.05), wydobywać będzie scenerie na pierwszy plan, przyglądając się temu, jak historie i tła, na których się one rozgrywają, wzajemnie na siebie oddziałują. Wykraczać będzie przy tym poza granice samej mangi i anime, prezentując również m.in. elementy gier studiów FromSoftware i Kojima Productions czy historycznych drzeworytów ukiyo-e, Na japońskiej klasyce skupiać się będzie z kolei otwierana równolegle wystawa Opowieść o księciu Genjim, prezentująca fragmenty kolekcji patrona muzeum, Feliksa „Mangghi” Jasieńskiego i odwołująca się do arcydzieła japońskiej literatury z epoki Heian, czyli Genji monogatari autorstwa poetki i damy dworu Murasaki Shikibu.
Do motywów rozpadu oraz stwarzania świata odnosić się będzie otwierana w piątek (17.05) w galerii Podbrzezie wystawa Przedjutrze, w której wezmą udział Juliusz Kosin, Berenika Kowalska, Kamil Kukla, Krzysztof Maniak, Andrzej Pawłowski, Olga Pawłowska, Mateusz Rafalski i Michał Stonawski. Punktem odniesienia dla jej narracji będzie opowiadanie Belcampo Wielkie wydarzenie, gdzie apokaliptyczna opowieść rozgrywa się w aurze absurdalnego spokoju, a to, co tuż przed i tuż po wydaje się ważniejsze niż moment kulminacji.
Marharyta Polovinko, Bez tytułu, papier, krew, 2023, dzięki uprzejmości Galerii Labirynt
Lublin
Wystawa Karo Zoryi Jazgarskiej, na której znajdą się jej obrazy i teksty poetyckie, otworzy się w piątek (17.05) w przestrzeni Biblioteka Azyl Galerii Labirynt. Tak na marginesie, queerowe ciało poza kanonem będzie głosem sprzeciwu wobec spłycania ludzkiej tożsamości i sprowadzania człowieka tylko do wyglądu. Obrazy Jazgarskiej poświęcone są osobom, które nie spełniają sztywnych zasad popularnego kanonu piękna, a poezja koncentruje się na jej relacji z ciałem i społeczeństwem. Dzień później (18.05) w głównej siedzibie galerii otworzy się z kolei wystawa Secondary Archive: Women Artists in War, związana z tegorocznym poszerzeniem tytułowego archiwum o nazwiska 15 ukraińskich artystek, które w swoich pracach podejmują tematykę wojenną. Na lubelskiej wystawie zobaczymy nie tylko ich prace, ale też realizacje polskich twórczyń zajmujących się pokrewną tematyką: domem, ciałem i ziemią.
Retrospektywa zmarłego przed sześcioma laty belgijskiego fotografa Paula Sochackiego Bez tytułu otworzy się w piątek (17.05) w Galerii Białej. Przekrojowa prezentacja jego dorobku obejmować będzie okres od lat 80. do roku 2016 i obejmie szeroki wybór prac, od wielkoformatowych fotografii analogowych i zdjęć cyfrowych po fotogramy, zdjęcia połączone z gestami malarskimi i fotografie na porcelanie, w których powracają wątki m.in. związków natury i człowieka, cykliczności życia i śmierci oraz nieuchronności przemijania.
Łódź
Inicjatywę łódzkiej Akademii Sztuk Pięknych pod hasłem Myślę i czuję, na którą złożą się konferencja naukowa i dwie towarzyszące jej wystawy, zainauguruje ekspozycja pod tym samym tytułem otwierana dziś (13.05) w Miejskiej Galerii Sztuki w Łodzi. Centralnym tematem projektu jest sztuczna inteligencja i jej rola w kontekście malarstwa. Wychodząc z założenia, że znajdujemy się u progu rewolucji technologicznej porównywalnej z wynalezieniem medium fotografii, która półtora wieku temu radykalnie przeobraziła malarstwo, twórcy i twórczynie zadawać będą pytanie o to, na ile AI może pełnić rolę narzędzia dla artysty, a na ile może sama stać się niezależnym twórcą.
Do zmian klimatycznych i związanej z nimi potrzeby działania odnosić się będzie otwierana w piątek (17.05) w galerii W Y wystawa Góra lodowa. Osoby artystyczne takie jak Róża Litwa, Stach Szumski, Marta Nadolle czy Basia Bańda stawiać będą pytania o jednostkową odpowiedzialność i sprawczość w kontekście katastrofy, nasze miejsce w nadchodzących wielkich migracjach klimatycznych czy konieczność rewizji naszego podejścia choćby do uprawy roślin.
Poznań
Solowa wystawa Maryny Sakowskiej Dla kogo zbudowano nasze mieszkania otworzy się w piątek (17.05) w galerii Łęctwo. Na kuratorowanej przez Gabi Skrzypczak ekspozycji artystka zadaje pytania o znaczenia architektury i jej mieszkańców, splatając elementy rodem z modernizmu, średniowiecznych kaplic, systemów kanalizacyjnych, a nawet kocich drapaków. W swoich pracach Sakowska próbuje zobrazować ukryte połączenia między elementami świata nie-ludzkiego zasiedlającego nasze mieszkania oraz niewidocznymi siłami systemowej opresji, kształtującymi zarówno architekturę, jak i nasze ciała.
Maryna Sakowska, „Community of fluids”, 2023, dzięki uprzejmości galerii Łęctwo
Sopot
Monograficzna wystawa Ewy Kuryluk otworzy się w piątek (17.05) w Państwowej Galerii Sztuki w Sopocie. Spotkanie na brzegu morza koncentrować się będzie przede wszystkim na wczesnych, pochodzących z przełomu lat 60. i 70. pracach artystki, w większości niepokazywanych wcześniej w Polsce. Znajdą się wśród nich kolaże, obrazy z cykli Człekopejzaże i Ekrany oraz późniejsze instalacje z tkanin.
Szczecin
Od środy do piątku (15–17.05) w Trafostacji Sztuki w Szczecinie będzie można oglądać wystawę obchodzącego właśnie dziesiąte urodziny szczecińskiego festiwalu Młode Wilki. Na wystawie finałowej pod hasłem Temat Rzeka zobaczymy dziesięć projektów studenckich wyłonionych w ogólnokrajowym open callu przez jury, w którym znaleźli się Stanisław Ruksza, Zofia nierodzińska i Bartosz Zaskórski, wespół z kuratorami festiwalu Łukaszem Jastrubczakiem i Anną Orlikowską.
Tarnów
Na kampusie Akademii Tarnowskiej otworzy się w piątek (17.05) plenerowa wystawa Pomniki, kuratorowana przez Agnieszkę Bartak-Lisikiewicz, Antoninę Janus-Szybist i Maję Starakiewicz pod patronatem tarnowskiego BWA. Na terenie kampusu znajdą się obiekty próbujące redefinować formy i samo pojęcie pomnika, odnoszące się do serii zasadniczych formalnych kategorii takich jak rytm, kontrast, ruch, kolor czy bryła. Będą one próbą odpowiedzi na pytania m.in. o to, czy zbanalizowane formy pomnikowe spełniają jeszcze założone funkcje i czy estetyczne obiekty mogą budować tożsamość miejsca.
Warszawa
Od dziś (13.05) w siedzibie Desy oglądać można wystawę przedaukcyjną Private Case. Artystki i Artyści dla kobiet w Ukrainie w ramach inicjatywy pomocowej dla Ukrainy Захисна коробка, organizowanej przez stowarzyszenie „Pogoń Ruska”. W jej ramach zebrane od zaprzyjaźnionych brygad na Donbasie skrzynki amunicyjne we współpracy z Wydziałem Wzornictwa Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie przeprojektowano tak, by mogły służyć jako dyspensery środków higienicznych dla kobiet w damskich łazienkach w szpitalach, punktach stabilizacyjnych, jednostkach wojskowych i szkołach w strefie przyfrontowej. Akcję zasilą środki ze sprzedaży przywiezionych z frontu skrzynek przekształconych przez osoby artystyczne takie jak Veronika Hapchenko, Jakub Gliński, Joanna Rajkowska, Agata Bogacka czy Karol Radziszewski.
Po przekrojowej wystawie Dekolonizacje sprzed niespełna dwóch lat Galeria Studio kontynuuje eksplorację dekolonialnych wątków, tym razem skupiając się punktowo na Haiti. Otwierana w środę (15.05) wystawa Opór motyla: Haiti, kuratorowana przez Katarzynę i Marię Prokesz, opowiadać będzie nie tylko o historii i polityce, ale i o duchowości przejawiającej się w kilku aspektach haitańskiego życia społecznego. Perspektywa lokalna uzupełniona zostanie także o prace osób pochodzenia haitańskiego mieszkających w diasporze, a także eksplorujące podobne wątki realizacje współczesnych polskich artystek i artystów oraz dzieła z kolekcji galerii.
Ronald Mevs, bez tytułu, 2020, dzięki uprzejmości Galerii Studio
Tego samego dnia (15.05) w siedzibie Muzeum Sztuki Nowoczesnej na Pańskiej odbędzie się premiera pierwszej monografii Jerzego Rosołowicza. Książka pod redakcją Mariki Kuźmicz, współredagowana przez Agnieszkę Chodysz-Foryś, poza esejami na temat twórczości Rosołowicza zawiera także wywiady o artyście przeprowadzone przez Kuźmicz z Anną Szpakowską-Kujawską, Jarosławem Kozłowskim, Zbigniewem Makarewiczem i Andrzejem Dudkiem-Dürerem oraz szeroki wybór tekstów samego bohatera. W spotkaniu wokół książki wezmą udział Marika Kuźmicz, Luiza Nader, Magdalena Ziółkowska i Łukasz Mojsak, a poprowadzi je Anna Sańczuk.
Dzień później (16.05) z kolei w Zachęcie odbędzie się towarzysząca wystawie Zza gór się słońce wznosi blade dyskusja pod hasłem Poczuć, nazwać, zobaczyć. O złożonych relacjach sztuki, wiedzy i scenariuszy przyszłości. O produkcji i dystrybucji wiedzy oraz wizjach przyszłości wytwarzanych poprzez praktyki artystyczne, kuratorskie i instytucjonalne rozmawiać będą Joanna Erbel, Sebastian Cichocki i Philipp Kleinmichel, a dyskusję poprowadzi kuratorka wystawy Aleksandra Skowrońska.
Po niedawnym Constellation lokalne galerie komercyjne już szykują kolejny event z udziałem międzynarodowej plejady gościń, tym razem w ramach działalności organizacji NADA, czyli New Art Dealers Alliance. Zainicjowany przez Michała Kaczyńskiego, Martę Kołakowską i Joannę Witek-Lipkę projekt NADA Villa Warsaw gromadzić będzie 44 galerie, które od czwartku do niedzieli (16–19.05) prezentować będą prace związanych z nimi osób artystycznych w neobarokowej Willi Gawrońskich.
Dziś większość dzieł sztuki oglądamy w gruncie rzeczy na fotografiach — czy to na Instagramie, czy to poświęconych publikowaniu dokumentacji wystaw portalach. Najnowsza wystawa w Fundacji Archeologia Fotografii przyglądać się będzie jednak mniej oczywistym sposobom dokumentowania sztuki, zadając pytania o sam status reprodukcji. Otwierana w piątek (17.05) ekspozycja Gdzie oryginał? Sztuka na fotografii prezentować będzie zdjęcia Antoniego Zdebiaka, Jana Fleischmanna i Danuty Rago, w nieoczywisty i twórczy sposób fotografujących obrazy, rzeźby czy instalacje artystyczne, odsłaniając własne zaangażowanie emocjonalne czy prezentując proces konserwacji dzieł jako swego rodzaju spektakl.
Tego samego dnia (17.05) w Galerii Foksal otworzy się solowa wystawa Alicji Bielawskiej Oczy skóry. Sterylny white cube galerii artystka przekształci w przestrzeń skłaniającą ciało do doświadczenia przyjemności i komfortu, w centrum ekspozycji umieszczając użytkowe, miękkie siedzisko tapicerowane żakardową tkaniną, przeciwieństwo minimalistycznych, kanciastych taboretów kojarzących się z Galerią Foksal. Bielawska wydobywa przy okazji fundamentalną rolę kobiet w historii galerii, choć liczebnie stanowiły one mniejszość wystawiających w niej osób.
Malgorzata Widomska, „Tablica”, 2019, olej, plotno, 120x205cm, fot Adam Gut
Gościnna wystawa Innego Towarzystwa i zaproszonych osób artystycznych w Galerii Śmierć Człowieka otworzy się w najbliższą sobotę (18.05). Tytuł Egzamin dojrzałości należy w tym przypadku – w pełni sezonu maturalnego – rozumieć jak najbardziej dosłownie. Idea zainicjowanej przez Małgorzatę Widomską wystawy na styku sztuki i edukacji narodziła się, kiedy artystka zaczęła pracę w liceum i pilnowała osób uczniowskich podczas egzaminów maturalnych.
Wrocław
W ramach długofalowego cyklu Szczyt Formy dziś wieczorem (13.05) w galerii Entropia odbędzie się spotkanie z Barbarą Falender. Spotkania zainicjowane przez galerię i Koło Naukowe Forma przy Katedrach Rzeźby ASP we Wrocławiu pomyślane są jako autorskie prezentacje dające osobom artystycznym możliwość bezpośredniego przedstawienia swojej sztuki bez żadnej mediacji, a publiczności okazję do równie bezpośredniego kontaktu z daną osobą i jej procesem twórczym. Z kolei w sobotę (18.05) w Entropii otworzy się solowa wystawa Marty Kaweckiej AIPOTU-21. Maszyna do znikania. Tytułowa instalacja to wypełniający całą przestrzeń galerii aeroplan wykonany z tyczek bambusa, listewek i obrazów inspirowana konstrukcją maszyny latającej stworzonej przez pioniera lotnictwa Alberto Santosa Dumonta w roku 1906, a jej nazwa pochodzi od oprogramowania AIPOTU umożliwiającego kreowanie nieistniejących, ale prawdopodobnych na gruncie nauki roślin.
Monograficzna wystawa Marka Oberländera, znanego przede wszystkim z ikonicznego obrazu Napiętnowani, prezentowanego na Arsenale w 1955 roku, otworzy się jutro (14.05) w Muzeum Narodowym we Wrocławiu. Kuratorowana przez Justynę Chojnacką i Magdalenę Szafkowskę ekspozycja Poszukiwania artystyczne Marka Oberländera prezentować będzie skomplikowaną i różnorodną drogę artystyczną malarza, obejmując m.in. barwne impresje z Prowansji i abstrakcje geometryczne oraz wcześniej nieznany cykl Korzenie. Prezentowane prace pochodzą przede wszystkim z liczącego blisko 500 obiektów daru przekazanego muzeum przed dwoma laty przez żonę artysty, Halinę Pfeffer-Oberländer.
To, co biologiczne i magiczne, sfery empirii i podświadomości spotykać się będą na wystawie Agaty Ingarden Zaćmienie w 66P, kuratorowanej przez Agnieszkę Pinderę i otwieranej w najbliższy czwartek (16.05). Zobaczymy na niej – w nieco zmienionej formie – instalację odnoszącą się do konstrukcji zegara, stworzoną przez artystkę w 2019 roku w paryskim Palais de Tokyo z wykorzystaniem organicznych materiałów takich jak stal, cukier i grzybnia oraz uszkodzonych paneli fotowoltaicznych.
Marek Oberländer, „Portret Kici”, 1965, olej, płótno, dzięki uprzejmości Muzeum Narodowego we Wrocławiu
Dzień później (17.05) w Galerii u Kosałki otworzy się wystawa kolektywu STYRTA zatytułowana 71 h. Kolektyw opowiadać w niej będzie o swoich najrozmaitszych zajawkach, nie tylko wizualnych, wypełniając przy tym galeryjną przestrzeń zbudowaną na miejscu od podstaw ceramiczno-malarską instalacją, odsłaniając w ten sposób proces twórczy i jego technologiczne ograniczenia. Zamiast klasycznego wernisażu czeka nas intensywny, trzydniowy intermedialny performans – ekspozycji towarzyszyć będą wydarzenia muzyczne takie jak jam session, koncerty, dj sety i performanse dźwiękowe.
Na pracach fotograficznych w sztuce określanej jako art brut i outsider art koncentrować się będzie wystawa Ciche lustro, otwierana w sobotę (18.05) we wrocławskiej Galerii ArtBrut. Ekspozycja realizowana we współpracy z fotografem Wojtkiem Chrubasikiem prezentować będzie różnorodność form, tematów i narracji stosowanych przez osoby artystyczne związane z galerią i Pracownią ArtBrut przez cały okres jej działalności.
Zalesie Górne
Solowa wystawa berlińskiego artysty Ralfa Rittera otworzy się w sobotę (18.05) w Ośrodku Sztuki Lescer. Na Blasku zobaczymy prace przedstawiajace w kontemplacyjny, choć nie sentymentalny sposób przedmioty codziennego użytku, wykonane na płótnie przy użyciu skomplikowanej, autorskiej techniki Rittera, łączącej w sobie malarstwo, grafikę i fotografię. Podczas wernisażu organizowanego przy okazji Nocy Muzeów odbędzie się też konceptualna improwizacja Matthiasa Kaisera Ornithological something na skrzypce i drewnianego dzięcioła.
