12–18 maja
Elbląg
Wspólna wystawa Pawła Sobczaka i niemieckiego artysty Floriana Tuercke otworzy się w czwartek (15.05) w Centrum Sztuki Galerii EL w Elblągu. Tytułowe C odnosi się do symbolu węgla, który staje się tutaj narzędziem refleksji nad tożsamością, energią i transformacją materii organicznej. W obrazach Sobczaka prezentowanych na elbląskiej wystawie powraca charakterystyczny dla jego praktyki motyw zanikania, szczególnie w przedstawieniach zwierząt już wymarłych lub zagrożonych wyginięciem. Poczucie kruchości i zagrożenia to także zasadniczy motyw instalacji dźwiękowej Floriana Tuercke, w tym przypadku odnosi się ono jednak przede wszystkim do kondycji queerowej społeczności.
Gdynia
Z okazji tegorocznej Nocy Muzeów (17.05) w Jakubowym Hotelu w Gdyni otworzy się kuratorowana przez Karolinę Połom i Kasię Kaus z Fundacji ByWA wystawa Gdyński drapacz chmur. Będzie to właściwie pięć osobnych pokazów prezentowanych w przestrzeniach na piątym piętrze hotelu. Obok prac Martyny Jastrzębskiej, Kamili Model, Anity Maciejewskiej i Mateusza Michalczyka zobaczymy także złożoną z archiwalnych fotografii ekspozycję Gdyńskie opowieści, ukazującą historię Gdyni oraz samej kamienicy, w której mieści się Hotel Jakubowy.
Katowice
Solowa wystawa Karola Gawrońskiego Na pierwszy rzut oka otworzy się w piątek (16.05) w galerii Szałfynster. W prezentowanych na niej obrazach pozornie załamuje się logika, przyziemny realizm spotyka się tu z surrealizującą estetyką na równych prawach. Gdy codzienny porządek rzeczy zostaje w malarstwie Gawrońskiego zaburzony, nie wprowadza to niepokoju i grozy, z jego scen bije zaskakujący spokój – nawet gdy krokodyle wylegują się na leżakach, a szczeble płotu zamieniają się w węże.
Krosno
Szeroko zakrojoną autobiograficzną opowieść zaprezentuje Marta Jamróg na swojej indywidualnej wystawie Odpowiedź przyjdzie później, otwieranej w piątek (16.05) w galerii BWA w Krośnie. Artystka przygląda się wojennym doświadczeniom swojej rodziny, koncentruje się na wątkach pamięci i traumy oraz współczesnych formach opresji i przemocy. W poszukiwaniu własnej tożsamości krąży po domu swoich pradziadków w jednej z podkarpackich wsi, analizuje i przetwarza pamiątki po przodkach, jednocześnie zagłębiając się w świat wewnętrzny, kreując w swoich pracach rzeczywistość, w której znika podział na ludzi i zwierzęta, sacrum łączy się profanum, męskie z kobiecym, a narodziny ze śmiercią.
Henryk Płóciennik, fot. autor nieznany, 17,8 x 13 cm, dzięki uprzejmości Miejskiej Galerii Sztuki w Łodzi
Lublin
Państwowe Muzeum na Majdanku podczas Nocy Muzeum (17.05) zaprezentuje interdyscyplinarny projekt ReCall Memory x Cisza, organizowany wespół z muzykami z kolektywu ambientowego Silent Booking – Pawłem Pruskim i Etą Hox – oraz grupą Tving Stage Design odpowiedzialną za projekcje wizualne. Pierwszą część wydarzenia stanowić będzie oprowadzanie z przewodnikiem, który opowie o kluczowych faktach związanych z funkcjonowaniem Majdanka i przybliży historie więźniów obozu. Tuż po nim odbędzie się nocny koncert muzyki ambientowej z abstrakcyjnymi wizualizacjami, pomyślany jako okazja do wyciszenia i refleksji nad emocjami wywołanymi u odbiorcy zwiedzającego były obóz.
Łódź
Miejska Galeria Sztuki w Łodzi przez lata gromadziła zdjęcia artystów, których prace prezentowała, początkowo głównie po to, by móc zamieszczać je w towarzyszących wystawom katalogach. Teraz to właśnie te wizerunki znajdą się w centrum uwagi, zaprezentowane na kuratorowanej przez Dominikę Pawełczyk i otwieranej w czwartek (15.05) wystawie Portret twórcy. Wykonane przez profesjonalnych fotografów i fotografki, innych artystów i artystki, przyjaciół czy partnerów danych twórców portrety, prezentują szeroki przekrój fotograficznych konwencji. Zamiast standardowych opisów fotografiom na wystawie towarzyszyć będą liczby i litery alfabetu, na podstawie których osoby zwiedzające same będą mogły przyporządkować wizerunki do konkretnych nazwisk.
Olsztyn
Indywidualna wystawa Grzegorza Pieniaka kuratorowana przez Katarzynę Piskorz otworzy się w piątek (16.05) w olsztyńskim BWA. Wiosna wygląda jak listopad to efekt powrotu artysty do rodzinnego domu po ponad dekadzie. Domu odmienionego, znajdującego się już w innych rękach, ale wciąż będącego lustrem, w którym odbija się dzieciństwo, któremu Pieniak z przygląda się i analizuje z perspektywy dorosłego. Podobnie jak krajobrazy lasów i jezior powracające w obrazach twórcy, wspomnienia te budzą zarówno zachwyt, jak i wstręt, stają się miejscem ucieczki, skrywając jednak pod powierzchnią mroczne tajemnice.
Grzegorz Pieniak, „Tory”, 2025, akryl, płótno, 190 x 160 cm, dzięki uprzejmości artysty
Ostrowiec Świętokrzyski
Z okazji trzydziestolecia swojego istnienia BWA w Ostrowcu Świętokrzyskim cofać się będzie w najnowszej wystawie do momentu, w którym zaczęła się jego historia. Otwierana w sobotę (17.05) ekspozycja 1995 – Chaos i bezruch, przygotowana we współpracy z Mazowieckim Centrum Sztuki Współczesnej Elektrownia w Radomiu i prezentująca prace z jego zbiorów, opowiadać będzie o przemianach artystycznych, ale i powiązanych z nimi przeobrażeniach politycznych i społecznych lat potransformacyjnych. Swój tytuł ekspozycja zawdzięcza jednej z prac z roku 1995 właśnie, oddających skomplikowany i niejednorodny charakter ówczesnych przemian, czyli tekstowemu obrazowi Jadwigi Sawickiej.
Poznań
Wspólna wystawa Adama Nehringa i Radka Szlęzaka kuratorowana przez Jakuba Koseckiego otworzy się w piątek (16.05) w DOMIE. Konflikt długich świateł tytułem nie bez powodu nawiązuje tytułem do sytuacji drogowej – w pracach obu artystów powracają motywy drogi, pojazdu i powiązanej z nimi infrastruktury. Obaj przy tym tworzą prace przekraczające granice płaszczyzny obrazu i wchodzące w reakcje z otoczeniem.
Dzień później (17.05) w galerii Centrala otworzy się solowa wystawa Kateriny Kouzmitchevej. W Betonium pochodząca z Białorusi artystka przygląda się wpływom architektonicznego dziedzictwa Europy Środkowo-Wschodniej na naszą współczesną tożsamość. Poprzez działania konceptualne w przestrzeni miejskiej, fotografię, performanse i kolaże Kouzmitcheva analizuje to, jak struktury ukształtowane przez politykę dawnych reżimów wpłynęły na zbiorową tożsamość ich mieszkańców, jednocześnie pytając o to, jak po drugiej stronie Żelaznej Kurtyny oddziaływał pozornie neutralny język modernistycznego postępu.
Warszawa
Sposobom, w jakie kultura uliczna, symbolizowana m.in. przez wszechobecne graffiti, działa jako przestrzeń performatywna przyglądać się będzie Kamil Kucharzewski w swojej solowej wystawie Gościu, po co mi cukierki w życiu?, otwieranej w czwartek (15.05) w galerii Stroboskop i kuratorowanej przez Eleonorę Bojanowską oraz Katie Zazenski. Punktem wyjścia dla opowieści Kucharzewskiego stanie się garaż, w którym mieści się galeria. W rękach artysty z nie-miejsca przekształci się on w przestrzeń intymną, w której rytuały męskości są odgrywane, utrwalane i reprodukowane, a jednocześnie reguły ulegają przepisaniu.
Zbiorowa wystawa Linia dalekosiężna otworzy się w piątek (16.05) w lokalu_30. „Linia to kropka, która wybrała się na spacer”, mówił Paul Klee, którego zbiór lekcji dla Bauhausu stanie się jednym z punktów wyjścia dla wystawy dotyczącej właśnie natury linii. Choć opierają się na niej przede wszystkim rysunki, na ekspozycji zobaczymy także prace wykonane w innych mediach, w tym rzeźby, obiekty i tkaniny. Powracająca w nich linia jest cienka, niepewna i rozedrgana, często staje się przy tym dla artystek narzędziem do opowiadania o ciele i związanych z nim doświadczeniach.
Alicja Wahl, bez tytułu, 1970, tusz na papierze, dzięki uprzejmości Fundacji Alicji i Bożeny Wahl
Tego samego dnia (16.05) w przestrzeni Fundacji Alina otworzy się wystawa Alina Szapocznikow. Obecność. Ekspozycja kuratorowana przez Monikę Przypkowską w dawnej pracowni artystki na Brzozowej przywoływać będzie obecność Szapocznikow poprzez fotografie, rysunki i obiekty. Prace artystki prezentowane w miejscu wciąż noszącym ślady jej obecności występować będą w podwójnej roli – tak autonomicznych dzieł, jak i pamiątek po niej, obiektów noszących ślady wspomnień twórczyni i ich właścicieli.
W sobotę (17.05) w galerii Whoispola otworzy się wspólna wystawa Katarzyny Kozyry i Sebastiana Winklera. Lookalikes krążyć będzie wokół motywów powtórzenia, podwojenia, sobowtórów, bliźniaczek i klonów. Powtórzenia te w pracach Kozyry i Winklera bywają elementem gry z tożsamością lub z widzkami i widzami, a także owocem refleksji nad mechanizmami kultury wizualnej. Pokrewieństwa między pracami obojga są o tyle naturalne, że Winkler wskazuje twórczość Kozyry jako jedną ze swoich inspiracji, ekspozycja śledzić będzie jednak także głębsze powinowactwa między nimi na poziomie wspólnoty zainteresowań i estetycznej wrażliwości.
Przy okazji Nocy Muzeów (17.05) w pawilonie nr 27 na bazarku pod Halą Marymoncką otworzy się wystawa Rubieże Warszawy – granice pełne dróg, organizowana przez Kwiaciarnię Grafiki i Żoliborski Dom Kultury. Zobaczymy na niej grafiki, fotografie, teksty oraz statystyki dotyczące tytułowych rubieży miasta, Warszawy peryferyjnej, tej przy administracyjnej granicy miasta, z dala od Śródmieścia i najbardziej znanych dzielnic. Otwarciu zgodnie z tradycją Kwiaciarni Grafiki towarzyszyć będzie akcja sito na żywo.
Wrocław
O powstaniu osiedla w Ciechanowie, zaprojektowanego i zbudowanego przez III Rzeszę podczas II wojny światowej, opowiadać będzie otwierana w czwartek (15.05) w Muzeum Architektury wystawa Plantstoria. Dzielnica zaprojektowana jako tzw. Gartenvorstadt, czyli przedmieście-ogród, stanowić miała bazę mieszkaniową dla urzędników i ich rodzin osiedlających się w stolicy nowo założonej rejencji Prus Wschodnich. Kuratorowana przez Barbarę Nawrocką ekspozycja opowiadać będzie o tym kłopotliwym dziedzictwie, kształtowaniu krajobrazu podbitych ziem, lokalnej roślinności i tym, co wymyka się próbom kolonizacji.
W innej części Wrocławia poniemieckie dziedzictwo zyskuje nową funkcję jako przestrzeń wystawiennicza – dawna hala montażowa i naprawcza autobusów pocztowych Kraftpost przy Kolejowej 63 przekształci się w najbliższych latach w nową siedzibę BWA Wrocław. Jeszcze do 20 maja potrwa nabór zgłoszeń w konkursie na projekt wnętrz przyszłej siedziby galerii. Swoje propozycje w konkursie zgłaszać mogą grupy działające w polu architektury wnętrz w konsorcjum z osobami artystycznymi.
Tymczasem w galerii Studio BWA Wrocław otworzy się w najbliższy piątek (16.05) wspólna wystawa Irène Mélix i Liliany Zeic, organizowana w ramach Miesiąca Dumy. W Atlasie splątanych opowieści artystki sięgać będą do archiwów państwowych i prywatnych, splatając wątki queerowej historiografii i odnosząc się do wspólnej historii polsko-niemieckiego pogranicza oraz dwóch miast – Drezna i Wrocławia.
W sobotę (17.05) w przestrzeni wrocławskich Bulvarów otworzy się kuratorowana przez Dagę Ochendowską wystawa Ślady po obłokach, ślady po paznokciach. Zobaczymy na niej prace trzynastu artystek urodzonych pomiędzy 1986 a 1994 rokiem. Prace w różnych technikach i poetykach łączy krytyczne spojrzenie na zakorzenione w kulturze kody wizualne, traktowane jako coś oczywistego. W podzielonej na trzy części opowieści będą one dekonstruować to, jak powstaje obraz, jak działa forma i jak kultura wpływa na sposób pokazywania ciała, emocji i otoczenia.
Zalesie Górne
Indywidualna wystawa Ziemowita Kmiecia otworzy się podczas Nocy Muzeów w Ośrodku Sztuki Lescer. Język kota liść paproci prowokować będzie do refleksji nad ambiwalencją między tym, co namacalne, a tym, co enigmatyczne. Związany z Krakowem artysta sięga po inspiracje z biologii i mistyki natury jednocześnie, w swoim sensualnym malarstwie balansując na granicy realizmu i abstrakcji. Motywy zwierzęce, cielesne oraz organiczne Kmieć zamienia w totemiczny system znaków, formy przypominające niekiedy diagramy i wykresy.
Mediolan
Już jutro (13.05) rozpocznie się 24. Triennale w Mediolanie, w ramach którego w polskim pawilonie będzie można zobaczyć przygotowaną przez Katarzynę Roj wystawę Una breve vacanza (Krótkie wakacje). W jej ramach przestrzeń pawilonu przekształci się w kameralną komnatę inspirowaną tepidarium, czyli pomieszczeniem, które w starożytnych rzymskich łaźniach służyło do odpoczynku i spotkań towarzyskich. Ekspozycja wciela w życie koncepcję Transsanatorium Aleksandry Wasilkowskiej, struktury podkreślającej zbiorowy potencjał ucieleśnionej opieki, spokoju i rytuałów regeneracyjnych. W pawilonie będzie można więc wypocząć na medytacyjnej leżance wyrzeźbionej przez Olafa Brzeskiego, przy dźwiękach muzyki skomponowanej przez Antoninę Nowacką i w otoczeniu kompozycji zapachowej Moniki Opieki oraz fotografii Łukasza Rusznicy. Odwiedzających przez przestrzeń tę prowadzić będzie z kolei choreografka Alicja Wysocka.
