„Іскри (Iskry / Sparks)” Wiktorii Wojciechowskiej w Lviv Art Center
Іскри (Iskry / Sparks) to interdyscyplinarny projekt artystyczny Wiktorii Wojciechowskiej portretujący trwającą w Ukrainie wojnę na Donbasie.
Od zimy 2014 do lata 2016 Wiktoria Wojciechowska zbierała materiały do projektu – fotografowała, nagrywała rozmowy i filmy, zapisywała i zbierała materiały od spotkanych osób, jeździła w różne regiony Ukrainy, odwiedzała ludzi w domach i ośrodkach szkoleniowych, pracowała z cywilami i żołnierzami na linii frontu. W ten sposób, nie mając wcześniej do czynienia z wojną, próbowała poznać wojnę na Donbasie i uchwycić to, co robi ona z ludźmi. A następnie opowiedzieć o jej – nie politycznych, nie finansowych, nie wojskowych, ale o osobistych kosztach, o ludziach, którzy biorą w niej udział. Projekt ten jest polifonicznym obrazem, złożonym z fotografii, video, kolaży, opowieści. Poszczególne sekwencje wystawy, składają się na portret pokoleniowego doświadczenia, przeżyć ludzi postawionych wobec okrucieństwa wojny oraz osobistej i zbiorowej pamięci.
Projekt rozpoczyna się od serii portretów nie-zawodowych żołnierzy. Nawiązują one do tradycji pamiątkowej fotografii żołnierskiej. Cykl zdjęć Wojciechowskiej przedstawia ludzi uczestniczących w wojnie na Donbasie – za każdym ze sformalizowanych portretów, kryje się historia człowieka, który w pewnym momencie musiał porzucić swoją dotychczasową tożsamość i iść na front, zostać żołnierzem. Ta nowa tożsamość, która pomagała przetrwać na froncie, często okazuje się trudna do porzucenia i przeszkadza w powróceniu do normalnego życia.
Centralnym punktem wystawy jest Golden Collage – kolaż wykonany na zbiorowym zdjęciu grupy ochotników na początku służby. Artystka otrzymała je od jednego z żołnierzy po okresie intensywnych walk. Nie wszyscy z nich wrócili do domów. Ci, którzy polegli lub zostali ranni, są na zdjęciu zasłonięci płatkami złota. Ten symboliczny gest jest jednocześnie poświęcony pamięci i żałobie. Można widzieć go jako rodzaj osobistego upamiętnienia, intymny pomnik.
Kolejna część wystawy jest próbą zapisu doświadczenia frontowego. Doświadczenia, które nie jest w pełni przekazywalne za pomocą sztuki. Jest to więc jedynie próba opowiedzenia go poprzez jednostkowe wrażenia, pojedyncze kadry czy zdarzenia, czynności składające się na słownik i katalog doświadczeń żołnierza. Seria widoków z linii frontu, Scenerie, to miejsca opisywane przez żołnierzy – ruiny, punkty obserwacyjne, okopy.
Iskry prezentowane były na licznych wystawach, m.in. we Francji, na Łotwie, w Chinach, Polsce, Libanie. Mediowały na świecie ten konflikt i przedstawiały międzynarodowej opinii publicznej cierpienia ludzi, którzy zostali w niego zaangażowani. Jednak jak do tej pory nie były szeroko prezentowane w Ukrainie. Wystawa w Lviv Art Center została przygotowana we współpracy z Krupa Gallery z Wrocławia.
Wystawa jest podziękowaniem dla osób, które zgodziły się wziąć udział w projekcie i podzieliły swoim doświadczeniem oraz pomagały artystce w realizacji projektu. Bez ich wsparcia powstanie Iskier nie było by możliwe.
Od powstania projektu minęło już wiele lat, jednak często pomimo czasu, który upłynął, echa tych doświadczeń mają wciąż silny, i nierzadko niszczący wpływ, na życia ludzi, którzy walczyli, lub znaleźli się w strefie walk. Dlatego organizując wystawę w Lviv Art Center pragniemy zwrócić uwagę również na trwałe skutki udziału w wojnie dla żyć byłych żołnierzy.
W programie towarzyszącym wystawie znalazła się między innymi dyskusja z udziałem psychologów i żołnierzy, o roli pomocy psychologicznej, oraz trudnościach, które napotyka się po powrocie z wojska do domu, oraz spotkania informacyjne. Przygotowany został również pakiet praktycznych informacji i wskazówek, o tym, jak uzyskać profesjonalną pomoc. Będzie dostępny zarówno w galerii, jaki na jej stronie internetowej i w innych instytucjach.
Przypisy
Stopka
- Osoby artystyczne
- Wiktoria Wojciechowska
- Wystawa
- Іскри (Iskry / Sparks)
- Miejsce
- Lviv Art Center
- Czas trwania
- 18.11–28.12.2021
- Osoba kuratorska
- Antoni Burzyński, Pavlo Kovach
