
Zbiorowa wystawa Ozimina w krakowskiej galerii Widna zogniskowana została wokół przyrodniczo-literackiego wątku o znacznym potencjale symbolicznym. Tytuł wystawy stanowi bowiem w pierwszej kolejności odniesienie do oziminy, czyli zimnolubnej rośliny, która aby wydać wiosenny plon wymaga przejścia okresu niskich temperatur (stąd wysiewa się ją jesienią), w drugiej zaś jest on nawiązaniem do tytułu eksperymentalnej powieści Wacława Berenta, który specyficzny cykl rozwojowy oziminy przyrównał do dynamiki mechanizmów rządzących nastrojami polskiego społeczeństwa początku XX wieku. I tak jak pierwszy ustęp młodopolskiego utworu rozpoczyna się od „lodowego połysku” i „mocnego lśnienia”, tak pierwsze zetknięcie z wystawą Ozimina wydaje się naznaczone chłodną, acz intensywną aurą wizualnych bodźców.
Myśl przewodnia wystawy, której datę wernisażu wyznaczono – zdaje się nieprzypadkowo – na wieczór zmiany czasu z zimowego na letni, odnosi się do motywów z jednej strony związanych z cyklicznością natury i próbą wpisania się weń przez człowieka, z drugiej odwołujących się do niezgody na zastany porządek rzeczy, a co za tym idzie do pragnienia jego transformacji. Podczas gdy ciało człowieka, należąc do domeny natury, potrafi rezonować cykliczny rytm jej narodzin (jak Krzysztof Maniak otulający na swojej fotografii wytropioną w śnieżnym krajobrazie grudę brunatnej ziemi czy ukazane na obrazie Karoliny Jabłońskiej ciało kiełkujące wraz z wiosenną roślinnością), to jego umysł nie potrafi oprzeć się dążeniu do dominacji nad naturalnym porządkiem czasu i przestrzeni. Tendencje te ilustrują zaaranżowane w błyskotliwej sekwencji narracyjnej prace: achronologicznie odmierzające czas klepsydry Tomasza Kręcickiego, walcząca z prawami natury kosa Michała Bratko oraz obrazy Jasne piwko Marianny Serockiej, Oko Tomasza Kręcickiego i Ozzy mina Cyryla Polaczka, nawiązujące – w mniej lub bardziej dosłowny sposób – do predylekcji człowieka do arbitralnego wyznaczania sztucznych podziałów geograficznych, czego częstym następstwem staje się militarna walka o zwierzchnictwo nad danymi terenami. Zestaw prac zaprezentowanych na pierwszym poziomie galerii skłania w efekcie ku refleksji, iż relacja natury i człowieka, choć po części symbiotyczna, naznaczona jest odwiecznym konfliktem. Echo tego konfliktu wybrzmiewa wyraźnie w pracy Kornela Janczego, muralu przedstawiającym brzydkich ludzi zamieszkujących piękne państwo. Mapa kolejny raz okazuje się piękniejsza niż terytorium.












Niezależnie od woli człowieka i jego prób wpłynięcia na rytm natury, jej cykliczność pozostaje niezachwiana. Gdy nadchodzi zima, nieświadomi dojrzewającej pod zmrożoną ziemią oziminy, usypiamy swoją czujność i chowamy się w domach czekając na wiosnę. Właśnie czas tego oczekiwania jest tematem prac, które znalazły się na górnym poziomie ekspozycji w Widnej. Zima ma jednak swoje plusy: siedząc nieruchomo można „przeskakiwać” z kanału na kanał (vide płótno Pilot Tomasza Kręcickiego), nie dręcząc się przy tym wyrzutami sumienia. Zaszywając się w przestrzeni ciepłego domu, zimujący człowiek otacza się niezliczonymi przedmiotami, osobistą „martwą naturą”. Gdy w miarę upływającego czasu przedmioty zaczynają wydawać się całkiem obumarłe, to znak, by rozpocząć porządki – tak jak Agnieszka Piksa. Artystka postanowiła umieścić w galerii przedmioty, których chciałaby się pozbyć. Są to m.in. gipsowy odlew szczęki, plastikowy kciuk, czy kora drzewa – wszystkie stanowiące część instalacji Marzanna. A kiedy wiosna już nadejdzie, gdy kwiatowe motywy z tapet w końcu przeniosą się za okno – niczym na rysunku wspomnianej graficzki (Agnieszka Piksa, Bez tytułu) – warto wrócić na łono natury, na przykład w poszukiwaniu oziminy. Nie można przecież ignorować tego, co wykiełkowało podczas naszej nieobecności.
Zofia Małysa
Stopka
Artysta | Karolina Jabłońska, Kornel Janczy, Tomasz Kręcicki, Krzysztof Maniak, Agnieszka Piksa, Cyryl Polaczek, Magdalena Sawicka, Marianna Serocka, Ludmiła Woźniczko, Michał Bratko |
Wystawa | Ozimina |
Miejsce | Galeria Widna, Kraków |
Czas trwania | 24.03–17.04.2018 |
Kurator | Agnieszka Piksa, Michał Bratko |
Strona internetowa | widna.pl |
Indeks | Agnieszka Piksa Cyryl Polaczek Galeria Widna Karolina Jabłońska Kornel Janczy Krzysztof Maniak Ludmiła Woźniczko Magdalena Sawicka Marianna Serocka Michał Bratko Tomasz Kręcicki |